Nie ma - geneza i gatunek utworu
„Nie ma” powstawało przez kilka lat (2009–2018) jako efekt wieloletnich podróży, rozmów i refleksji autora nad tematem straty, nieobecności i pamięci. Impulsem była m.in. fascynacja czeską poetką Violą Fischerovą, której wiersz przeczytał w praskim metrze i z którą nawiązał osobistą relację. Szczygieł zbierał historie zwykłych ludzi z Polski, Czech i innych miejsc, ich wyznania o tym, co stracili lub czego im brakuje.
„Nie ma” to reportaż literacki o bardzo osobistym, eseistycznym charakterze. Książka, w której Mariusz Szczygieł łączy dokumentalny opis rzeczywistości z własną refleksją o tym, czego w życiu brakuje, co znika i co pozostaje tylko w opowieści. Zbiór reportaży, portretów, wywiadów i miniesejów, luźno powiązanych motywem tytułowego „nie ma”:
- autor świadomie łączy fragmenty, rozmowy, osobiste wspomnienia i refleksje, tworząc nielinearną całość.
- zawiera nie tylko relacje z rozmów, ale też głębokie, osobiste przemyślenia narratora o pamięci, braku, śmierci, sztuce opowiadania.
- proza ta oparta jest na prawdziwych historiach i świadectwach ludzi, ale przetworzona literacko, z wyraźnym autorskim komentarzem.
