Rodzaje spółek

Przedsiębiorca to osoba fizyczna, prawna albo nie posiadająca osobowości prawnej jedna ze spółek prawa handlowego, zawodowo zajmująca się w imieniu własnym podejmuje się wykonywania działalności gospodarczej. Przedsiębiorcami są także wspólnicy spółek cywilnych w zakresie działalności gospodarczej przez nich wykonywanej. Są oni zobowiązani do spełniania przewidzianych prawem warunków prowadzenia gospodarczej działalności, które dotyczą ochrony przed zagrożeniami życia oraz zdrowia ludzi, także innych warunków określonych m.in. w przepisach odnośnie ochrony środowiska.

Przedsiębiorstwem jest wyodrębniona prawnie i ekonomicznie jednostka gospodarcza, samodzielnie prowadząca działalność gospodarczą i podejmująca ryzyko takiej działalności aby osiągać zysk. Termin przedsiębiorstwo jest ogromnie szeroki, bowiem obejmuje jednoosobowe prywatne przedsiębiorstwa, przedsiębiorstwa państwowe oraz wszelkie spółki jak i spółdzielnie.

Niżej przedstawiony zostanie podział przedsiębiorstw według kryterium formy własności:

Spółka cywilna

Jest to spółka opierająca się o przepisy prawa cywilnego.

Zawarcie spółki cywilnej musi mieć formę pisemną ale nie jest koniecznym sporządzanie aktu notarialnego.

Jest to forma dla prowadzenia działalności gospodarczej umożliwiająca prowadzenie działań nie przekraczających dużego rozmiary, a więc roczny przychód spółki nie może być wyższy niż 400 000 euro. W momencie przekroczenia tej kwoty, spółka cywilna winna zostać przekształcona w jedną ze spółek regulowanych przez kodeks spółek handlowych.

Umowa spółki cywilnej jest zawierana przez co najmniej dwóch wspólników, którymi mogą być osoby prawne albo fizyczne. Jednak jej wspólnikiem nie może być inna sp. cywilna. Umowa spółki cywilnej zobowiązuje wspólników do dążenia osiągania wspólnych celi gospodarczych przez oznaczone działania. W szczególności działanie takie to wniesienie wkładu, którym może być wnoszenie własności, innych z praw lub świadczenia usług. Własnością nie są tylko nieruchomości czy ruchome rzeczy lecz także wierzytelności, niematerialne prawa majątku (prawa autorskie).

W celu założenia spółki cywilnej trzeba dokonać zawarcia umowy spółki. Najlepszym rozwiązaniem jest jej forma pisemna, choć jest to jedynie zastrzeżenie w celach dowodowych i nie jest konieczna. Łatwo sobie wyobrazić jednak jakie kłopoty z udowadnianiem przed sądem będą stanowiły postanowienia umowy w razie sporów między wspólnikami. Można taka umowę spisać przy pełnomocnictwie notariusza, wtedy też można być spokojnym, iż nie posiada ona prawnych wad.

Nowo zawarta spółka cywilna, musi być zgłoszona do rejestru sądowego przez wspólników.

Opis spółek osobowych

Osobowe spółki mogą w imieniu własnym, własnej firmy, także własnością nieruchomości i innymi prawami rzeczowymi, zaciągać zobowiązania, być pozywane i pozywać.

Spółka osobowa winna posiadać umowę zawierającą:

• firmę, siedzibę spółki,
• sprecyzowanie wkładów, które zostały wniesione przez wspólników oraz ich wartość,
• przedmiot działalności,
• jeśli jest sprecyzowany to czas trwania zawieranej spółki.

Spólki osobowe można podzielić na spółki: partnerskie, jawne, komandytowe oraz komandytowo -akcyjne.

Spółka jawna

To spółka osobowa prowadząca firmę własną a nie pod inna spółką handlową. Nie posiada ona osobowości prawnej. Może zawierać umowy lub występować w sądzie jako strona, zatem posiada swój własny majątek czyli posiada cechy prawnej osobowości. Do utworzenia jawnej spółki niezbędne jest zawarcie pisemnej umowy z rygorem nieważności a także wpisanie do rejestru mającego znaczenie konstytutywne w aktualnym stanie prawa.

