Laseczki- tworzą ciepłooporne endospory, są jedynie gramdodatnie, poruszają się za pomocą perytrychalnie ułożonych rzęsek. Tlenowe i względnie beztlenowe formy należą do rodzaju Bacillus, Sporolactobacillus i Sporosarcina, a beztlenowe do rodzaju Clostridum i Desulfotomaculum. Wiele z tych bakterii jest dobrze znanych dzięki właściwością biochemicznym. Tlenowe laseczki tworzą spory zasiedlające glebę. Liczne gatunki tworzą łańcuszki. Beztlenowe laseczki tworzą endospory do wzrostu nie potrzebują tlenu. Klostridia przeprowadzają fermentacje wielu substratów w tym wielocukrów, aminokwasów i puryn. Pałeczki dzielimy na gramdodatnie i gramujemne.

Postać prostych pałeczek mają przedstawiciele rodzajów Pseudomonas i Bacillus. Wygięte pałeczki oznacza się mianem przecinkowców, a pałeczki śrubowato skręcone mianem - krętków i śrubowców.

Budowa komórki.

- cytoplazma, ośrodek zachodzenia reakcji metabolicznych, umożliwia transport substancji, zawiera rybosomy

- nukleoid, obszar zawierający genom bakteryjny, pełni funkcje jądra komórkowego

- chromatofory, miejsce zachodzenia fotosyntezy u niektórych bakterii, jest to pęcherzyk otoczony pojedynczą błoną, może być cylindryczny, blaszkowaty lub kulisty, zawiera barwnik asymilacyjny

- rybosomy występujące licznie w cytoplazmie, pełnią funkcję w syntezie białka

- mezosomy czyli pęcherzyki i uwypuklenia błony komórkowej, zawierają enzymy łańcucha oddechowego, pełnią funkcję mitochondriów

- karboksysomy, struktury błonowe o średnicy 100-500 nm, zawierają enzym RuBisCo, biorą udział w wiązaniu dwutlenku węgla przez bakterie autotroficzne

- proteasomy, miejsce zachodzenia degradacji białek, struktury cylindryczne stanowią zespół wielu enzymów

- magnetosomy, umożliwiają ruch we właściwym kierunku

- rzęski, składają się z 3-11 fibryl białkowych, nie są otoczone błoną cytoplazmatyczną, rzęski napędzają komórkę

- wakuole gazowe, pełnia funkcje narządu hydrostatycznego

- ziarnistości zapasowe, ziarenka zawieszone w cytoplazmie, otoczone pojedynczą błoną lipidowo- białkową stanowią magazyn substancji zapasowych i odpadowych

- otoczki śluzowe, chronią przed wysychaniem, fagocytozą i fagami, są to wodne, kleiste roztwory polisacharydów

- otoczki białkowe, wzmacniają ściany komórkowe, stanowią ochronę bakterii chorobotwórczych przed fagocytozą

- błona zewnętrzna, zbudowana z fosfolipidów, białek, lipopolisacharydów, jest osłona komórki

-ściana komórkowa, pełni funkcję mechaniczną, nadaje komórce określony kształt, ochrona przed wysychaniem, bariera przed substancjami szkodliwymi

- przestrzeń peryplazmatyczna, składa się z wody, licznych białek, oligosacharydów

- błona komórkowa, lipidy, fosfolipidy, białka i węglowodany, oddziela komórki od otoczenia.

Ściana bakterii gramdodatnich.

U bakterii gramdodatnich mureina stanowi około30-40% suchej masy i składa się z około 40 warstw.

Ściana bakterii gramujemnych.

Mureina stanowi tu tylko 10 % suchej masy ściany komórkowej i jest jednowartsowa.

Bakterie można barwić metodą Gramma. Bakterie, które są gram dodatnie wykazują zabarwienie na kolor ciemnofioletowy. Ten kolor jest prawie czarny. Zaś bakterie gram ujemne zabarwiają się na kolor czerwony.

