Świtezianka - charakterystyka bohaterów
Chłopak (Strzelec)
Jest strzelcem w lasach okalających jezioro Świteź. Poznaje tajemniczą dziewczynę, która pojawia się tylko nocą i zakochuje w niej. Po kilkumiesięcznym okresie spotkań pragnie, by została z nim i zamieszkała w jego chacie. Strzelec jest podatny na kobiece wdzięki, i niestały w uczuciach. Jednak wobec dziewczyny młodzieniec składa przysięgę wierności wierząc, że jej dotrzyma.
Strzelec chce się dzielić z tajemniczą dziewczyną swoją chatą i wszystkimi swoimi zasobami, choć nie wie o niej nic. Nie ma też zamiaru jej zdradzać. Nawet, kuszony wszelkimi możliwymi wdziękami wodnej zjawy, próbuje się opierać; zatrzymuje się, nie jest od razu skłonny paść w jej ramiona. Czary wodnej zjawy okazują się jednak silniejsze od jego woli, za co płaci ogromną cenę.
Dziewczyna (Świtezianka)
Pojawia się w dwóch postaciach dziewczyny z lasu i wodnej zjawy.
W pierwszej części jest po prostu dziewczyną:, nieufną, ale kochającą młodzieńca i gotową z nim pozostać, jeśli uwierzy w stałość jego uczucia. Jest jednak podejrzliwa, żąda przysięgi od strzelca za złamanie której, jak ostrzega, czeka go straszna kara.
W drugiej części utworu dziewczyna pojawia się jako nimfa wodna przecudnej urody – mieszkanka jeziora Świteź. Prowokuje Strzelca do zdrady, choć zdaje sobie sprawę, jak straszna kara czeka go za złamanie przysięgi. Świtezianka nie ma litości dla chłopaka, nie ma zamiaru mu przebaczyć, chce za wszelką cenę ukarać go za brak woli i niestałość. Dusza Strzelca zostaje skazany na tysiącletnią męczarnię przy modrzewiu, który był świadkiem przysięgi.
Narrator
Nie jest wszystkowiedzący. Relacjonuje wydarzenia, ale często przyznaje się do niewiedzy. ”Kim jest dziewczyna – ja nie wiem”. Opisywane przez niego wydarzenia dziwią jego samego, nie rozumie ich i nie zna ich finału.
Narrator nie zdradza czytelnikowi, kim jest tajemnicza dziewczyna, nie ostrzega, nie budzi niepokoju. Pełni w utworze jedynie rolę obserwatora opowiadanych przez siebie historii. Stoi jakby z boku wstrzymuje się od jakiejkolwiek oceny, nie wnika w uczucia bohaterów, nie staje się żadnym z nich nawet przez chwilę. Relacjonuje czytelnikowi tylko to, co może zostać zauważone z zewnątrz.