Społka jawna, podobnie do innych spółek handlowych, może zostać nawiązana poprzez przekształcenie z innej ze spółek handlowych, na ogólnych zasadach.

w obrębie uregulowań prawnych wspólników spółki jawnej kodeks pisze iż każdy ze wspólników odpowiada osobiście za wszelkie zobowiązania spółki, solidarnie z innymi wspólnikami i nieograniczenie. Każdy ze wspólników ma prawo do reprezentowania spółki zewnętrznie, tyczy się to wszelkich czynności pozasądowych i sądowych. Niemniej prowadzenie spraw jawnej spółki powierza się czasem jednemu ze wspólników jeśli tak określa umowa spółki albo na podstawie zawartej w późniejszym terminie uchwale wspólników. Reszta wspólników jest wtedy wyłączona z prowadzenia spraw. Nie powoływane są w tej spółce organy. Wszystkie decyzje podejmuje się poprzez głosowanie wspólników.

Spółka partnerska

To rodzaj spółki handlowej osobowej przeznaczona do prowadzenia działań w zakresie wolnego zawodu. Spółka partnerska jest definiowana przez kodeks spółek handlowych jako spółka zawarta przez partnerów i mająca na celu wykonywanie wolnych zawodów w spółce, która prowadzi przedsiębiorstwo pod swoją firmą.

Firma takiej spółki winna zawierać w nazwie nazwisko minimum jednego z partnerów, oraz dodatkowo oznaczenie iż jest to spółka partnerska, czyli "partner", "partnerzy" albo "spółka partnerska", także określenie zawodu bądź zawodów które są wykonywane w spółce. Partnerzy to mogą być tylko osoby fizyczne, które są uprawnione do wykonywania wolnego zawodu: aptekarze, adwokaci, architekci, brokerzy ubezpieczeniowi, biegli rewidenci, doradcy podatkowi, księgowi, inżynierowi budownictwa, lekarze, lekarze weterynarii, lekarze stomatolodzy, notariusze, położne, pielęgniarki, radcy prawni, rzeczoznawcy majątkowi, rzecznicy partnerowi oraz tłumacze przysięgli.

Spółka partnerska to odrębne od jawnej spółki rodzaj spółki handlowej osobowej, ale ta musi posiadać umowę, która jest notarialnie potwierdzona i winna zawierać wszelkie punkty wymienione powyżej, także sprecyzowanie rodzaju wolnego zawodu, który będzie wykonywany w tej spółce. Umowa spółki partnerskiej musi być zawarta w formie aktu notarialnego. Specyficzne dla umowy spółki partnerskiej jest, iż winna ona obejmować wskazanie partnerów godzących się na nieograniczona odpowiedzialność za zobowiązania tej spółki, oraz wskazać partnerów reprezentujących spółkę jeśli będzie to czynione tylko przez niektórych. Wspólnicy albo jeden z nich może w umowie przyjąć odpowiedzialność nieograniczoną. Spółka partnerska jest utworzona w momencie wpisania jej do rejestru.

Spółka komandytowa

Jest to spółka osobowa, celem której jest prowadzenie działalności pod swoją firmą, gdzie za zobowiązania odpowiada przynajmniej jeden wspólnik (komplementariusz), a przynajmniej jeden ze wspólników (komandytariusz) odpowiada do wysokości tzw. sumy komandytowej. Dla tego typu spółki charakterystycznym jest zdywersyfikowanie statutu prawnego w wymienionych kategoriach wspólników. W odróżnieniu od partnera spółki partnerskiej, odpowiedzialność komandytariusza za spółki zobowiązania jest ograniczone i niezależne od tytułu prawnego bowiem posiada charakter kwoty pieniężnej. Kolejne ograniczenia odpowiedzialności wspólnika (komandytariusza) może wynikać ze wniesienia pewnego wkładu w majątek spółki - obowiązuje tutaj zasada wzajemnej rozłączności odpowiedzialności osobistej komandytariusza oraz ekonomicznego ryzyka straty wkładu wniesionego. Ceną jaką płaci komandytariusz przy ograniczonej odpowiedzialności jest niemożność bieżącego wpływania na działanie spółki. Reprezentacja spółki oraz prowadzenie spraw są zastrzeżone dla komplementariuszy. Komandytariusz, oprócz prawa do części zysku ma tylko uprawnienia informacyjno-kontrolne a także prawo współdecydowania w kwestiach, które przekraczają zakres zwykłych czynności spółki.

