Legenda o Lechu, Czechu i Rusie to jedna z najważniejszych opowieści dotyczących początków narodów słowiańskich, ukazująca ich wspólne korzenie i odmienny rozwój. Opowiada o trzech braciach – Lechu, Czechu i Rusie – którzy wyruszyli na poszukiwanie nowych ziem dla swoich plemion. Kierowali się potrzebą znalezienia miejsc odpowiednich do życia dla swojego ludu oraz chęcią zabezpieczenia przyszłości.
Po długiej wędrówce bracia dotarli do malowniczej krainy, gdzie las ustępował miejsca rozległym przestrzeniom pełnym zielonych pagórków, błękitnych jezior i żyznych pól. Był to teren o wyjątkowym pięknie i obfitości, ale to Lech dostrzegł w nim coś szczególnego. W pewnym miejscu zauważył potężny dąb, w którego gałęziach znajdowało się gniazdo białego orła. Widok tego majestatycznego ptaka, rozpościerającego skrzydła na tle zachodzącego słońca, zainspirował go. Lech uznał to za znak od bogów i postanowił osiedlić się właśnie tam. Założył gród, który nazwał Gnieznem – od gniazda, symbolizującego początek i dom. Biały orzeł stał się symbolem jego ludu, wyrażającym siłę, niezależność i dumę.
Pozostali bracia postanowili wyruszyć dalej, by znaleźć swoje miejsca przeznaczenia. Czech udał się na południe i tam założył swoje osady, które dały początek Czechom. Rus natomiast wyruszył na wschód, gdzie powstały ziemie Rusi. Tak zakończyła się wspólna podróż trzech braci, ale ich losy symbolicznie połączyły początki trzech wielkich narodów słowiańskich: Polaków, Czechów i Rusinów.
Streszczenie krótkie
Legenda o Lechu, Czechu i Rusie opowiada o trzech braciach, którzy wyruszyli na poszukiwanie nowych ziem dla swoich plemion. Po długiej wędrówce dotarli do miejsca, gdzie las ustępował przestrzeni pełnej zielonych pagórków i błękitnych jezior. Lech zauważył tam wielki dąb z orlim gniazdem, w którym siedział biały orzeł. Uznając to za dobry znak, postanowił osiedlić się w tym miejscu, nazywając je Gnieznem, a białego orła uczynił symbolem swojego plemienia. Czech udał się na południe, gdzie założył gród nazwany Czechami, a Rus powędrował na wschód, dając początek Rusi.
Ta legenda tłumaczy pochodzenie nazw i symboli narodowych Polski, Czech i Rusi, podkreślając wspólne korzenie słowiańskich narodów.
Plan wydarzeń
- Lech, Czech i Rus wyruszają na poszukiwanie nowych ziem dla swoich plemion.
- Bracia odkrywają przestrzeń pełną zielonych wzgórz, błękitnych jezior i żyznych ziem.
- Lech zauważa majestatycznego białego orła siedzącego na gnieździe w rozłożystym dębie.
- Lech uznaje orła za dobry znak i decyduje się osiedlić w tym miejscu.
- Lech zakłada gród, który nazywa Gnieznem, od gniazda znalezionego na dębie.
- Lech ustanawia białego orła symbolem swojego ludu.
- Czech rusza na południe, a Rus na wschód, szukając nowych terenów dla siebie.
- Czech zakłada Czechy, Rus daje początek Rusi, a Lech pozostaje w Polsce.
- Legenda tłumaczy wspólne korzenie oraz wyjaśnia pochodzenie nazw i symboli narodowych Polski, Czech i Rusi.
Charakterystyka bohaterów
Lech — założyciel Gniezna i symboliczny przodek Polaków. Wykazuje zdolności lidera, podejmując decyzję o osiedleniu się w miejscu, które uznał za najlepsze dla swojego plemienia. Troszczy się o przyszłość swojego ludu, wybierając ziemię bogatą w zasoby i dogodną do życia. Dostrzega symboliczne znaczenie białego orła w gnieździe i interpretuje go jako znak od bogów. Ustanawia białego orła symbolem swojego plemienia, co wskazuje na przywiązanie do natury i wartości duchowych.
Czech — założyciel ziem, które dały początek Czechom. Wyrusza na południe w poszukiwaniu własnych terenów. Decyduje się oddzielić od braci i rozwijać swoją własną wspólnotę. Wybiera tereny, które uważa za dogodne dla założenia osady.
