U roślin wyższych komórki różnicują i organizują się w tkanki, wśród których wyróżniamy dwa typy: tkankę merystematyczną, zwaną także twórczą oraz tkankę stałą. Do tkanek stałych zaliczamy: tkankę okrywającą, tkankę miękiszową i tkankę przewodzącą.
TKANKI MERYSTEMATYCZNE
Tkanka merystematyczna, inaczej tkanka twórcza zbudowana jest z drobnych komórek posiadających cienkie ściany komórkowe, duże jądra i słabo rozwinięty system wakuolarny. Rytmiczne, zsynchronizowane podziały, a następnie różnicowanie się komórek tej tkanki prowadzi do powstawania pozostałych typów tkanek. Wytworzone tkanki na ogol nie ulęgają dalszym przekształceniom i dlatego nazywamy je tkankami stałymi. Dlatego tez merystemy stosunkowo często spotykamy w tych częściach roślin, które szybko wzrastają jak np. miazga, wierzchołek wzrostu korzenia, czy pędu(tzw. merystem wierzchołkowy - umożliwia wzrost rośliny na długość). Merystem miazgi należący do merystemów bocznych przyczynia się do przyrostu rośliny na grubość.
TKANKI STALE
Tkanki okrywające
Głównym zadaniem tkanek okrywających jest ochrona rośliny przed urazami mechanicznymi oraz wysychaniem. Do tych tkanek zaliczamy: skórkę (=epidermę) oraz korek. Epiderma, zwykle jednowarstwowa, zbudowana jest z żywych komórek, których ściany komórkowe często pokryte są substancja tłuszczową - kutyną. Stanowi ona dobry materiał izolacyjny i chroni roślinę przed nadmiernym parowaniem. W skórce liści występują tzw. aparaty szparkowe zbudowane z dwóch komórek szparkowych (=przyszparkowych). Występująca pomiędzy komórkami szparka, zwana inaczej otworem szparkowym, poprzez zmianę rozwarcia reguluje transpiracje i wymianę gazowa pomiędzy rośliną a środowiskiem. Stopień owego rozwarcia regulowany jest m.in. poprzez zmianę ciśnienia turgorowego we wskazanych wyżej komórkach. W korzeniu wytworami epidermy są długie wypustki - włośniki. Dla skórki, która uczestniczy w pobieraniu wody i soli mineralnych z roztworu glebowego, wytwory te zwiększają powierzchnie chłonną.
Wytworem merystemu bocznego - miazgi korkotwórczej (fellogenu) jest korek. Pokrywa on wieloma warstwami głównie starsze korzenie oraz pędy. Komórki tej tkanki ściśle do siebie przylegają. Warto zaznaczyć, że ściany komórkowe korka przesycone są suberyną - swoistą "wodoodporną" substancją. Brak przepływu wody powoduje, ze w tkance korkowej dojrzale komórki są martwe.
Tkanki miękiszowe
Tkanki miękiszowe wypełniają znaczne przestrzenie w organach roślin. Spotykamy je m.in. w miękkich częściach kwiatów, liści oraz owoców, rdzeniu, a także w korowej części korzenia i łodygi. W zależności od pełnionych funkcji miękisz możemy podzielić na:
- spichrzowy - jego komórki gromadzą materiał zapasowy w postaci np. skrobi (korzenie, pędy, przekształcone liście).
- asymilacyjny - luźno rozmieszczone komórki tej tkanki zawierają liczne chloroplasty, umożliwiając tym samym przeprowadzanie fotosyntezy; elementem jej budowy są duże wakuole i cienkie ściany komórkowe,
- powietrzny - pomiędzy komórkami tego miękiszu występują przestwory, zwane międzykomórkowymi o stosunkowo dużych rozmiarach, tworzące system kanałów powietrznych. Stanowią one rezerwuar gazów i umożliwiają przeprowadzanie wentylacji i wymiany gazowej u roślin o ograniczonym dostępie powietrza (chodzi tu głównie o rośliny występujące w "zamulonych" zbiornikach wodnych, rośliny bagienne)
Tkanki przewodzące
U roślin wyróżniamy dwa podstawowe typy omawianej tkanki, a mianowicie: drewno (=ksylem) i łyko (=floem).
Drewno przewodzi wodę i sole mineralne z korzenia do łodygi i liści, natomiast łyko uczestniczy w transporcie produktów asymilacji z liści do łodygi i korzenia.
W przewodzeniu substancji w ksylemie biorą udział cewki (typowe dla paprotników i roślin niższych) oraz naczynia (charakterystyczne dla okrytozalążkowych).
Cewki są to wydłużone komórki, zwężone na końcach, o ścianach posiadających zgrubienia (pierścieniowate, spiralne lub siatkowate) lub jamki. Naczynia natomiast zbudowane są ze specjalnych komórek tzw. członów naczyniowych tworzących długie rury. Dzięki zupełnemu zanikowi ścian poprzecznych człony, pomimo pewnego podobieństwa do cewek lepiej od nich przystosowane są do transportu wody.
W związku z odkładaniem się ligniny w ścianach komórkowych ksylem pełni także funkcje wzmacniająca.
Jednym z elementów floemu są rurki sitowe. Zawierają one na poprzecznych ścianach komórkowych perforacje, zwane sitami. U okrytozalążkowych do wymienionych wyżej rurek przylegają żywe, wydłużone komórki, zwane towarzyszącymi. Ich rola to m.in. regulacja funkcji omawianych tworów sitowych.
Układem tkanek nazywamy ogół tkanek określonej rośliny, które pełnią te same funkcje. Tkanki te mogą występować w rozproszeniu, w stosunkowo małych zespołach, bądź też stanowić ciągły zespół komórek.