Spółka komandytowo - akcyjna

Spółka ta została zgodnie z kryteriami ustawy zakwalifikowana do spółek osobowych. Ze względu na konstrukcję prawną tej spółki, która wykazuje składniki kapitałowe, możemy także mówić o mieszanym, kapitałowo - osobowych jej charakterze. Konstrukcyjne cechy spółki komandytowo - akcyjnej kwalifikują ją do jako formę działania średniego lub większego przedsiębiorstwa o stabilnej pozycji rynkowej. Jak pokazują doświadczenia obcych państw, jest ona często wybierana przedsiębiorstwa rozwijające się dynamicznie. Korzystne zjednoczenie cech, które są właściwe dla spółek osobowych i kapitałowych daje możliwość dekapitalizowania przedsiębiorstwa oraz uczestniczenia na rynku kapitałowym przy jednoczesnej gwarancji dla komplementariuszy bezpośredniego wpływu na działania spółki wykluczając groźbę "wrogiego przejęcia".

Powstanie spółki komandytowo - akcyjnej przebiega podobnie jak spółki akcyjnej. Niezbedne jest stworzenie statusu spółki, który winien mieć formę aktu notarialnego i podpisany przez wszystkich komplementariuszy oraz emisja akcji. Innym kryterium jest kapitał zakładowy który musi wynosić minimalnie 50 tysięcy zł (art. 126 § 2).

Spółka komandytowo - akcyjna może również posiadać radę nadzorczą, która jest wybierana przez walne zgromadzenie, jej kompetencje są analogiczne do kompetencji rady nadzorczej w spółce akcyjnej. Jeśli liczba akcjonariuszy przekracza 25 osób, to rada nadzorcza musi powstać obligatoryjnie. Komplementariusz nie może być członkiem takiej rady nadzorczej, gdyż jest wspólnikiem prowadzącym sprawy spółki, wyłączony jest także od głosowania w kwestii powoływania i odwoływania członków wchodzących w skład rady nadzorczej.

Spółki kapitałowe - opis

Kolejnym rodzajem spółek są kapitałowe spółki w organizacjach. Spółka w organizacji to pierwotna, czyli początkowa forma ustrojowa spółki kapitałowej. Tworzy się ona w chwili zawierania umowy spółki z ograniczona odpowiedzialnością albo zawierania spółki akcyjnej. Spółki kapitałowe w organizacji, mają prawo w imieniu własnym do nabywania praw, własności nieruchomości oraz innych praw rzeczowych, zaciągania zobowiązań, pozywania oraz bycia pozywaną. Szczególną cechą spółek kapitałowych jest rygor odpowiedzialności solidarnej za jej zobowiązania. Wyraźne określenie odpowiedzialności określa kodeks spółek handlowych, mowa tu o odpowiedzialności samej spółki oraz jej akcjonariuszy (wspólników) - do wysokości wkładu, który został zadeklarowany a nie wniesiony celem pokrycia wyemitowanych akcji lub udziałów. Z przepisów, które dotyczą poszczególnych ze spółek kapitałowych, jasno wynika iż zarząd reprezentuję spółkę w organizacji, a do chwili jego wybrania decyduje pełnomocnik, który jest powoływany poprzez jednomyślną uchwałę wspólników spółki z ograniczona odpowiedzialnością lub załozycieli przy spółce akcyjnej. Spółka akcyjna w organizacji może także być reprezentowana w tym czasie przez wszystkich założycieli łącznie.

W momencie wpisania do rejestru, spółki kapitałowe nabywają osobowość prawną.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Jest zakładana przez jedna albo większa ilość osób. Jest to jedna z możliwych form spółki jednoosobowej. Utworzenie spółki jest możliwe po wypełnieniu czynności:

• sporządzenia umowy spółki;
• wniesienia kapitału zakładowego;
• wybraniu władz spółki;
• dokonania wpisu w rejestr handlowy.

Umowa spółki jest sporządzana przez jej wspólników, a w przypadku jej utworzenia przez tylko jedna osobę jest tworzony akt założycielski. Ważność umowy spółki z ograniczona odpowiedzialnością istnieje tylko w momencie jej sporządzenia jako aktu notarialnego.