Rus — twórca osad, które zapoczątkowały Ruś. Jako swój kierunek wybiera wschód. Jest odważny i gotowy zadbać o swój ród. Realizuje swoją wizję stworzenia nowej wspólnoty.
Dla legendy istotna jest relacja między braćmi. Tworzą oni wspólnotę, ale jednocześnie każdy z nich ma niezależne cele i ambicje. Ich rozstanie symbolizuje różnorodność rozwoju narodów słowiańskich, mimo wspólnych korzeni i początkowej jedności.
Czas i miejsce akcji
Legenda nie wskazuje konkretnych ram czasowych, ponieważ jest opowieścią mityczną i symboliczną. Można przypuszczać, że odnosi się do bardzo odległych czasów, kiedy Słowianie jako wspólnota plemienna szukali miejsc osiedlenia i rozwijali swoje kultury. To czas przedhistoryczny, sięgający korzeni słowiańskich narodów. Główne miejsce akcji to rozległe, dzikie obszary, przez które wędrują bracia w poszukiwaniu nowych ziem. Wskazane zostaje też miejsce, gdzie powstanie Gniezno. Legenda ukazuje miejsca symboliczne, które odpowiadają początkom narodów słowiańskich: Polski, Czech i Rusi.
Geneza utworu i gatunek
Legenda o Lechu, Czechu i Rusie należy do tradycji ustnej, a jej dokładne początki są trudne do ustalenia. Powstała jako opowieść przekazywana z pokolenia na pokolenie wśród Słowian. Legenda jest efektem mitologizacji dziejów i potrzeby wyjaśnienia wspólnych korzeni Polaków, Czechów i Rusinów. Legenda miała na celu wzmocnienie poczucia tożsamości narodowej i dumy z własnych korzeni.
- Legenda o Lechu, Czechu i Rusie należy do legendy, czyli gatunku literatury epickiej.
- Historia opiera się na motywach mitycznych, ale ma powiązania z rzeczywistymi miejscami i symbolami narodowymi (np. Gniezno, biały orzeł).
- Legenda tłumaczy genezę ważnych dla danej kultury miejsc, nazw, symboli i tradycji.
- Charakteryzuje ją prostota i sugestywność, charakterystyczna dla opowieści ustnych, przekazywanych w celu utrwalenia tradycji i tożsamości.
- Legenda jako gatunek łączy funkcje edukacyjne, moralizatorskie i tożsamościowe, wpisując się w tradycję narodową i mitologiczną.
Problematyka
Problematyka legendy o Lechu, Czechu i Rusie skupia się na poszukiwaniu tożsamości, wspólnych korzeni i duchowej więzi narodów słowiańskich. Opowieść ukazuje dążenie do znalezienia miejsca, które zapewni bezpieczeństwo i przyszłość wspólnoty, podkreślając jednocześnie wagę znaków natury jako przewodników w podejmowaniu decyzji. Rozstanie braci symbolizuje różnorodność rozwoju kultur i narodów, mimo wspólnego pochodzenia. Legenda porusza również temat przywództwa, odwagi i odpowiedzialności za społeczność, a także znaczenie tradycji i symboli, takich jak biały orzeł, dla budowania tożsamości narodowej. Jej przesłanie odnosi się do wartości jedności, niezależności i szacunku dla przeszłości, które łączą narody słowiańskie mimo historycznych różnic.
Znaczenie tytułu
Tytuł legendy wskazuje na jej centralnych bohaterów – Lecha, Czecha i Rusa – oraz podkreśla ich kluczową rolę w symbolicznych początkach trzech narodów słowiańskich: Polski, Czech i Rusi. Każdy z braci reprezentuje odrębną wspólnotę i drogę, którą obrał, ale razem symbolizują wspólne korzenie i braterską więź Słowian. Tytuł przypomina o wspólnym pochodzeniu i pierwotnej jedności Polaków, Czechów i Rusinów, mimo późniejszego podziału na odrębne kultury i narody. Imiona braci w tytule sugerują ich znaczenie jako legendarnych przodków i twórców nowych wspólnot. Lech, Czech i Rus są archetypami przywódców, którzy troszczą się o swoje plemiona.
