Zakończenie zimnej wojny, otworzyło przed państwami Europy Zachodniej drogę do dalszej integracji. Z inicjatywą taką wystąpiły Francja oraz Niemcy. Do pierwszych rozmów doszło wiosną roku 1990, kiedy to kanclerz Niemiec Helmut Kohl oraz prezydent Francji Francois Mitterand, przedstawili 19 kwietnia własny projekt, który miał prowadzić do przekształcenia całości "stosunków między państwami w Unię Europejską." Zgodnie z przedstawionymi następnie propozycjami reform, wszystkie państwa wspólnotowe, miały zawrzeć unie gospodarczą i walutową, a także polityczną. Ponadto wszystkie istniejące dotychczas Wspólnoty Europejskie, miały stworzyć jedną Unię Europejską. Miał to zatwierdzać specjalny dokument o charakterze międzynarodowym, który miały podpisać wszystkie państwa członkowskie.

Wszystkie postanowienia, miały wejść w życie dnia 1 stycznia 1993 roku . Na kilka miesięcy przedtem, przedstawiciele państw członkowskich spotkali się na konferencji w Dublinie w dniach 25-26 czerwca 1990 roku. Postanowiono wówczas, że do Rzymu zostaną zwołane dwie konferencje międzyrządowe, z których jedna będzie dotyczyć unii politycznej, druga natomiast unii gospodarczej oraz walutowej.

W tym samym czasie prezydent Francji i kanclerz Niemiec, skierowali list do włoskiego premiera Giulio Andreottiego, który zawierał nowe propozycje w sprawie ewentualnej unii walutowej i politycznej. Znalazły się w nim sprawy związane z ochroną zdrowia, prowadzeniem polityki socjalnej i społecznej, czy wreszcie badaniami naukowymi. Zaproponowano także, aby cała polityka obronna przyszłego Sojuszu, należała do kompetencji UZE.

Ostatecznie od 9 do 10 grudnia, odbyło się uroczyste przyjęcie Traktatu o Unii Europejskiej. W swoich założeniach przewidywał on, utworzenie Unii Gospodarczej i Walutowej oraz politycznej. Prawdziwym sukcesem, nazwano zwłaszcza powstanie Unii Walutowej, w ramach której, do roku 1999 wszystkie państwa członkowskie (za wyjątkiem przeciwnej temu Wielkiej Brytanii), przyjmą wspólna walutę - euro. Do życia miał być również powołany Europejski Bank Centralny, który miał kierować wspólną polityką walutową. Dużym krokiem naprzód, w sferze wspólnej polityki bezpieczeństwa i polityki zagranicznej, było powołanie unii politycznej.

Ostatecznie Traktat z Maastricht, został podpisany przez ministrów spraw zagranicznych wszystkich dwunastu państw członkowskich,. Nastąpiło to dnia 7 lutego 1992 roku. Omawiany dokument, wszedł w życie dopiero w rok później, to znaczy 1 listopada 1993 roku. Zgodnie z zawartymi w nim postanowieniami, Unia Europejska, nie zastępuje Wspólnot Europejskich, które formalnie nadal w jej ramach funkcjonują, tworząc tzw. pierwszy filar Unii Europejskiej. W ramach drugiego filaru organizowana jest Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa, trzeci tworzy natomiast wymiar sprawiedliwości oraz spraw wewnętrznych.

W ramach Ufni działają następujące instytucje: Rada Europejska, w skład której wchodzą szefowie państw lub rządów, Rada Unii Europejskiej, złożona z przedstawicieli na stopniu ministerialnym, złożona z komisarzy Komisja Europejska, Parlament Europejski, Trybunał Sprawiedliwości i Trybunał Obrachunkowy, który jest organem kontrolnym.

Do głównych zadań Rady Europejskiej należy debatowanie nad kierunkami dalszego rozwoju Unii Europejskiej oraz podejmowanie najważniejszych decyzji o charakterze politycznym.

Parlament Europejski jest organem reprezentującym interesy wszystkich obywateli Zjednoczonej Europy. Kadencja jego członków trwa przez okres pięciu lat (prawo to wprowadzono w roku 1979), a oni sami grupują się zgodnie z posiadanymi przez siebie preferencjami politycznymi. Stąd też w Parlamencie znajdują się posłowie o zapatrywaniach demokratycznych, socjalistycznych, liberalnych.