Założyciele wnoszą w spółkę kapitał zakładowy mający postać udziałów. Kapitał zakładowy spółki z o.o. jest zdefiniowany w kodeksie handlowym i aktualnie jego minimalna wysokość to 4 tysiące złotych, zaś udział pojedynczy to minimalnie 50 złotych. Założyciele mogą wnosić swoje udziały także w niepieniężnej postaci, na przykład w formie aportu.

Wspólnicy w spółce z ograniczona odpowiedzialnością posiadają prawa i obowiązki równe. Każdy ze wspólników posiada udziały odzwierciedlające głosy. Kryterium nabywania przez wspólnika roszczeń o wypłatę dywidend jest ustalenie przez wspólników rezolucji w kwestii podzielenia zysku, który został wykazany w sprawozdaniu finansowym publikowanym rocznie.

Organy spółki z o.o.

W skład organów spółki zalicza się: zgromadzenie wspólników, komisję rewizyjną lub radę nadzorczą oraz zarząd.

Najważniejszym organem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest zgromadzenie wspólników, które podejmuje uchwały w najistotniejszych sprawach dla spółki. Uchwały podejmuje się poprzez większość głosów w jawnym głosowaniu, ale istnieją przypadki, gdzie wybranie członków rady nadzorczej albo zarządu następuje poprzez tajne głosowanie. Przedmiot obrad zgromadzenia zwyczajnego wspólników ma na celu:

- rozpatrywanie oraz zatwierdzanie sprawozdań zarządu z działalności tej spółki jak i sprawozdań finansowych za poprzedni rok obrotowy;

- podejmowanie uchwał o podziałach zysków albo pokrywaniu strat;

- udzielanie członkom wymienionych wyżej organów spółki aprobaty w wykonywanych przez nich obowiązkach (absolutorium).

Rada nadzorcza - zajmuje się sprawowaniem nadzoru oraz kontroli nad spółką z ograniczoną odpowiedzialnością. Rada nadzorcza liczy minimum trzy osoby, które są wybierane na jeden rok (z wyjątkiem sytuacji gdy umowa spółki potwierdza inny okres) poprzez zgromadzenie wspólników podejmujących uchwałę w tej sprawie. Członków rady nadzorczej można w każdej chwili odwołać przez powzięcie odpowiedniej uchwały. Rada nadzorcza posiada obowiązek ciągłego nadzorowania wszystkich działań spółki co sprawia, iż ma ona prawo do przeglądania wszelkich dokumentów w spółce oraz prawo do uzyskania wszelkich wyjaśnień tak ze strony zarządu oraz wszystkich pracowników w spółce.

Komisja rewizyjna jest powoływana oraz odwoływana przez taki sam tryb jak w spółce akcyjnej i liczy trzech członków. Uprawnienia komisji rewizyjnej mają węższy zakres niż rady nadzorczej. Jeśli jednak w spółce z ograniczona odpowiedzialnością nie ma rady nadzorczej to komisja rewizyjna posiada szerszy zakres swoich uprawnień.

Zarząd spółki z ograniczona odpowiedzialnością liczy jedną lub więcej osób, które są wybierane przez wspólników podejmujących w tej kwestii odpowiednią uchwałę. Jednak umowa spółki może przewidywać odrębny tryb powołania członków zarządu, jak na przykład: grupę wspólników czy radę nadzorczą. Osoba nie będąca wspólnikiem może być członkiem zarządu. Jednak nie może nim być członek komisji rewizyjnej czy rady nadzorczej, gdyż mówiłoby to o tym iż sami sprawują nad sobą kontrolę i nad swoimi działaniami. Spółka jest reprezentowana na zewnątrz poprzez zarząd, on także prowadzi wszystkie sprawy spółki. W momencie gdy występuje rozbieżność pomiędzy interesami członka zarządu a interesem spółki, osoba ta winna się wstrzymać od brania udziału w kwestii rozstrzygnięcia sprawy. Osoba będąca w zarządzie spółki nie może (chyba, że posiada zezwolenie) prowadzić sprawy innego przedsiębiorstwa oraz nie może być wspólnikiem innej ze spółek.

Spółka akcyjna

Jest to spółka kapitałowa, która powstaje przez zintegrowanie kapitałów od wielu osób. Akcjonariusze (wspólnicy) nie są odpowiedzialni osobiście za spółki zobowiązania. Statut spółki to pierwszy krok, który warunkuje utworzenie spółki akcyjnej, winien on być sporządzony oraz podpisany przez założycieli.