Legenda o Piaście Kołodzieju to opowieść o skromnym i pracowitym rzemieślniku mieszkającym w pobliżu Kruszwicy wraz z żoną Rzepichą i synem. Piast trudnił się kołodziejstwem i żył w zgodzie z naturą oraz sąsiadami. W tym czasie w Kruszwicy panował książę Popiel, znany z okrucieństwa, pychy i nieliczenia się z ludem. Piast, w przeciwieństwie do władcy, uosabiał cechy takie jak gościnność, uczciwość i szacunek dla tradycji.
Kiedy ich syn, Siemowit, osiągnął siódmy rok życia, nadszedł czas na postrzyżyny – starosłowiański obrzęd, który symbolizował wejście chłopca w nowy etap życia, pod opieką ojca. Piast i Rzepicha, mimo skromnych środków, postanowili wyprawić uroczystość na miarę swoich możliwości. Ich dom był niewielki, a zapasy jedzenia skromne, ale postanowili ugościć sąsiadów i bliskich, co odzwierciedlało ich otwarte i szczodre serca.
W dniu ceremonii w progu ich domu pojawiło się dwóch wędrowców. Byli to tajemniczy przybysze, którzy prosili o gościnę. Piast, choć sam nie miał wiele, z otwartymi ramionami przyjął nieznajomych, zapewniając im jedzenie i miejsce przy stole. W trakcie postrzyżyn jeden z gości nadał chłopcu imię Siemowit, co oznaczało „ten, który sieje pokój”. Ku zdziwieniu gospodarzy i zebranych, zapasy jedzenia i napojów w ich domu nie tylko nie ubywały, ale wydawały się cudownie pomnażać.
Wieść o cudzie szybko rozeszła się wśród mieszkańców Kruszwicy. W tym samym czasie książę Popiel tracił szacunek ludu z powodu swojej tyranii. Gdy nadszedł moment wyboru nowego władcy, mieszkańcy zwrócili się ku Piastowi, widząc w nim człowieka obdarzonego bożą łaską i wielką mądrością. Piast, mimo początkowego oporu, przyjął na siebie obowiązki władcy. Jego rządy były sprawiedliwe, mądre i pełne troski o poddanych, co przysporzyło mu miłości ludu.
Po śmierci Piasta władzę objął jego syn, Siemowit, który również cieszył się szacunkiem i był godnym następcą ojca. To właśnie od niego rozpoczęła się dynastia Piastów – pierwszych historycznych władców Polski, których rządy ukształtowały fundamenty państwowości.
Streszczenie krótkie
Legenda o Piaście Kołodzieju opowiada o skromnym rzemieślniku mieszkającym z żoną Rzepichą w pobliżu Kruszwicy, gdzie panował okrutny książę Popiel. Gdy ich syn, Siemowit, osiągnął wiek siedmiu lat, zorganizowali postrzyżyny, mimo skromnych zasobów. W dniu uroczystości przyjęli dwóch tajemniczych wędrowców, którzy cudownie pomnożyli ich zapasy.
Wieść o cudzie dotarła do mieszkańców, którzy szukali nowego władcy. W Piastowym domu dostrzegli znak boskiej łaski i wybrali Piasta na księcia. Rządził mądrze i sprawiedliwie, a po jego śmierci władzę objął Siemowit, dając początek dynastii Piastów. Legenda podkreśla takie wartości jak gościnność, skromność i sprawiedliwość.
Plan wydarzeń
- Rządy okrutnego księcia Popiela w Kruszwicy.
- Skromne życie kołodzieja Piasta i jego rodziny.
- Syn Piasta i Rzepichy dorasta w rodzinie o prostych, ale szlachetnych wartościach.
- Pomimo ubóstwa, Piast i Rzepicha chcą uczcić tradycyjny obrzęd postrzyżyn.
- Piast gościnnie przyjmuje dwóch nieznajomych w swoim domu.
- W trakcie uroczystości jedzenie i napoje w magiczny sposób nie wyczerpują się.
- Wędrowcy odgrywają symboliczną rolę w ceremonii postrzyżyn i nadania imienia Siemowitowi.
- Lud Kruszwicy zauważa niezwykłe wydarzenia w domu Piasta.
- Piast, jako uosobienie cnót, zostaje wybrany władcą przez lud.
- Poddani żyją w dobrobycie i spokoju dzięki mądrym i sprawiedliwym rządom Piasta.
- Syn Piasta kontynuuje tradycję sprawiedliwych rządów, dając początek dynastii Piastów.
