Potwór symbolizuje chaos, zmartwychwstanie, śmierć, zarazę, burzę, suszę.
BESTIA - KUSICIEL, SPROWADZA ŚMIERĆ, ŁUDZI OBIETNICĄ SZCZĘŚCIA: Wąż kuszący Ewę, nakłaniający ją do grzechu, łudzący obietnicą poznania dobra i zła i stania się równej Bogu (Księga Rodzaju).
BESTIA - SZATAN, ZŁO, ZAGŁADA: Bestia, która ma wyjść z czeluści w dzień końca świata, "ma siedem głów i dziesięć rogów", ma kolor szkarłatu - kolor płomieni i krwi; przyniesie zagładę świata i grzeszników; bestia, która ma wyjść z ziemi, jest to fałszywy prorok "miała dwa rogi podobne do rogów Baranka, a mówiła jak Smok", jej zadaniem jest zwodzenie ludzi, kłamstwo, sianie zamętu religijnego, opanuje cały świat, ci, którzy się jej nie poddadzą, zginą; bestia podobna do pantery (łapy niedźwiedzia, paszcza lwa, wiele głów - monstrum pokrewne mitologicznym), cudownie uleczona, zostaje obdarzona władzą przez Smoka, ludzie chętnie się jej poddają: "a cała ziemia w podziwie powiodła wzrokiem za bestią i pokłon oddali Smokowi, bo władzę dał bestii".
BESTIA - WŁAŚCIWOŚCI DOBROCZYNNE - JONASZ W BRZUCHU WIELORYBA, POTWÓR - SYMBOL ODOSOBNIENIA, MIEJSCE DUCHOWEGO DOSKONALENIA, MIEJSCE PRZEBŁAGALNEJ MODLITWY: Jonasz był prorokiem, ale niezbyt skorym do wypełniania woli Boga. Zamiast udać się do miasta i ostrzec jego mieszkańców przed nieposłuszeństwem Bogu, udał się na statek, chcąc się skryć, ujść oczom Boga. Ten zesłał burzę, jednak Jonasz modlitwą ubłagał Go, by nie gubił załogi statku, ofiarował za nich swoje życie, polecił im, aby wrzucili go do morza. Wówczas połknął go wieloryb. W brzuchu olbrzymiej ryby Jonasz miał trzy dni, by pomyśleć nad swoim przeznaczeniem i przyjąć rolę, jaką dał mu do spełnienia Stwórca. Modlił się, błagał o przebaczenie, przeżył duchową przemianę. Pogodzony z losem, gotowy pełnić wolę Boga, wyszedł w cudowny sposób z wnętrza wieloryba (Księga Jonasza).
PRZEBYWANIE W BRZUCHU WIELORYBA - SYMBOL CIEMNEJ STRONY LUDZKIEJ OSOBOWOŚCI: Jonasz został "rzucony na głębię", modli się "z głębokości Szeolu", jest pogrążony w rozpaczy, rozpamiętuje własne winy, zagłębił się w ciemności swojej duszy, aby zrozumieć i pojąć ogrom swojej winy. Dzięki temu może okazać skruchę i dostąpić łaski przebaczenia: "Pan nakazał rybie i wyrzuciła Jonasza na ląd".
POTWÓR - SYMBOL ZŁA, KTÓRE MOŻNA POKONAĆ, DANIEL I LWY: Daniel, faworyt króla, na skutek intryg dworzan został wrzucony do jaskini z lwami. Te nie uczyniły mu jednak nic złego, miały wystąpić w roli krwiożerczych bestii, ale dzięki wierze, nadziei i miłości Daniel poskromił drzemiące w nich zło. Ocalenie Daniela to znak opieki Boga, który posyła anioła, by opiekował się Danielem. Prorok został ocalony jako niewinny. Ufność w Bogu oraz niewinność to najskuteczniejsza broń przeciw złu.
POTWÓR - SYMBOL ZEMSTY: Erynie - narodzone z krwi Uranosa monstra o włosach z kłębiących się wężów. Miały straszliwą moc - mogły ścigać winnych zbrodni. Pastwiły się nad Orestesem winnym matkobójstwa. Było ich trzy: Alekto (Niestrudzona), Tyzyfona (Mścicielka) i Megajra (Wroga). Mieszkały w Hadesie. Erynie to rodzaj uosobionych wyrzutów sumienia, męki zbrodniarza świadomego, że dokonał czynu nieodwracalnego.