Spółka akcyjna może zostać zawiązana przez jedną albo kilka osób. Nie może jednak być zawiązywana przez jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.

Akcjonariusze zobowiązują się do wszelkich świadczeń określonych w sporządzonym statucie. Nie odpowiadają oni za jej zobowiązania. Kapitał zakładowy jest podzielony na akcje mające równą wartość nominalną, nie może on wynosić mniej niż 500 tysięcy zł a wartość nominalna akcji to minimalnie 1 grosz.

Wspólnicy posiadają równe obowiązki i prawa w spółce chyba, że ustawa albo umowa spółki stanowi inaczej. Odpowiedzialność akcjonariuszy ogranicza się do wysokości wkładu wniesionego, natomiast nie odpowiadają oni swym majątkiem osobistym za zobowiązania spółki. Akcjonariusze są uczestnikami podziału zysku proporcjonalnie do ilości posiadanych akcji, więc dywidenda wynosi tyle samo. Wyjątkiem są akcje uprzywilejowane, które nadają swym właścicielom (zazwyczaj posiadają je założyciele spółki) specyficzne uprawnienia, których nie posiadają pozostali akcjonariusze. Mogą one tyczyć prawa do zwiększonej dywidendy niż właścicielom zwykłych akcji albo prawa głosu. na walnym zgromadzeniu jeden głos przypada na jedną akcję, natomiast posiadający akcję uprzywilejowaną może, zgodnie ze spółki statutem, mieć prawo do zwiększonej ilości głosów, która przypada na akcję (maksymalnie może to być pięć głosów na akcję uprzywilejowaną).

Organy spółki akcyjnej to:

• walne zgromadzenie akcjonariuszy;
• komisja rewizyjna albo rada nadzorcza;
• zarząd.

Walne zgromadzenie akcjonariuszy - decyduje ono w najistotniejszych kwestiach, które dotyczą spółki przez podejmowanie różnych uchwał. Obowiązki walnego zgromadzenia to:

• rozpatrywanie oraz zatwierdzanie sprawozdań zarządu z działań spółki, sprawozdań finansowych za rok poprzedni a także udzielanie absolutoriów członkom organów spółki z obowiązków przez nich wykonywanych,
• postanowienia tyczące roszczeń o naprawę szkód wyrządzonych przy tworzeniu spółki, sprawowaniu zarządu lub nadzoru,
• zbywanie, wydzierżawianie przedsiębiorstwa albo jego zorganizowanej części, także ustanowienie na nich ograniczonych praw rzeczowych,
• nabywanie oraz zbywanie nieruchomości, wieczystego użytkowania albo udziałów w nieruchomościach, jeśli umowa spółki nie mówi inaczej,
• zwracanie dopłat.

Rada nadzorcza albo komisja rewizyjna sprawuje kontrolę nad spółką. Statut spółki może określać, iż oba te organy będą funkcjonowały jednocześnie. W skład tych organów winno wchodzić minimum pięć osób. Szczególnym obowiązkiem rady nadzorczej jest ocenianie sprawozdań w kwestii ich zgodności co do ksiąg i dokumentów, z ich stanem faktycznym, jak i wniosków zarządu tyczących podzielenia zysków albo pokrywania strat, także składanie dla zgromadzenia wspólników pisemnego sprawozdania z wynikami tej oceny cyklicznie co rok. Rada nadzorcza celem wykonania swych obowiązków może badać wszelkie dokumenty spółki, wymagać od pracowników oraz zarządu sprawozdań czy wyjaśnień a także dokonywać przeglądu aktualnego majątku spółki.

Obowiązkami komisji rewizyjnej jest ocenianie sprawozdań oraz wniosków zarządu tyczących podzielenia zysków albo pokrywania strat, również składanie corocznego sprawozdania z wyników takiej oceny dla zgromadzenia, w zakresie oraz w trybie, który został określony w wykonywaniu takich czynności przez RN. Rada nadzorcza może podejmować uchwały, jeśli na posiedzeniach jest przynajmniej połowa członków rady a wszyscy zostali zaproszeni. Surowsze wymagania mogą być przewidywane w umowie spółki, które dotyczą grupy rady nadzorczej.