Charakterystyka bohaterów
Piast Kołodziej – skromny, pracowity, uczciwy i sprawiedliwy. Człowiek gościnny, który przyjmuje wędrowców, mimo skromnych zasobów. Wierzy w wyższe siły, które kierują jego losem. Jako władca dba o dobro ludu, co przynosi mu szacunek. Symbolizuje cnoty idealnego przywódcy. Dzięki swojej postawie zostaje wyniesiony z rzemieślnika na władcę, co podkreśla wartość moralności ponad urodzenie czy bogactwo.
Rzepicha – skromna i oddana, wspiera męża w trudach codziennego życia. Angażuje się w przyjęcie wędrowców. Dba o wychowanie syna zgodnie ze zwyczajami. Uosabia cnoty matki i gospodyni. Współtworzy atmosferę rodzinnego ciepła i szacunku dla tradycji.
Siemowit – chłopiec o potencjale przywódczym, w jego postaci widoczne są pierwsze cechy przyszłego władcy. Chłopiec posłuszny i dobrze wychowany – uczestniczy w ceremonii zgodnie z tradycją. Daje początek dynastii Piastów, podkreślając ciągłość władzy wywodzącej się z cnotliwego rodowodu.
Wędrowcy – tajemniczy, dobroczynni i symboliczni – ich obecność przynosi Piastowi pomyślność. Wzbudzają zaufanie i wprowadzają element boskiej interwencji. Symbolizują boską łaskę i opiekę nad Piastem. Poprzez cud pomnożenia zapasów oraz nadanie imienia Siemowit, podkreślają, że wybranie Piasta na władcę jest zgodne z wolą wyższych sił.
Książę Popiel – okrutny, pyszny, samolubny i niesprawiedliwy. Lekceważy lud i rządzi tyranicznie, przez co traci poparcie. Kontrastuje z Piastem, będąc symbolem złego władcy. Jego upadek ukazuje, że władza oparta na strachu i pychy jest nietrwała.
Czas i miejsce akcji
Czas akcji jest nieokreślony, legenda osadzona w czasach przedchrześcijańskich, w okresie wczesnego średniowiecza, kiedy kształtowały się zręby państwowości na ziemiach polskich.
Miejsce akcji to Kruszwica i okolice – osada nad Gopłem, gdzie mieszka Piast z rodziną, a także gdzie znajduje się siedziba księcia Popiela.
Geneza utworu i gatunek
Legenda o Piaście Kołodzieju pochodzi z kronik średniowiecznych, przede wszystkim z "Kroniki polskiej" Galla Anonima, a także została rozwinięta w późniejszych przekazach Jana Długosza. Utwór należy do literatury hagiograficznej i ma charakter legendy historycznej, która łączy wątki mityczne z dziejami narodowymi. Opowieść ma na celu wyjaśnienie genezy dynastii Piastów oraz przekazanie wzorca cnót takich jak skromność, uczciwość i sprawiedliwość, które były podstawą dobrych rządów. Jako gatunek legenda zawiera elementy fantastyczne, takie jak cudowne pomnożenie zapasów, ale jest osadzona w realiach wczesnośredniowiecznej Polski.
Problematyka
Legenda o Piaście Kołodzieju porusza problematykę moralności, sprawiedliwości i władzy. Ukazuje, że prawdziwa wielkość człowieka nie wynika z jego pochodzenia czy majątku, lecz z cech charakteru, takich jak uczciwość, gościnność i szacunek dla tradycji. Piast jako bohater pozytywny jest symbolem idealnego władcy, który dzięki swojej prawości zdobywa zaufanie ludu i boską przychylność. W opozycji do niego stoi Popiel, tyran i władca egoistyczny, którego rządy prowadzą do upadku i odrzucenia przez społeczność.
Utwór podejmuje także temat boskiej interwencji i opatrzności, sugerując, że cnotliwe życie człowieka jest wynagradzane przez siły wyższe. Przesłanie legendy podkreśla, że władza powinna być oparta na sprawiedliwości i trosce o poddanych, a nie na przemocy czy pysze. Problematyka utworu nawiązuje do uniwersalnych wartości etycznych, które były i pozostają fundamentem dobrego przywództwa oraz harmonijnego społeczeństwa.
