Sklepy cynamonowe - charakterystyka bohaterów

Główni bohaterowie „Sklepów cynamonowych” Brunona Schulza to:

Józio – główny bohater całego cyklu i jego narrator; w kolejnych opowiadaniach przedstawia siebie jako chłopca, który dorasta w małym miasteczku. Świat tej małomiasteczkowej rzeczywistości jest dla niego jednak ograniczający, chłopiec próbuje się z niego wyrwać. Nie chodzi mu jednak o ucieczkę poprzez wyjazd z miasta, a wejście do świata fantazji i oglądanie rzeczywistości przez pryzmat swojej dziecięcej głowy; jest zafascynowany postawą ojca, który próbuje inaczej funkcjonować w rzeczywistości, kreować ją na własnych prawach, na swój sposób Józio próbuje te ojcowskie gesty do pewnego stopnia powtarzać. Widzi zarówno przedmioty, ludzi, jak i konkretne wydarzenia w ramach mitycznych, w sposób odrealniony. Jego opowieść przypomina więc tym samym wędrówkę przez świat snu i fantazji, który jest o wiele bogatszy od zwykłej codzienności.

Ojciec Jakub – ojciec Józia, który jest drugim głównym bohaterem utworu i postacią, na której Józio najczęściej skupia swoją uwagę. Opowiadania nie układają się chronologicznie, co jeszcze wzmacnia wrażenie różnorodnych przemian, którym ulga postać ojca. Wspomina się o jego „tradycyjnym” życiu, prowadzeniu sklepu, ale istotny jest przede wszystkim czas jego stopniowego osuwania się w chorobę i świat wyobraźni. Ojciec toczy walkę o przestrzeń wolności, twórczości, kreacji. Próbuje się wyzwolić z dostrzeganej także przez jego syna, opresyjnej atmosfery miasteczka, w którym żyje. Ojciec raz widziany jest przez syna jako prorok ze Starego Testamentu, wybraniec rozmawiający z Bogiem, raz jako człowiek upodabniający się do hodowanego ptaka. Te metamorfozy przyciągają uwagę syna, ostatecznie jednak ojciec coraz bardziej odsuwa się od pozostałych domowników, odchodząc w zapomnienie, w końcu zaś umiera. Do samego końca wydaje się jednak toczyć walkę z codziennością, która przerywa jego twórczy szał. Bardzo symboliczne w tym kontekście są jego starcia z Adelą.  

Adela – to gospodyni w domu, który zamieszkuje rodzina Józia. Jest symbolem kobiecości i zmysłowości, które przyciągają uwagę m.in. ojca Józia. Przede wszystkim jest to jednak uosobienie praktycyzmu, codzienności i wyzwań z nią związanych. Adela jest konkretną, zdecydowaną kobietą, która zarządza nie tylko przestrzenią, ale i osobami się w niej znajdującymi. Jest kobietą, która ma ogromną władzę nad ojcem Józia. Dominuje nad nim, jednym swoim gestem jest w stanie przerwać jego wywody, wyrwać go ze świata wyobraźni, sprowadzając szybko „na ziemię”.

Drugoplanowe postaci „Sklepów cynamonowych” to:

Matka – stanowi przeciwieństwo ojca, jest uporządkowana, cicha, harmonijna. Stanowi symbol małomiasteczkowości, zwyczajności, ale i pewnej przewidywalności.

Paula i Polda – szwaczki, przed którymi ojciec wygłasza swój filozoficzny wywód.

Agata – ciotka Józia, która stanowi symbol witalności i płodności.

Wuj Karol – ekscentryczny mężczyzna, skoncentrowany na wieczornych eskapadach, zupełnie nieprzywiązujący wagi do codziennych obowiązków.

Tłuja – dziewczyna, która dla Józia stanowi symbol witalności.

Kuzyn Emil – wprowadza Józia w świat erotyki.