Zarząd reprezentuje spółkę oraz prowadzi jej sprawy. Składa się z jednej albo kilku osób. Mogą być do niego powoływane osoby będące wspólnikami albo spoza wspólników. Uchwała wspólników powołuje i odwołuje członków zarządu, chyba że inaczej mówi umowa spółki. Prawo członków zarządu w prowadzeniu spraw spółki oraz jej reprezentowania tyczy się wszelkich czynności pozasądowych i sądowych. Nie można ograniczyć prawa członków zarządu do jej reprezentowania, z prawnym skutkiem wobec trzecich osób. Jeśli zarząd składa się z wielu osób, umowa spółki winna określać sposób jej reprezentowania.

Spółdzielnia

Jest to samodzielne, samorządne i dobrowolne zrzeszenie członków. Prowadzi ona działalność gospodarczą oraz działalność wychowawczo - społeczną, łącznie z uwzględnieniem potrzeb członków w niej zrzeszonych. Spóldzielnia może też prowadzić działalność oświatowo - kulturalną albo społeczną na rzecz swych członków albo ich środowisk.

Organy spółdzielni są wybierane po uchwaleniu jej statutu przez założycieli. W skład organów spółdzielni wchodzi zarząd oraz rada nadzorcze. Zarząd występuje do swej siedziby sądu gospodarczego w celu dokonania wpisu do rejestru spółdzielni. Wniosek ten winien być podpisany przez wszystkich członków zarządu spółdzielni. Ich podpisy muszą być uwierzytelniane przez notariusza albo sąd rejonowy. Sąd wydaje postanowienie o dokonaniu wpisu spółdzielni do rejestru spółdzielni gdy stwierdzi, iż statut ustalony przez założycieli jest zgodny z prawem. W momencie gdy sąd stwierdza we wniosku braki albo luki w statucie, żąda ich uzupełnienia albo zmian w określonym terminie. Jeśli w terminie tym zmian takich nie dokonano sąd podejmuje postanowienie odmowne wpisu. Krajowa rada spółdzielcza określa zasady prowadzenia takiego rejestru oraz dane, które są w nim uwidocznione.

założycielami spółdzielni mogą być osoby fizyczne ( jednak minimalna ilość osób to 10) albo osoby prawne (minimalna ilość osób prawnych to 3).

Organy spółdzielni to:

- walne zgromadzenie,

- rada nadzorcza,

- zarząd.

wybory dokonywane są tajnie a liczba kandydatów może być nieograniczona. Odwoływanie członków organów również następuje w tajnym głosowaniu.

Walne zgromadzenie

Jest to najważniejszy organ spółdzielni. Udział w walnym zgromadzeniu członek może brać jedynie osobiście, lub nie jeśli ustawa mówi inaczej. Jeśli osoby prawne są członkami spółdzielni, to mogą brać udział w walnym zgromadzeniu poprzez pełnomocnika ustanowionego na ten cel. Jednak pełnomocnik może zastępować tylko jednego członka. Każdy z członków posiada tylko jeden głos bez względu na to jaką ilość udziałów posiada. Jeśli członkami spółdzielni są osoby prawne to statut może inaczej określać zasadę przy ustalaniu liczby głosów, które przysługują członkom.

Obowiązkami walnego zgromadzenia są:

• uchwała kierunku rozwoju działań gospodarczych, społecznych lub kulturalnych;
• rozpatrzenie sprawozdań rady, zatwierdzenie rocznych sprawozdań oraz finansowych sprawozdań, podjęcie uchwały odnośnie wniosków rady, zarządu czy członków spółdzielni;
• podjęcie uchwały odnośnie podzielenie nadwyżek bilansowych (dochodów ogólnych) albo sposobu pokrywania strat,
• podjęcie uchwały tyczących zbywania nieruchomości, zbywania zakładów czy innych wyodrębnionych jednostek organizacyjnych,
• podjęcie uchwały tyczącej przystąpienia do innych gospodarczych organizacji lub wystąpienia z nich,
• uchwalenie zmian w statucie,
• podjęcie uchwały tyczącej przystępowania albo występowania spółdzielni ze związków i upoważnianie zarządu do podjęcia działań w tej kwestii.

Uchwały są podejmowane przez większość głosów, jeśli jest obecna przynajmniej połowa uprawnionych do głosu, lub nie w przypadku że statut lub ustawa stanowią inaczej.

