Układ krwionośny służy do rozprowadzania tlenu i elementarnych cząstek pokarmowych po całym organizmie. Układ ten bierze udział w usuwaniu organizmu substancji toksyczne i szkodliwych , np. dwutlenku węgla.
Zasada działania układu krwionośnego.
Istnieją dwa obiegi krwi w organizmie: mały i duży.
W obiegu małym ( płucnym )- odtlenowana krew jest pompowana z prawej komory serca do tętnic płucnych. Tymi tętnicami dochodzi do naczyń krwionośnych w płucach , w których dochodzi do wymiany gazowej. Utlenowana krew z płuc wraca żyłami płucnymi do lewego przedsionka. W obiegu dużym, utlenowana krew z przedsionka lewego dostaje się do lewej komory i stąd wypływa aortą do naczyń krwionośnych w całym ciele. Krew przechodząc przez tkanki i narządy zostaje odtlenowana i wraca do prawego przedsionka serca żyła główną.
Budowa elementów układu krwionośnego.
Serce. Jest to organ o wielkości i kształtu pięści. Zbudowany jest z mięsni poprzecznie prążkowanych , otoczone jest osierdziem- specyficzną błona łącznotkankową. Serce podzielone jest na cztery kompartymenty : dwa przedsionki- lewy i prawy oraz na dwie komory- również prawą i lewą. Przegrody odgradzające przedsionki od komór posiadają specjalne zastawki zapobiegające cofaniu się krwi. Między prawą komorą a prawym przedsionkiem jest trójdzielna zastawka, natomiast lewą komorę od lewego przedsionka oddziela zastawka dwudzielna.
Tętnice- są naczyniami ,którymi płynie krew utlenowana, wyjątek stanowi jedynie tętnica płucna. Naczynia te są mocne i elastyczne , dzięki temu odporne na duże ciśnienie krwi wypływającej z serca.
Żyły-to naczynia które są mniej umięśnione niż tętnice , w związku z tym są wiotki i mało elastyczne. Żyły odprowadzają odtlenowana krew z tkanek organizmu do serca. Cofaniu się krwi w żyłach zapobiegają występujące w ich świetle zastawki. Jedynie w żyłach płucnych płynie krew odtlenowana.
Naczynia włosowate- są bardzo cienkimi i wąskimi naczyniami krwionośnymi, które łączą najmniejsze żyłki i tętnice. Ściany naczyń włosowatych zbudowane są z nabłonka naczyniowego, czyli jednej warstwy komórek nabłonkowych. Nabłonek naczyniowy jest półprzepuszczalny , dzięki czemu w naczyniach włosowatych dochodzi do filtracji krwi.
Osocze -jest płynną częścią krwi. Zawiera ono około 90% wody oraz jony wapnia, sodu , potasu oraz białka. Za prawidłowe stężenie tych substancji w osoczu odpowiadają takie organy jak wątroba i nerki. To właśnie w osoczu rozpuszczone są substancje organiczne, hormony, witaminy, które rozprowadzane są wraz z nim po całym organizmie.
Erytrocyty, czyli krwinki czerwone. Zbudowane są one z tkanki łącznej i barwnika hemoglobiny, który bierze udział w transporcie tlenu. U niektórych ssaków i człowieka erytrocyty mają kształt dyskowaty, nie posiadają też jądra komórkowego. Produkowane są w czerwonym szpiku kostnym , żyją około czterech miesięcy, po czym rozkładane są w śledzionie.
Leukocyty ( białe krwinki ). Są grupą komórek o dużej zmienności morfologicznej. Leukocyty różnią się między sobą kształtem, rodzaje ziarnistości w nich występujących oraz kolorem na jaki się one barwią. Wytwarzane są w szpiku kostnym i wydzielane do osocza krwi i limfy. W układzie limfatycznym leukocyty biorą udział w reakcjach obronnych organizmu. W jednym milimetrze sześciennym krwi jest od 40 do 100 tys. leukocytów.
Płytki krwi- (trombocyty ) powstają z fragmentów cytoplazmy dużych komórek występujących w szpiku kostnym. Płytki krwi są najmniejszymi elementami morfotycznymi krwi. Odgrywają one bardzo ważną rolę procesie krzepnięcia krwi. Przylegają one do miejsca uszkodzenia zahamowując w ten sposób krwawienie oraz uczestniczą w tworzeniu skrzepu.