Pani Bovary - problematyka
„Pani Bovary” jest to pierwsza powieść realistyczno-psychologiczna. Powieść oprócz losów Emmy portretuje również dziewiętnastowieczne społeczeństwo prowincjonalne drugiej połowy XIX wieku, a sama Emma nie jest tylko indywidualną postacią, lecz także reprezentantką określonej grupy społecznej.
Emma stanowi karykaturalny obraz romantycznych bohaterów, pisarzy i artystów ulegających sentymentalno-romantycznemu widzeniu świata, a także czytelników przyjmujących tę wizję płynącą z literatury. Francuska literatura dla Flauberta wyraźnie dzieli się na tę dobrą i złą — sentymentalną, która przynosi więcej szkody niż pożytku.
Emma okazuje się czytelniczką, która nie potrafi odróżnić dobrej literatury od zwykłego kiczu. Kusi ją namiętność, uniesienia, romantyczna tęsknota. Emma nie potrafi jednak spożytkować swojego artystycznego talentu, szuka nieustannie nowych podniet, przez co przeżywa coś na kształt nerwicy, przypomina neurotyczkę. Główna bohaterka zdaje się od początku pogrążona we śnie. Nie dostrzega realnych możliwości, nie szuka konkretnego sposobu działania, a jedynie podsyca namiętną stronę własnej osobowości. Nie ma zdolności krytycznego osądu własnej osoby. Nie potrafi zdobyć się na dystans wobec własnych czynów. Nie chce zaakceptować, że życie może być pospolite. Buntuje się przeciwko temu, w sposób jednak nieskuteczny, bo sztuczny, wykreowany na literackim wzorcu średniej klasy utworów.
Flaubert pokazuje, jak ogromny wpływ na życie Emmy miała literatura. Kobieta oglądała życie przez pryzmat przeczytanych lektur, więc małżeństwo, rodzina, macierzyństwo nie były w stanie spełnić jej snów o wspaniałym, emocjonującym życiu. Codzienność przegrywa w starciu ze światem wyjątkowych bohaterów i fabuł literackich. Stąd też wziął się bowaryzm – określenie na niezadowolenie jednostki z miejsca zajmowanego w świecie i związane z tym nieustanne poszukiwania atrakcji i podniet (w przypadku Emmy kolejnych zakupów, romansów i zdrad).
„Pani Bovary” pokazuje tym samym również psychologiczny portret egzaltowanej kobiety, która nie potrafiła zakorzenić się w swojej codzienności, a robiła wszystko, aby nieustannie pobudzać swoje egzaltowane uczucia. Wiejski lekarz nigdy nie miał szans wcielić się w jej „wymarzonego” kochanka. Mimo całego swojego oczytania i wiedzy kobieta stała się ofiarą własnych marzeń. Emma Bovary jest więc także obrazem tragicznej marzycielki.
Obraz prowincji w „Pani Bovary”
Francuski pisarz Gustaw Flaubert prowincję i społeczeństwo mieszczańskie w „Pani Bovary” prezentuje w sposób niezwykle subiektywny. Narrator bardzo wyraźnie zaznacza swój stosunek do opisywanej przestrzeni. Yonville, bo temu miejscu poświęca się najwięcej uwagi, jest opisywane jako przestrzeń, w której nic się nie zmienia. Miejsce nieciekawe, nudne, poszarzałe, niedające żadnych perspektyw. Mamy do czynienia z niewielkim miasteczkiem, w którym jest parę głównych budynków, kilka sklepów i gospoda. Wszystko jest tutaj przygnębiające, wąskie, mizerne. Epitety nie pozostawiają wątpliwości, jaki stosunek do prowincji ma narrator. Co ważne, ten stosunek do przestrzeni przekłada się na sposób opisu bohaterów tutaj mieszkających. Oni także są właściwie nijacy, w ich życiu niewiele się dzieje, jeden dzień jest podobny do drugiego. Wszyscy żyją w swoich rolach i schematach. Karol tutaj pasuje idealnie. Emma jednak ze swoimi marzeniami i ambicjami nie jest się w stanie odnaleźć.