POTWÓR - SYMBOL ZŁOWROGIEGO PIĘKNA - syreny: W tej roli występują mitologiczne syreny - pół-kobiety, pół-ptaki. Wabią żeglarzy swoim śpiewem i nęcą urodą, aby wysiedli na ich wyspie, gdzie umierali z głodu i pragnienia, zapominając o całym świecie. Syreny to także mitologiczne wampiry - wysysały krew z mężczyzn, którzy odważyli się odwiedzić ich wyspę.
POTWÓR - OKRUCIEŃSTWO, BEZMYŚLNE NISZCZENIE - Skylla i Charybda: Dwa morskie monstra, zabijające żeglarzy. Skylla była podobna do psa o sześciu głowach i dwunastu nogach, pożerała ludzi wprost z okrętów; Charybda była żarłocznym stworem, który trzy razy dziennie wciągał wodę morską w olbrzymią paszczę, pożerała wszystko, co udało się jej połknąć. Oba monstra działają mechanicznie, ich przeznaczeniem było niesienie śmierci, zagłady, zniszczenia.
POTWÓR - STRAŻNIK, JEGO BRZYDOTA MA ODSTRASZAĆ, BUDZIĆ RESPEKT - Cerber: Trójgłowy pies Hadesa, władcy podziemi, który strzeże wejścia do królestwa umarłych. Wzruszające jest, że nawet to monstrum jest zdolne do zachwytu grą Orfeusza, który przybywa do Hadesu po Eurydykę.
MONSTRUM - POSTRACH, SYMBOL UPOKORZENIA, SYMBOL ZDRADY, ZŁOWROGI PRZECIWNIK - Minotaur: Żona króla Krety, Minosa, Pazyfae zdradziła męża z... białym bykiem. Owocem zdrady był Minotaur - monstrum pożerające ludzi, pół byk, pół człowiek. Minos zamknął potwora w specjalnym labiryncie (zbudowanym przez Dedala), aby nikt nie mógł go zobaczyć. Minotaur był dla niego znakiem upokorzenia, przypominał o zdradzie żony, a przede wszystkim był straszliwie niebezpieczny. Zwyciężył go Tezeusz.
POTWÓR - PRZECIWNIK, ZŁO, KTÓRE MOŻNA POKONAĆ PODSTĘPEM - Cyklop Polifem: Odyseusz wraz z towarzyszami trafia do jego jaskini, kilku marynarzy zostaje przez Cyklopa pożartych żywcem. Ulisses upaja go winem, a następnie wypala jedyne oko. Potem przywiązuje towarzyszy i siebie do baranich brzuchów (Polifem to zapalony hodowca owiec) i tak wydostaje się z jaskini.
POTWÓR - POTWORNA STRONA LUDZKIEJ NATURY - Klitajmestra: Klitajmestra zabija powracającego do domu po wojnie trojańskiej Agamemnona, by móc bez przeszkód panować w kraju z kochankiem, Ajgistosem. Przeprowadza zbrodnię z zimną krwią. Jest gotowa na wszystko. Nie boi się zemsty erynii, ma swoje powody (zdrada męża, pozostawienie jej bez opieki) i uważa, że ma prawo zabić. Jest to kobieta, która bez cienia wahania odsłania ciemne strony swojej osobowości.
POTWÓR - SYMBOL WYRZUTÓW SUMIENIA - Erynie ścigające Orestesa: Boginie zemsty ścigają matkobójcę (Orestes zabił Klitajmestrę i jej kochanka, Ajgistosa, mszcząc śmierć ojca). Zbrodnia miała wpływ na jego psychikę, stał się zbiegiem, który nigdzie nie może znaleźć bezpiecznego schronienia. Może jedynie błagać bogów, by uwolnili go od męki wyrzutów sumienia.
POTWÓR - POTWORNA STRONA LUDZKIEJ NATURY - Edyp: bohater tragiczny, który dopuścił się potwornych czynów: zabił ojca, ożenił się z własną matką. Nie może znieść samego siebie, uważa się za monstrum, nienawidzi samego siebie, czuje do siebie odrazę.
BESTIA - ZŁO, UOSOBIENIE SZATANA, DIABŁA - średniowieczne przedstawienia: W średniowiecznych miraklach i moralitetach diabeł był odbierany jednoznacznie - jako uosobienie zła. Prezentowano go w sposób bardzo plastyczny, często komiczny. Miał rogi, kopyta, ogon, twarz aktora była wysmarowana na czarno, głowa okryta derką lub peruką z rozczochranymi włosami. Atrybutem średniowiecznego diabła był ogień i smród siarki, o czym nie zapominano. Diabeł zawsze ponosił porażkę, upokorzony i ośmieszony uciekał do piekła. Taki wizerunek diabła zachował się w kulturze ludowej - baśniach i legendach.