Znaczenie tytułu
Tytuł „Legenda o Piaście Kołodzieju” wskazuje na głównego bohatera – Piasta, który był skromnym rzemieślnikiem (kołodziejem) i założycielem dynastii Piastów. Słowo „legenda” podkreśla mityczny i symboliczny charakter opowieści, łączącej elementy fantastyczne z historią. Tytuł zapowiada również uniwersalne przesłanie o triumfie cnót moralnych nad pychą i niesprawiedliwością.
Legenda o Kraku i Wandzie jest jednym z najważniejszych mitów związanych z początkami Krakowa i historią jego legendarnych władców. Opowieść zaczyna się od odważnego księcia Kraka, założyciela miasta, który musiał stawić czoła groźnemu smokowi, terroryzującemu okolicę. Smok pożerał zwierzęta i ludzi, a jego obecność uniemożliwiała normalne życie mieszkańców. Krak, zamiast walczyć z bestią bezpośrednio, użył podstępu – rozkazał wypchać skórę wołu siarką i smołą, a następnie podłożył ją smokowi. Zwiedziony potwór zjadł przynętę, po czym zginął, pijąc wodę z Wisły, która po kontakcie z siarką doprowadziła go do śmierci. W dowód wdzięczności mieszkańcy zbudowali gród na Wzgórzu Wawelskim, nazywając go Krakowem, od imienia swojego wybawcy.
Po śmierci Kraka władzę przejęła jego córka Wanda, która odznaczała się niezwykłą urodą, mądrością i sprawiedliwością. Wanda cieszyła się miłością swoich poddanych, a jej rządy przyniosły krajowi pokój i dobrobyt. Pewnego dnia jednak do jej grodu przybyło poselstwo od niemieckiego księcia, który żądał jej ręki, grożąc wojną w razie odmowy. Wanda, chcąc zachować niezależność swojego państwa i uniknąć obcej dominacji, stanowczo odrzuciła propozycję małżeństwa. Upokorzony książę zebrał swoje wojska i najechał ziemie Wandy, licząc na łatwe zwycięstwo.
W obliczu zagrożenia Wanda zwróciła się o pomoc do bogów, którzy wysłuchali jej próśb i dali jej siłę, by poprowadzić swoich ludzi do zwycięstwa. Wojska niemieckiego księcia zostały rozgromione, a kraj uratowany. Jednak Wanda, świadoma, że jej uroda i pozycja mogą w przyszłości sprowadzać kolejne konflikty, postanowiła złożyć siebie w ofierze dla dobra swojego ludu. Rzuciła się do Wisły, wierząc, że jej śmierć zapewni trwały pokój. Podania mówią, że Wisła otoczyła Wandę opieką, a jej ofiara została doceniona przez bogów.
Streszczenie krótkie
Legenda o Kraku i Wandzie opowiada o początkach Krakowa i losach jego mitycznych władców. Krak, odważny książę, pokonał zagrażającego miastu smoka, wykorzystując podstęp – podsunął mu skórę wypchaną siarką, co doprowadziło do śmierci potwora. W dowód wdzięczności mieszkańcy założyli gród, który nazwano Krakowem.
Po śmierci Kraka władzę przejęła jego córka Wanda, znana z niezwykłej urody i mądrości. Wanda odrzuciła zaloty niemieckiego księcia, nie chcąc poślubić cudzoziemca i oddać ziem w ręce wroga. Odrzucony książę najechał jej państwo, lecz Wanda, zyskując pomoc bogów, zwyciężyła. By ochronić swój lud przed dalszymi najazdami, złożyła siebie w ofierze, rzucając się do Wisły. Jej poświęcenie zapewniło pokój i przeszło do legendy.
Plan wydarzeń
Część I – Historia Kraka
- Smok zagnieżdża się w okolicy Wawelu, siejąc postrach wśród mieszkańców.
- Książę Krak szuka sposobu na pokonanie potwora.
- Rozkaz wypchania skóry wołu siarką i smołą jako przynęty dla smoka.
- Smok zjada przynętę i ginie po wypiciu wody z Wisły.
- Wdzięczni mieszkańcy budują gród na Wzgórzu Wawelskim i nazywają go Krakowem.
Część II – Historia Wandy
- Po śmierci Kraka rządy przejmuje jego córka, Wanda.
- Poselstwo księcia żąda małżeństwa z niemieckim księciem, grożąc wojną.
- Wanda odrzuca propozycję, nie chcąc podporządkować kraju cudzoziemcom.
