Sprawdź, co to jest efekt aureoli i jak go wykorzystać

Często mówi się, że w kontaktach międzyludzkich najważniejsze jest pierwsze wrażenie. Nie bez powodu, bo wpływ na postrzeganie drugiej osoby może mieć efekt aureoli, nazywany też efektem halo. Co to jest? Gdzie występuje efekt halo i jak wykorzystać efekt aureoli w życiu prywatnym lub zawodowym?

Spis treści:

Co to jest efekt aureoli?
Gdzie występuje efekt halo?
Odwrotny efekt aureoli – na czym polega?
Przykłady efektu halo oraz odwróconego efektu aureoli
Jak wykorzystać efekt aureoli?

Co to jest efekt aureoli?

Efekt aureoli, zwany też efektem halo, to zjawisko psychologiczne, rodzaj błędu poznawczego, który polega na tym, że pozytywne cechy jednej osoby wpływają na ogólną ocenę jej pozostałych cech. Innymi słowy, jeśli ktoś jest postrzegany jako posiadający pewne pozytywne cechy, to istnieje tendencja do przypisywania mu również innych pozytywnych cech, niezależnie od rzeczywistych dowodów na to. Efekt halo został po raz pierwszy opisany przez psychologa Edwarda Thorndike'a w 1920 roku. W swoim badaniu Thorndike zauważył, że ocena jednej cechy danej osoby wpływa na jej ogólną ocenę Termin „efekt halo” został użyty przez samego Thorndike'a, który porównał to zjawisko do aureoli otaczającej postać świętego na obrazach. Efekt halo stał się później ważnym zagadnieniem w psychologii społecznej i został szeroko zbadany w kontekście ocen społecznych oraz wpływu wizerunku na ogólne postrzeganie jednostki.

Gdzie występuje efekt halo?

Efekt aureoli występuje w relacjach międzyludzkich. Jak już wspominaliśmy, skutkiem tego zjawiska jest dość duże uproszczenie, które opiera się na pierwszym wrażeniu. Możemy mieć z nim do czynienia zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym Na przykład podczas rozmowy rekrutacyjnej, spotkania biznesowego, a także na randce. Innymi słowy, efekt halo może pojawić się wtedy, kiedy poznajemy nową osobę. Może to być ktoś, kto właśnie dołączył do naszej klasy czy grupy znajomych.

Przeczytaj również: Efekt Thatcher, czyli jak łatwo oszukać mózg

Odwrotny efekt aureoli – na czym polega?

Odwrócony efekt aureoli, nazywany też efektem Goldmana lub szatańskim efektem halo, to zjawisko odwrotne do opisanego wyżej. Chodzi o to, że negatywna cecha danej osoby rzutuje na jej ogólną ocenę. To znaczy przypisuje się jej również inne pejoratywne cechy. U podstaw takiego postrzegania innych często leży myślenie stereotypowe, wychowanie czy uwarunkowania społeczno- kulturowe.

Przykłady efektu halo oraz odwróconego efektu aureoli

Przykłady efektu halo łatwo odnaleźć w codziennym życiu. Przypuśćmy, że do klasy dołącza atrakcyjna dziewczyna. Jak wiadomo, atrakcyjność to pozytywna cecha. Takiej osobie będzie łatwiej, ponieważ instynktownie otoczenie przypisze jej inne pozytywne cechy. Uzna ją zapewne za inteligentną i towarzyską. Jeśli natomiast na ulicy spotkamy rosłego mężczyznę w tatuażach i kapturze, zapewne uznamy go za kogoś, kogo lepiej unikać, na przykład za bandytę i złodzieja. Takie przykłady można mnożyć. Jeśli dany uczeń źle się uczy, może dojść do sytuacji, w której częściej będzie otrzymywał uwagi za rozmowy z kolegami podczas lekcji. To odwrotny efekt halo, w którym nauczyciel, wiedząc, że młody człowiek nie przykłada się do nauki, automatycznie przypisuje mu inną negatywną cechę – gadulstwo.

Jak wykorzystać efekt aureoli?

Efekt halo można wykorzystać na swoją korzyść w różnych sytuacjach. Przede wszystkim chodzi o to, by zrobić na rozmówcy dobre pierwsze wrażenie. Nie ma znaczenia, czy jest to randka, rozmowa o pracę, czy prezentacja na lekcji języka polskiego. Schludny ubiór, pewność siebie, mowa ciała, która wskazuje, że jesteśmy osobami otwartymi oraz panowanie nad emocjami, mogę otworzyć nam niejedne drzwi. Przykładem jest choćby rozmowa rekrutacyjna. Kandydat, który ma nienaganną prezencję, jest opanowany, pewnie ściska dłoń na powitanie, a w czasie całego spotkania panuje nad mimiką i gestami, już na starcie ma u rekrutera większe szanse. Efekt aureoli może więc nam pomóc, jeśli będziemy świadomi, jak działa ten mechanizm. Dzięki niemu otrzymujemy swoisty kredyt zachowania i to od nas zależy, czy i jak go wykorzystamy.

Przeczytaj również: Czy podczas rozmowy kwalifikacyjnej można pić kawę? Test z filiżanką kawy

Jak uniknąć odwróconego efektu halo i efektu aureoli

Efekt halo i jego odwrócona wersja to zawsze swego rodzaju uproszczenie. Oznacza to, że wnioski, które wyciągnąłem przy pierwszym kontakcie z daną osobą, mogą być błędne. Ktoś, kto idealnie zaprezentował się na rozmowie rekrutacyjnej, może okazać się kiepskim pracownikiem i odwrotnie – spięty kandydat, który podczas rekrutacji nie wypadł najlepiej , może być nieocenionym wsparciem dla kolegów i koleżanek z pracy. To samo dotyczy relacji koleżeńskich. Dziewczyna, która na pierwszy rzut oka wydaje się nudziarą, gdy już się otworzy, może stać się duszą towarzystwa. Dlatego nie należy oceniać drugiej osoby zbyt pochopnie. Warto dać sobie czas, a wnioski wyciągać po dłuższym czasie, kiedy uda nam się już kogoś bliżej poznać.