Droga donikąd - streszczenie szczegółowe

Część 1: Karol

Jest późne lato 1940 roku. Marta, żona Pawła, przygotowuje się w domu na przyjazd męża i jego przyjaciela Karola. Zajmuje się codziennymi obowiązkami, ale także przygląda się swojemu odbiciu w lustrze, szukając oznak starzenia. Paweł, dawniej dziennikarz, który stracił pracę po upadku spółki, i Karol, młody idealista, rozmawiają w pociągu o życiu pełnym oczekiwania – na postęp, na komunizm, na wojnę. Obaj mężczyźni są ubrani biednie, w robocze ubrania, które świadczą o trudach ich codzienności. Pociąg, którym podróżują, przypomina symbol upadku – cuchnie kurzem węglowym i starą farbą, a warunki podróży są okropne.

W domu Pawła brakuje prądu, a światło świec podkreśla atmosferę ubóstwa. Karol, pełen filozoficznej refleksji, uważa, że bolszewizm zniszczył ludzką wolność, a jego fundamentem jest walka człowieka z samym sobą, a nie z Bogiem. Rozmowy o ideologii i przyszłości przenikają się z ich codziennymi zmaganiami – pracą w lesie, w której Paweł i Karol niezgrabnie operują piłą. Ankiety rozdawane przez sowietów ujawniają, że Karol przebywa na Wileńszczyźnie nielegalnie, co zmusza mężczyzn do zmiany pracy. Zatrudniają się przy kopaniu rowów melioracyjnych, jednak Karol niespodziewanie wyjeżdża, zostawiając Pawła samego.

Paweł próbuje odnaleźć Karola, ale ten ciągle się mu wymyka. Tymczasem życie Pawła komplikuje romans z młodą Weroniką, żoną handlarza Wincentego. Marta, żona Pawła, toleruje tę relację, uważając, że w czasach bolszewickiego terroru są ważniejsze rzeczy niż małżeńska wierność. Ta postawa wyprowadza Weronikę z równowagi, ponieważ nie rozumie stoickiego spokoju Marty. Relacje bohaterów odzwierciedlają moralne dylematy i kompromisy, na które zmuszają ich realia okupacyjne.

Część 2: Tadeusz

Paweł spotyka Tadeusza Zakrzewskiego, byłego znajomego, który wciąga go w świat nielegalnego handlu. Tadeusz opowiada Pawłowi o różnicach w dostępie do towarów między republikami radzieckimi i o sposobach przetrwania. Paweł przyłącza się do grupy szmuglerów, ale podczas jednej z akcji ich wóz zostaje ostrzelany przez milicję, co prowadzi do ranienia młodego chłopca. Mimo to nikt ich nie wydaje, ponieważ zdrada byłaby uznana za ujmę na honorze.

Paweł wciąż zmaga się z własnym sumieniem i poczuciem moralności. Weronika, coraz bardziej osamotniona w swojej fascynacji Pawłem, robi mu awantury i nie rozumie, dlaczego ten nie chce z nią być. Paweł, choć imponuje mu uroda Weroniki i zainteresowanie, jakie wzbudza wśród innych mężczyzn, powoli się od niej oddala. Tymczasem Tadeusz, znany pod pseudonimem „Pilecki”, angażuje się w działalność opozycyjną, co stawia go na celowniku NKWD. Podczas jednej z akcji zostaje aresztowany, a Paweł cudem unika schwytania dzięki ostrzeżeniu od kobiety, z którą flirtował.

Paweł, coraz bardziej zmęczony codziennymi trudami, wraca do Marty, ale ich relacja staje się coraz bardziej napięta. Marta, chociaż pozornie spokojna, zaczyna wyrażać swoje frustracje i oskarżać Pawła o brak odpowiedzialności i troski o rodzinę.

Część 3: Weronika

W wiosce Popiszki prorok Oluk przyciąga tłumy, głosząc nadejście cudu. Weronika, sfrustrowana życiem z Wincentym, odwiedza proroka i znajduje chwilowe pocieszenie w wierze w jego wizje. Paweł i Marta uciekają przed represjami, znajdując schronienie w Popiszkach. Marta, ciężko chora, zostaje otoczona opieką Weroniki i jej matki. W dniu zapowiadanego cudu tłumy zgromadzone w wiosce oczekują na objawienie, ale nic się nie dzieje. Milicja zaczyna przegląd ludności, a każdy, kto udzielił schronienia Pawłowi i Marcie, zostaje wywieziony na Syberię. Paweł i Marta uciekają do lasu, ale ich wóz grzęźnie w bagnie. Marta, gorączkująca, pyta Pawła, dokąd zmierzają. On odpowiada zrezygnowany: „Donikąd”.