Rada nadzorcza

Kontroluje ona oraz nadzoruje działalność spółdzielni. Składa się z minimum trzech osób, które zostały wybrane zgodnie z postanowieniami statutu przez zebranie przedstawicieli, walne zgromadzenia albo zebranie grup członkowskich. W skład rad mogą wchodzić tylko członkowie spółdzielni. Jeśli członek spółdzielni to osoba prawna, to do rady można wybrać osobę, która nie jest członkiem spółdzielni a została wskazana przez tę osobę prawną.

W zakresie działań rady leży:

• uchwała planów gospodarczych oraz programów działalności kulturalnej i społecznej,
• nadzorowanie oraz kontrolowanie działalności spółdzielni.

Zarząd

Kieruje on działaniami spółdzielni a także jest jej reprezentantem na zewnątrz. Statut określa skład jak i liczbę członków wchodzących do zarządu. Jedna osoba nie może być członkiem zarządu i członkiem rady jednej spółdzielni w tym samym czasie. Jeśli jest taka konieczność rada nadzorcza wyznacza jednego ze swych członków do tymczasowego wypełniania funkcji członka zarządu.

Przedsiębiorstwo państwowe

Jest to jednostka organizacyjna, która prowadzi działalność gospodarczą samodzielnie, samorządnie i w sposób samofinansujący. Przedsiębiorstwo państwowe jest samodzielne, czyli występuje w formie samodzielnego podmiotu. Samorządność przedsiębiorstwa państwowego oznacza, iż załoga ma zapewnione współdecydowanie w sprawach przedsiębiorstwa. Samodzielnie przedsiębiorstwo państwowe gospodaruje wydzieloną część mienia narodowego oraz ponosi majątkową odpowiedzialność za swą działalność.

Przedsiębiorstwo państwowe posiada prawną osobowość uzyskiwaną przez wpis do rejestru przedsiębiorstw państwowych.

Organ założycielski tworzy przedsiębiorstwa państwowe, a są nimi:

• naczelne i centralne organy rządowej administracji, czyli Minister Gospodarki albo inny minister bądź kierownik centralnego urzędu;
• terenowe organy rządowej administracji (np. wojewoda).

Państwowe przedsiębiorstwa mogą być tworzone w formach:

• przedsiębiorstw działających na ogólnych zasadach;
• przedsiębiorstw użyteczności publicznej.

Celem przedsiębiorstw użyteczności publicznej jest bieżące oraz nieprzerwane zaspokajanie potrzeb społecznych. Zwłaszcza przedsiębiorstwa użyteczności publicznej mają na celu świadczenie usług albo produkcję w zakresie:

• inżynierii sanitarnej,
• zaopatrywania ludności w energię cieplną, gazową i elektryczną,
• komunikacji miejskiej,
• zarządzania państwowymi zasobami lokalowymi,
• zarządzania państwowymi terenami zieleni,
• zarządzania uzdrowiskami,
• usług kulturalnych,
• usług pogrzebowych oraz utrzymywania urządzeń cmentarnych.

Oragany przedsiębiorstwa państwowego to:

• naczelne i centralne organy państwowej administracji,
• Narodowy Bank Polski oraz banki państwowe.

Statut przedsiębiorstwa państwowego:

Reguluje on w przedsiębiorstwie państwowym strukturę organizacyjną a także pozostałe sprawy, które zostały przewidziane w ustawie. Uchwala on zebranie pracowników, które następuje na wniosek zarządzającego przedsiębiorstwem. Statuty poniższych przedsiębiorstw państwowych wymagają zatwierdzeń przez organy założycielskie:

• użyteczności publicznej,
• handlu zagranicznego,
• stacji radiowych oraz telewizyjnych, transportu samochodowego, przemysłu teleelektronicznego oraz budownictwa łączności,
• Państwowej Komunikacji Samochodowej i zakładów naprawiających tabor kolejowy.

Stowarzyszenia

Nie posiadają one celów działania, które są narzucone. Samodzielnie określają swe cele, programy działań oraz struktury organizacyjne. Stowarzyszenie samo uchwala wewnętrzne akty dotyczące działalności własnej. Działalność stowarzyszeń opiera się na prac społecznej osób będących członkami. Dopuszczone jest aby do prowadzenia swoich spraw (np. w prawnych kwestiach) stowarzyszenie zatrudniało pracowników.

Przynajmniej 15 osób, które pragną utworzyć stowarzyszenie winno się zebrać oraz dokonać uchwalenia statutu zakładanego stowarzyszenia.