- Upokorzony książę napada na ziemie Wandy.
- Dzięki pomocy bogów Wanda pokonuje najeźdźców.
- Wanda rzuca się do Wisły, aby zapewnić swojemu ludowi trwały pokój.
- Ofiara Wandy przynosi spokój i zostaje zapamiętana jako symbol poświęcenia i miłości do ojczyzny.
Charakterystyka bohaterów
Krak – legendarny założyciel Krakowa, odważny książę i mądry władca. Odważny, sprytny, odpowiedzialny, troskliwy wobec swojego ludu. Krak uosabia mądrego przywódcę, który potrafi znaleźć rozwiązanie nawet w najtrudniejszych sytuacjach.
Wanda – córka Kraka, mądra i piękna władczyni Krakowa. Pełna patriotycznych uczuć, mądra, odważna, pełna poświęcenia. Symbolizuje miłość do ojczyzny, poświęcenie oraz niezłomność w obronie wolności i honoru.
Czas i miejsce akcji
Czas akcji jest nieokreślony, legendarny okres początków Krakowa, związany z czasami przedhistorycznymi. Akcja rozgrywa się w okolicach Wzgórza Wawelskiego nad Wisłą (obecny Kraków) oraz na terenach rządzonych przez Wandę, obejmujących ziemie Polski.
Geneza utworu i gatunek
Legenda pochodzi z tradycji ustnej i została spisana przez Jana Długosza w „Rocznikach”. Wywodzi się z dawnych opowieści o początkach Krakowa i bohaterach narodowych. Jako legenda jest opowieścią łączącą elementy historyczne z fikcją, mającą na celu wyjaśnienie powstania miasta i wartości moralnych.
Problematyka
Problematyka legendy o Kraku i Wandzie
- Bohaterstwo i poświęcenie:
Zarówno Krak, jak i Wanda są gotowi do wielkich czynów dla dobra swojego ludu. Krak, dzięki sprytowi i odwadze, pokonuje smoka, zapewniając mieszkańcom bezpieczeństwo. Wanda, by ochronić kraj przed dalszymi konfliktami, oddaje życie, składając siebie w ofierze. Bohaterowie stają się symbolami gotowości do poświęceń w imię wspólnoty.
- Patriotyzm i niezależność:
Legenda akcentuje wartość wolności i niezależności. Wanda odrzuca propozycję małżeństwa niemieckiego księcia, nie chcąc podporządkować swoich ziem obcemu władcy. Jej stanowcza postawa pokazuje, że dobro ojczyzny stoi ponad osobistymi korzyściami czy wygodą.
- Mądrość i odwaga w przywództwie:
Krak i Wanda są wzorcami idealnych władców. Krak dzięki inteligencji i sprytowi, zamiast siły, pokonuje smoka, pokazując, że mądrość bywa skuteczniejsza niż brutalna walka. Wanda natomiast prowadzi swoich ludzi do zwycięstwa w obronie kraju, a jej mądrość pozwala jej zrozumieć, że jej osobista ofiara jest kluczem do trwałego pokoju.
- Mit założycielski:
Legenda wyjaśnia początki Krakowa i ukazuje bohaterów, których czyny miały kształtować przyszłość miasta i jego mieszkańców. Historia Kraka i Wandy podkreśla znaczenie wartości wspólnotowych, takich jak odwaga, solidarność, mądrość i miłość do ojczyzny, które stały się fundamentami tożsamości narodowej.
Znaczenie tytułu
Tytuł „Legenda o Kraku i Wandzie” nawiązuje do dwóch głównych bohaterów – Kraka, założyciela Krakowa, oraz jego córki Wandy, symbolu poświęcenia i patriotyzmu. Podkreśla ich kluczową rolę w historii miasta oraz w kształtowaniu wartości takich jak mądrość, odwaga i miłość do ojczyzny.
Kwestia autorstwa
Legendy o Kraku, Wandzie, Piaście Kołodzieju i Lechu należą do najstarszych polskich podań i mitów narodowych. Ich autorstwo nie jest przypisane konkretnym osobom, ponieważ pochodzą z tradycji ustnej, przekazywanej z pokolenia na pokolenie. Zostały one spisane dopiero w późniejszych epokach, głównie przez kronikarzy, którzy starali się zarejestrować opowieści i mityczne początki państwa polskiego.
