Pojęcie społeczeństwa obywatelskiego zrodziło się bardzo dawno, a mianowicie już w epoce oświecenia. Wówczas społeczeństwo takie było wzorem, utopijnym, nierealnym modelem opartym na społeczeństwie rynkowym. Społeczeństwo pełnoletnich, równoprawnych i wolnych obywateli. Idea społeczności obywatelskiej z XVIII wieku nigdy w pełni nie została zrealizowana.
Współcześnie terminem społeczeństwo obywatelskie określa się taką zbiorowość społeczną, w której do minimum ogranicza się ingerencję władzy politycznej do życia obywateli. W społeczeństwie obywatelskim sami jego obywatele, tylko z własnej inicjatywy budują takie formy życia ekonomicznego, kulturalnego i społecznego jakich potrzebują.
Społeczeństwo obywatelskie to przede wszystkim społeczeństwo cywilne, natomiast państwo rozumie się jako społeczeństwo polityczne. Polityczne społeczeństwo to struktura i organizacja władzy publicznej. Główną ideą w społeczeństwie obywatelskim jest to, iż jego obywatele rozporządzają prywatnymi środkami utrzymania a także dla zaspokajania swoich podstawowych potrzeb samodzielnie się organizują.
Do idei społeczeństwa obywatelskiego nawiązują doktryny socjalistyczne, liberalne oraz socjaldemokratyczne. Według tych ruchów społeczeństwo obywatelskie powinno być oparte na sieci organizacji o różnorodnym charakterze, które byłyby niezależne od władzy państwowej oraz samodzielnie stworzone przez obywateli. Bardzo ważnym składnikiem społeczeństwa obywatelskiego jest samorząd. Obywatele podczas jednoczenia się w społeczeństwie zaspokajają zarówno potrzeby indywidualne jak i grupowe. Taka forma społeczeństwa tworzy most, który jest kompromisem pomiędzy państwem a jednostką i społeczeństwem.
Dlaczego nie we wszystkich krajach świata jest społeczność obywatelska?
a) ponieważ nie może ona istnieć w krajach, gdzie jest ustrój totalitarny - gdyż tam władza ingeruje we wszelkie aspekty życia obywateli
b) w państwach, gdzie ustrojem jest demokracja też nie koniecznie może być dobrze działające społeczeństwo obywatelskie; Przykładem mogą być wydarzenia z czasów ostatnich wyborów w Polsce - Polacy nie za bardzo interesowali się tym wydarzeniem, polityką i kandydatami, świadczy o tym fakt bardzo niskiej frekwencji w wyborach, mimo iż ludzie mają prawo głosować nie idą do urn.
W 1989 roku Polacy nie byli społeczeństwem całkowicie obywatelskim. Dlatego, że w Polsce panował wtedy komunizm. Doktryna komunistyczna odseparowała się od ideologii socjalistycznej w pierwszej połowie XX wieku. Doktryna socjalistyczna była zorganizowana w partie komunistyczne, dla których podstawowym celem było przejęcie władzy poprzez drogę rewolucyjnej przemocy. Ideologia ta odrzucała demokratyczne formy działania, gdyż traktowała je za przeżytek burżuazyjny. Formy organizacyjne zostały przejęte po bolszewikach. Kładziono bardzo silny nacisk na bezwzględną dyscyplinę w stosunku do celów, które były formułowane przez elitarnych oraz kadrowych przywódców. Kiedy partia komunistyczna objęła władzę, zaczęła dążyć do wyeliminowania wszystkich przeciwników politycznych najróżniejszymi metodami. Partia zaczęła także być tożsama z aparatem państwowym. Z czasem partia straciła swoją ideowość oraz coraz częściej stawała się tylko i wyłącznie środkiem, który miał podnieść status społeczny osób należących do kręgu władzy.