Formy przetrwalne bakterii:

- endospory, kuliste formy nie wykazujące metabolizmu, zwierają bardzo mało wody, występują wśród bakterii gramdodatnich pałeczek, są to formy przetrwane najbardziej odporne na suszę, ciepło, promieniowanie, czynniki chemiczne, niekiedy zdolne do przetrwania tysięcy lat

- egzospory, powstają przez pączkowanie lub przez podział strzępek wegetatywnych na małe komórki potomne, występują u Streptomyces, służą do rozmnażania, są odporne na ciepło i inne niekorzystne warunki

- miksospory, niewielkie komórki spoczynkowe, przeważnie kuliste, występują u bakterii śluzowych, służą do rozmnażania kolonii

- cysty, kuliste grubościenne twory, w które przekształca się cała komórka, występują wśród bakterii gramujemnych, odporne na wysychanie, promieniowanie, odkształcanie mechaniczne, mało odporne na ciepło

Sterylizacja- inaczej wyjaławianie, usuwanie wszystkich drobnoustrojów znajdujących się na wyjaławianych materiałach, czyli nieodwracalne pozbawienie ich zdolności do wzrostu, jest podstawową metodą mikrobiologiczna. Sterylizacji poddaje się: narzędzia, aparaty, materiały opatrunkowe, płyny do wstrzykiwania, leki, bieliznę, pościel, powietrze (sale operacyjne). Sterylizacja związana jest z wieloma działami medycyny. Z pojęciem sterylizacji wiąże się też pojecie aseptyka. Aseptyka polega na niezakażeniu drobnoustrojami przedmiotów wyjałowionych, a wiec jest to zespół czynności mających na celu ochronę jałowości ran operacyjnych, środków opatrunkowych, narzędzi operacyjnych, leków. W zakresie mikrobiologii aseptyka polega na ochronie jałowości szkła i przyborów laboratoryjnych, pożywek bakteryjnych, płynów używanych do hodowli komórek. Wyjaławiać można za pomocą środków fizycznych i mechanicznych. Wyróżnić można:

- działanie różnych zakresów temperatur ( pasteryzacja, czyli jednorazowe podgrzanie płynu do temperatury 335 stopni Kelvina , tyndalizacja jest to pasteryzacja przeprowadzona raz dziennie, przez trzy kolejne dni, gotowanie w 373 K przez 15 minut, wyjaławianie w parze bieżącej przeprowadza się w aparacie Kocha, wyjaławianie pod ciśnieniem w parze nasyconej przeprowadza się w specjalnych aparatach zwanych autoklawami. Proces w autoklawach należy kontrolować przez zastosowanie testów biologicznych i chemicznych). Do tych działań możemy wymienić także: wyjaławianie w gorącym powietrzu, wyżarzanie w płomieniu, spalanie.

-działanie krótkich promieni, czyli między innymi: promieniowanie nadfioletowe, promieniowanie gamma,

Obecnie szeroko stosuje się leki w postaci płynów, które można wyjałowić za pomocą filtrów:

- filtry porcelanowe

- filtry azbestowe

- filtry szklane

filtry membranowe.

Jedną z metod bardzo często stosowana jest sterylizacja parowa. W tej metodzie, aby doszło do wysterylizowania używa się nasyconej pary wodnej, która jest pod ciśnieniem.

W temperaturze 1210C używa się ciśnienia 101,3 kPa = 1 atm. Czas trwania obejmuje około 25 minut. W temperaturze 1340C stosuje się ciśnienie 202,6 kPa = 2 atm. A czas to około 40 minut.

Metoda ta używana jest do sterylizacji taki przedmiotów jak: bielizny chirurgicznej, materiałów opatrunkowych, narzędzi chirurgicznych, materiałów gumowych, rękawic, szkła.

Dezynfekcja, po polsku dosłownie oznacza odkażanie. Jest sposobem walki z drobnoustrojami za pomocą środków chemicznych i mechanicznego usuwania zarazków. Pod czas tych czynności ginie większość drobnoustrojów. Nie mamy pewności że giną wszystkie. Środki dezynfekcyjne działają na formy wegetatywne bakterii oraz innych mikroorganizmów, natomiast zarodniki są oporne na ich działanie. Także niektóre grupy wirusów są oporne na działanie większości stosowanych środków dezynfekcyjnych. Zasadniczym celem czynności dezynfekcyjnych jest przerwanie drogi się szerzenia zarazków ze źródła zakażenia na osobniki zdrowe. Ważnym celem jest także dążenie do zabicia jak największej liczby drobnoustrojów na skórze, w ranach, jamach ciała ludzkiego. Z praktycznego punktu widzenia czynności dezynfekcyjne można podzielić na trzy duże grupy:

- dezynfekcja skóry i śluzówek człowieka

- dezynfekcja otoczenia chorego człowieka

- dezynfekcja środowiska życia ludzi.