Wśród tkanek roślinnych wyróżniamy: tkanki twórcze, zwane również merystematycznymi, jak również tkanki stałe.

TKANKI STAŁE

Do tkanek stałych, czyli takich, które nie ulegają kolejnym przekształceniom, zaliczamy następujące tkanki:

  • miękiszową,
  • wzmacniającą,
  • okrywającą,
  • przewodzącą.

TKANKA MIĘKISZOWA - określana w literaturze miękiszem lub parenchymą;

Stanowi ona zasadniczą część ciała rośliny. Komórki tej tkanki są najczęściej żywe, duże i cienkościenne. Ich protoplast jest przeważnie silnie zwakuolizowany. W cytoplazmie występują także plastydy, takie jak np. choroplasty.

W związku z pełnionymi funkcjami miękisz występuje w kilku odmianach, a mianowicie:

  1. miękisz zasadniczy - wypełnia on przestrzenie między innymi tkankami; spotykamy go m.in. w rdzeniu, korze pierwotnej młodych łodyg, jak również w miękiszu owoców,
  2. miękisz asymilacyjny - jego komórki zawierają liczne chloroplasty; z uwagi na różnice w budowie wyróżniamy miękisz palisadowy oraz miękisz gąbczasty (zróżnicowany w liściu),
  3. miękisz spichrzowy - substancje zapasowe magazynowane są w komórkach w postaci skrobi, tłuszczów, a także białek; znajduje się on przede wszystkim w organach spichrzowych, takich jak: korzenie, bulwy, ponadto w tkance spichrzowej nasion; odmianą miękiszu spichrzowego jest miękisz wodny, w którym woda magazynowana jest w dużych wodniczkach; spotykamy go w większych ilościach m. in. u roślin gruboszowatych, kaktusów,
  4. miękisz przewodzący - występowanie: niektóre glony; promienie rdzeniowe (zdrewniałe pędy),
  5. miękisz przewietrzający, zwany również aerenchymą - zawiera liczne przestwory międzykomórkowe; występowanie: głównie rośliny podwodne; w warunkach ograniczonego dostępu powietrza umożliwia wymianę gazową roślinom, ułatwia unoszenie się w wodzie organów rośliny wypełnionych powietrzem.

TKANKA OKRYWAJĄCA

Jej zasadniczą funkcją jest ochrona rośliny przed urazami mechanicznymi, jak również przed nadmiernym parowaniem. Warto zaznaczyć, że uczestniczy ona także w wymianie gazowej i transpiracji. Wśród omawianej tkanki wyróżniamy:

Skórkę, określaną w literaturze jako epiderma - jest to pierwotna tkanka okrywająca; wytwory skórki to m.in. aparaty szparkowe - zbudowane z dwóch komórek szparkowych, których cechą charakterystyczną, odróżniającą je od innych komórek omawianej tkanki jest: inny kształt, obecność chloroplastów, a także specjalne zgrubienia na ścianach, które powodują zmianę kształtu komórki, dzięki czemu występująca pomiędzy komórkami szparka (przestwór międzykomórkowy, por) może się zmniejszać, powiększać, czy nawet zanikać. Pory szparkowe uczestniczą w transpiracji, wymianie gazowej ze środowiskiem, jak również w regulacji tych procesów poprzez zmianę stopnia rozwarcia szparki; występowanie: peryferyczne części roślin, głównie liście.

Korek - to wtórna tkanka okrywająca, stanowi warstwę izolacyjną, gdyż jej komórki są martwe o skorkowaciałych, czyli przesyconych suberyną ścianach komórkowych,; występowanie: przede wszystkim starsze łodygi, gałęzie, a także korzenie.

TKANKA PRZEWODZĄCA

To tkanka stała, niejednorodna. Zasadnicze funkcje to: przewodzenie wody, jak również rozpuszczonych w niej substancji pokarmowych, a także asymilatów do wszystkich części roślin. Podział:

1). Drewno (=ksylem) - przewodzenie wody wraz z solami mineralnymi z korzenia do łodygi i liści; w skład tej tkanki wchodzą takie elementy jak:

  • cewki nazywane tracheidami - występowanie: paprotniki, rośliny nagonasienne,
  • naczynia (tracheje) - występowanie: rośliny okrytonasienne.

2). Łyko (= floem) - przewodzenie produktów asymilacji z liści do łodygi i korzenia; u niższych roślin naczyniowych zbudowany z komórek sitowych; najwyższy stopień specjalizacji w tej tkance osiągnęły wyspecjalizowane komórki tzw. rurki sitowe, występujące u okrytozalążkowych. W skład floemu wchodzą także inne elementy takie jak: komórki towarzyszące, włókna łykowe, jak również miękisz łykowy.

TKANKA WZMACNIAJĄCA

Zabezpiecza roślinę przed uszkodzeniami mechanicznymi, głównie przed rozerwaniem, złamaniem.

Do tkanek wzmacniających zaliczamy:

  • kolenchymę ( inna nazwa: zwarcica) - tworzą ją żywe, wydłużone komórki, o nierównomiernie zgrubiałych ścianach komórkowych; umiejscowiona jest w intensywnie rosnących częściach roślin,
  • sklerenchymę (inna nazwa: twardzica) - zbudowana z komórek martwych o mocno zgrubiałych i często silnie zdrewniałych ścianach komórkowych, występuje w wyrośniętych organach.

TKANKI TWÓRCZE (zwane również merystematycznymi)

Omawiane tkanki złożone są z komórek zdolnych do podziałów. Nazywamy je inaczej merystemami, a dzielimy na: pierwotne i wtórne.

Merystemy pierwotne zbudowane są z małych komórek, ściśle do siebie przylegających. Posiadają one duże jądra i wypełnione są gęstą cytoplazmą.

Merystemy wtórne powstają w wyniku różnicowania się z żywych komórek tkanek stałych. Do merystemów wtórnych zaliczamy m.in. miazgę twórczą, czyli kambium, a także miazgę korkotwórczą, tj. fellogen.

W zależności od lokalizacji merystemów w roślinie wyróżniamy:

  • merystemy wierzchołkowe (stożki wzrostów pędów i korzeni),
  • merystemy boczne - w wewnętrznych partiach organów roślin; odpowiadają one za przyrost rośliny na grubość, zalicza się tu m.in. kambium i fellogen,
  • merystemy interkalarne - odpowiadają za przyrost rośliny na długość, występują u podstawy międzywęźli, głównie u traw i niektórych roślin jednoliściennych (nagozalążkowe).