Parlament zajmuje się współtworzeniem prawa, kontroluje sprawy związane z budżetem Wspólnoty, rewiduje działania Komisji Europejskiej.

W ramach Rady Unii Europejskiej, spotykają się przedstawiciele wszystkich państw członkowskich, którzy posiadają stopień ministerialny. O tym, jacy ministrowie zasiadać mają w Radzie, zależy tematyka zaplanowanych obrad. Warto pamiętać, że "ma ona cechy zarówno organizacji ponadnarodowej, jak i międzyrządowej, podejmującej decyzję w pewnych okolicznościach większością kwalifikowaną, a w innych jednomyślnie." (Z. Smutek, J. Maleska, B. Surmacz, Wiedza o społeczeństwie, Gdynia 2003). Na czele Rady stoi jedno z państw członkowskich. Jego kadencja przez pół roku. Do kompetencji Rady, należy opracowanie zmian w prawie Unii, wyznaczanie głównych celów politycznych w jej działaniu, rozstrzyganie sporów pomiędzy państwami członkowskimi. Głosowanie opiera się na systemie tzw. głosów ważonych.

Siedziba Komisji Europejskiej jest Bruksela. W jej skład wchodzi dwudziestu komisarzy, spośród których wybierany jest jeden przewodniczący. Ich kadencja trwa przez okres pięciu lat, a w podejmowanych przez siebie decyzjach są całkowicie niezależni i zobowiązani do tego, aby działać jedynie w interesie Unii Europejskiej. Do jej kompetencji, należy inicjatywa w sprawach związanych ze zmianą systemów prawnych, odpowiedzialność za prowadzenie jednakowej polityki przez wszystkie państwa członkowskie, w najważniejszych dla Wspólnoty sprawach, zarządzanie budżetem, kierowanie negocjacjami, wreszcie reprezentowanie Wspólnot, poza i Unia Europejską.

Sprawami sądowymi Unii Europejskiej, zajmuje się Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich. Jednocześnie sprawuje on funkcje sądu konstytucyjnego, administracyjnego i międzynarodowego. Jest złożony z 15 sędziów, których kadencja trwa 6 lat. Oprócz tego w jego skład wchodzi również 8 rzeczników generalnych.

Do zadań Komitetu Regionów, należy doradzanie w sprawach związanych z polityką regionalną. Jego członków mianuje Rada Unii Europejskiej

Kontrolą i zarządzaniem finansami zajmuje się Komitet Obrachunkowy, który został powołany do życia w roku 1975 i składa się z 15 członków, wybieranych na sześć lat.

Sprawy ekonomiczno - społeczne, leża w gestii Komitetu Ekonomiczno - Społecznego, który jest organem doradczym dla Rady i Komisji Europejskiej. Jego członkowie są wybierani na czteroletnia kadencję.

Głównymi symbolami Unii Europejskiej, są flaga i hymn. Na lazurowej fladze Unii Europejskiej, umieszczono dwanaście gwiazd. Przez pewien okres czasu, w latach 1986 - 1995, ilość ta zgadzała się z liczbą wszystkich członków Wspólnoty Europejskiej.

Hymnem Unii Europejskiej, jest IX Symfonia Ludwika von Beethovena, której aranżacji dokonał Herbert von Karajan.

Każdy obywatel Unii Europejskiej, ma możliwość swobodnego poruszania się po jej całym terytorium oraz osiedlania się w wybranym kraju, wchodzącym w skład Wspólnoty. Oznacza to, że ma też prawo do brania udziału w wyborach samorządowych tego kraju, gdzie w danym czasie się znajduje, nawet wtedy, gdy nie posiada jego obywatelstwa.

Paszport europejski daje możliwość swobodnego poruszania się po wszystkich krajach Unii Europejskiej,. Jest ważnym dokumentem identyfikacyjnym.

Dzień Unii Europejskiej jest uroczyście obchodzony 9 maja każdego roku. W tym dniu bowiem, została ogłoszona słynna Deklaracja Roberta Szumana, która zapoczątkowała procesy integracyjne w Europie.