POTWÓR - DRUGA STRONA LUDZKIEJ NATURY, potwór, którego każdy z nas nosi w sobie, dr Jekyll i Mr. Hyde: Bohater powieści Stevensona represyjnie, dwie strony ludzkiej osobowości - uosobienia dobra i zła. Pojawia się tu odwieczny problem - człowiek jest skażony złem, w jego naturze leżą zarówno pierwiastki dobra jak i zła, pociągają go szlachetność, uczciwość, a jednocześnie są chwile, kiedy gotów jest do najohydniejszych zbrodni.
POTWÓR - UKRYTA STRONA LUDZKIEJ OSOBOWOŚCI - Dorian Gray i jego portret: W swojej powieści Wilde przedstawił bohatera, który po mistrzowsku rozwiązał problem ukrywania ciemnej strony swojej osobowości. Pewein malarz stworzył jego portret, który starzał się i brzydł w zastępstwie prawdziwej osoby. Na portrecie można było zobaczyć ślady występków, rozpusty, zbrodni, hulaszczego trybu życia, jaki wiódł Dorian. On sam wciąż pozostawał nieskazitelnie pięknym młodzieńcem. Z czasem wizerunek bohatera stał się potworny, budził już tylko odrazę, ale jedynie Dorian wiedział, jak naprawdę wygląda, bo tylko on od czasu do czasu zaglądał w głąb siebie, czego symbolem staje się oglądanie portretu.
POTWÓR - PRZESZKODA W OSIĄGNIĘCIU CELU, zniweczenie ludzkiego wysiłku - rekiny i Santiago: Potworami w opowiadaniu Hemingwaya są rekiny, które napadają na zdobycz Santiago i pożerają marlina, mimo że stary człowiek wytrwale z nimi walczy.
POTWÓR - WŁASNE LĘKI, ROZPACZ, SŁABOŚĆ - prywatny "zwierzoczłekoupiór": Bohater powieści Konwickiego Piotr ma swojego zwierzoczłekoupiora, monstrum, które nosi w sobie. To jego ból, strach, lęk, przerażenie, obawa, słabość. Każdy z nas ma swoje słabe punkty, swojego "zwierzoczłekoupiora". Piotr broni się przed nim, wymyślając fantastyczną historię, leży w szpitalu, chory na białaczkę, wie, że nie wstanie już z łóżka.
MONSTRUM - SYMBOL ZŁA WSZECHŚWIATA - motyw Władcy Ciemności i jego sług: Orki, gobliny, wilki (wargi), Upiory Pierścienia w świecie powieści J. R. R. Tolkiena, będący na usługach Władcy Mordoru, Saurona. Przerażające monstra, odstraszające już samym wyglądem, silne, przebiegłe, złośliwe, bezmyślne maszyny do zabijania, gotowe zmienić oblicze świata, walczyć z wszelkim przejawem życia, szczęścia, wolności. Szczególnie odrażającym monstrum tolkienowskiego świata jest Pajęczyca (potworny pająk, wydzielający odór zepsucia, rozkładu, okrutny, bezwzględny, emanujący złem), z którą walczy Frodo, ale znawcy tego świata wiedzą najlepiej, jak nieograniczony jest bestiariusz, z którego korzysta pisarz. W tym świecie toczy się odwieczna walka dobra ze złem, zło musi zostać pokonane i dzieje się tak dzięki bohaterstwu, poświęceniu jednostek oraz solidarności wszystkich plemion (wszystkich mieszkańców ziemi).
MONSTRUM - ZAGROŻENIE, POTWÓR BUDZĄCY ODRAZĘ, potwór - mieszkaniec świata ludzi, odmieniec, obiekt polowania: W tej roli występują potwory w powieściach A. Sapkowskiego: mantikory, gryfy, bazyliszki, kuroliszki, gule, strzygi, bruxy, mule, alpy, wampiry. Zagrażają ludziom, więc ludzie mają specjalnych obrońców - inne monstra (w mniemaniu ludzi), mutanty: wiedźminów, którym płacą za rozprawianie się z bestiami. Wiedźminów także traktują jak potwory, tyle że użyteczne; ci nie mają prawa do uczuć, nie myślą, są maszynami do zabijania.
POTWÓR - UOSOBIENIE DOBRA, SZLACHETNOŚCI, bohater poświęcający się w obronie życia - wampir Regis: Staje się członkiem drużyny Geralta, długo ukrywa, kim jest, nawet wiedźmin dość długo nie odkrywa prawdy, wraz z innymi towarzyszy Geraltowi i pomaga mu; leczy, przewiduje, ratuje z opresji. Ginie, poświęcając życie za Geralta i Yennefer w walce z czarodziejem Vilgefortzem.
Potrzebujesz pomocy?