Na przestrzeni wieków status poszczególnych jednostek, obywateli określonych państw, znacznie się zmienił. Uwidacznia się to zwłaszcza w takich kwestiach jak: prawa i wolności człowieka oraz obywatela. Jeszcze w dziewiętnastym wieku ów katalog ograniczał się do kategorii: wolności, własności oraz równości; obecnie natomiast możemy mówić o trzech rodzajach praw człowieka i obywatela. Pierwsze (inaczej prawa człowieka pierwszej generacji) to prawa osobiste oraz polityczne. W ich zakres wchodzą: prawo do życia; nietykalność osobista człowieka; prawo własności prywatnej; prawo do przemieszczania się między różnymi jednostki terytorialnymi i wybór miejsca, w którym chce się zamieszkać; prawo wyborcze, zarówno czynne jak i bierne; wolność słowa, wyznania, oraz zrzeszania się. Drugi rodzaj praw to tak zwane prawa drugiej generacji i dotyczą one praw o charakterze ekonomicznym oraz socjalnym. W ich zakres wchodzą: prawo do podjęcia pracy; prawo do wypoczynku; prawo do otrzymania zasiłku, jeżeli jest się osoba bezrobotna; prawo do zoorganizowania strajku; prawo do renty, jeśli wskazuje na to stan zdrowia jednostki. Do trzeciej kategorii praw , zalicza się prawa ekologiczne, jak również prawa do korzystania z osiągnięć współczesnej cywilizacji. Ten rodzaj praw określa się mianem praw trzeciej generacji, zaś w ich zakres wchodzą: prawo do korzystania ze informacji współczesnego świata; prawo do nie skażonego powietrza; prawo do czystej wody oraz gleby; prawo do żywności, która jest bezpieczna dla zdrowia jednostki. W miarę jak zwiększał się zakres praw i wolności ludzi, zwiększał się także zakres władzy sprawowanej przez państwo. W chwili obecnej bowiem wiele z tych wymienionych praw jak na przykład bezpieczeństwo socjalne leży w kompetencji władzy państwowej. Państwo bowiem współcześnie stwarza podstawowe warunki życia społecznego, co ma wpływ na jakość ludzkiej egzystencji. Jakość ta zależy przede wszystkim od dwóch czynników: od gwarancji materialnych oraz od gwarancji formalnych. Na gwarancje materialne składają się te środki, dzięki którym państwo może zagwarantować swoim obywatelom realizację elementarnych praw. Zwykle zalicza się do nich: świadomość prawna obywateli państwa, kulturę polityczną; stan gospodarki oraz stan finansów określonego kraju. Natomiast gwarancje formalne (inaczej instytucjonalne) dotyczą środków o charakterze prawnym oraz instytucjonalnym, które państwo wykorzystuje do zapewnienia swoim obywatelom elementarnych praw i wolności. W ich zakres wchodzą na przykład prawa polityczne, a do środków ich zapewnienia zalicza się na przykład niezawisłe sądy czy tez urząd Rzecznika Praw Obywatela. Dzisiejsza rzeczywistość wymaga aby obowiązujące w danym państwie prawa i wolności człowieka i obywatela były zgodne ze standardami międzynarodowymi. Przykładami są tu: regulacje zawarte w Międzynarodowym Pakcie Praw czy działalność takich instytucji jak: Międzynarodowy Trybunałem Sprawiedliwości w Hadze oraz Europejską Komisją Praw Człowieka. Do najważniejszych obowiązków obywateli zalicza się natomiast: obowiązek respektowania prawa; obowiązek płacenia podatków; oraz w niektórych krajach, jak np. w Polsce obowiązek służby wojskowej. Wiele z praw i obowiązków obywateli w państwie polskim opisuje także Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, uchwalona w roku 1997. To ona bowiem jest obecnie gwarantem wolności słowa oraz wolności wyznania.
