substancje biologicznie czynne, niosące specyficzną informację wytwarzane zarówno przez rośliny, jak i zwierzęta. Regulują przebieg procesów metabolicznych, wzrost, rozwój i rozmnażanie się organizmów. Do hormonów roślinnych (fitohormonów) zalicza się: auksyny, cytokininy, gibereliny, etylen, kwas abscysynowy. Hormony zwierzęce wytwarzane są w gruczołach układu dokrewnego, wydzielane do krwi i nią rozprowadzane po całym organizmie lub też wytwarzane w komórkach i oddziałujące na sąsiednie komórki (hormony tkankowe). Hormony oddziałują tylko na te komórki, które posiadają odpowiednie receptory w błonie komórkowej (hormony białkowe) lub w cytoplazmie (hormony sterydowe). Hormony powodują zmianę przepuszczalności błony komórkowej, zmianę aktywności enzymów i aktywację bądź dezaktywację określonych genów. Hormony zwierzęce można podzielić na białkowe, peptydowe, sterydowe i pochodne wielonienasyconych kwasów tłuszczowych.
Hormony u człowieka
Gruczoł | Hormon | Działanie |
przysadka mózgowa | 9 różnych hormonów | Reguluje wzrost i dojrzewanie płciowe. Kieruje czynnością innych gruczołów. |
szyszynka | melatonina | Opóźnia rozwój gruczołów rozrodczych, kontroluje biorytmy. |
tarczyca | tyroksyna | Reguluje poziom przemiany materii. |
gruczoły przytarczyczne | parathormon | Obniża poziom cukru we krwi. |
trzustka | insulina | Obniża poziom cukru we krwi. |
| glukagon | Przyspiesza w wątrobie rozpad glikogenu do glukozy. |
nadnercza
| kortykosterydy | Wpływają na przemianę materii i gospodarkę wodno-mineralną ustroju. |
adrenalina | Podnosi poziom cukru we krwi, pobudza część współczulną układu autonomicznego. | |
jądra | testosteron | Wpływa na wykształcenie męskich cech płciowych i na dojrzewanie plemników. |
jajniki | estradiol, progesteron | Wpływają na wykształcenie żeńskich cech płciowych, na dojrzewanie pęcherzyków Graafa, regulują cykl menstruacyjny. |