HORMONY

substancje biologicznie czynne, niosące specyficzną informację wytwarzane zarówno przez rośliny, jak i zwierzęta. Regulują przebieg procesów metabolicznych, wzrost, rozwój i rozmnażanie się organizmów. Do hormonów roślinnych (fitohormonów) zalicza się: auksyny, cytokininy, gibereliny, etylen, kwas abscysynowy. Hormony zwierzęce wytwarzane są w gruczołach układu dokrewnego, wydzielane do krwi i nią rozprowadzane po całym organizmie lub też wytwarzane w komórkach i oddziałujące na sąsiednie komórki (hormony tkankowe). Hormony oddziałują tylko na te komórki, które posiadają odpowiednie receptory w błonie komórkowej (hormony białkowe) lub w cytoplazmie (hormony sterydowe). Hormony powodują zmianę przepuszczalności błony komórkowej, zmianę aktywności enzymów i aktywację bądź dezaktywację określonych genów. Hormony zwierzęce można podzielić na białkowe, peptydowe, sterydowe i pochodne wielonienasyconych kwasów tłuszczowych.

Hormony u człowieka

Gruczoł	Hormon	Działanie
przysadka mózgowa	9 różnych hormonów	Reguluje wzrost i dojrzewanie płciowe. Kieruje czynnością innych gruczołów.
szyszynka	melatonina	Opóźnia rozwój gruczołów rozrodczych, kontroluje biorytmy.
tarczyca	tyroksyna	Reguluje poziom przemiany materii.
gruczoły przytarczyczne	parathormon	Obniża poziom cukru we krwi.
trzustka	insulina	Obniża poziom cukru we krwi.
	glukagon	Przyspiesza w wątrobie rozpad glikogenu do glukozy.
nadnercza	kortykosterydy	Wpływają na przemianę materii i gospodarkę wodno-mineralną ustroju.
nadnercza	adrenalina	Podnosi poziom cukru we krwi, pobudza część współczulną układu autonomicznego.
jądra	testosteron	Wpływa na wykształcenie męskich cech płciowych i na dojrzewanie plemników.
jajniki	estradiol, progesteron	Wpływają na wykształcenie żeńskich cech płciowych, na dojrzewanie pęcherzyków Graafa, regulują cykl menstruacyjny.