Narkomania

A. Uzależnienie oraz jego rodzaje na kanwie literatury.

Postęp obecnej cywilizacji doprowadził do dokonań w bardzo wielu dziedzinach życia: indywidualnego, ale także społecznego, jak również wywołał (niestety) skutki negatywne. Wyliczyć tu możemy:

- konflikty interpersonalne,

- napięcia emocjonalne,

- objawy nerwicowe zauważane w nasilającym się stopniu.

Pośród negatywnych zjawisk wymienić możemy również uzależnienia.

Samo uzależnienie, jest to toksykomania, która ujmowana jest zazwyczaj jako: przyjmowanie substancji chemicznych, takich jak substancje: syntetyczne bądź naturalne, które to mają szkodliwy wpływ na nasz organizm oraz psychikę jednostki. wykazujące patologiczny charakter nawyku do przyjmowania danego środka. Należy w tym miejscu zwrócić uwagę na 2 rodzaje właśnie tych środków to znaczy: środki odurzające oraz środki uzależniające. Pierwsze wymienione to środki, jakie wywołują stan odurzenia oraz mogą spowodować ujemne konsekwencje dla fizycznego bądź psychicznego zdrowia człowieka. W samej definicji środków uzależniających, wyróżnia się zdolnością potencjalnego wywoływania u konkretnych ludzi stanu psychicznego, zdefiniowanego jako: uzależnienie psychiczne.

Wydzielamy parę rodzajów uzależnień:

• Uzależnienie psychiczne jest to silna oraz bardzo trudna do zaspokojenia potrzeba, czasami nawet przymus psychiczny do zażywania oraz kontynuowania przyjmowania określonego środka, robi się tak w celu otrzymania efektu natury emocjonalnej to jest dla: przyjemności bądź uzyskania odprężenia, przyniesienia ulgi w cierpieniu, liberalizacji złego samopoczucia.
• Uzależnienie fizyczne jest to konieczność zażywania danych środków w skutek uzależnienia organizmu od obecnych w nim konkretnych substancji chemicznych, bez których nie może on zupełnie normalnie funkcjonować.
• Uzależnienie społeczne jest to uzależnienie, które występuje pośród młodzieży oraz wiąże się z braniem narkotyków w jakieś grupie. Polega ono na tym, że działa tutaj czynnik środowiskowy: w formie presji grupy, czy świadomości istnienia danej mody, ale również więzi z innym człowiekiem, którego darzy się sympatią.

W literaturze, która dotyczy problemów powiązanych z uzależnieniem, spotykamy przeróżne klasyfikacje gatunków toksykomanii. I tak jedną z takich jest klasyfikacja naukowca: A. Stankowskiego, który to wyodrębni:

1. Narkomanię czyli uzależnienie od modelowych narkotyków takich jak:

- morfina,

- heroina,

- kokaina,

- środki halucynogenne;

2. Lekomanię jest to uzależnienie od środków, które odurzają typu:

- barbiturany,

- leki uspokajające,

- nasenne,

- pobudzające,

- leki przeciwgorączkowe

- przeciwbólowe,

3. Uzależnienie od samych substancji chemicznych, jak na przykład:

- kleje,

- eter,

- proszki do prania (te codziennego użytku),

- rozpuszczalniki

- i tym podobne

Chociaż wszyscy bardzo lubimy postrzegać siebie oraz własne dzieci, jako te jedyne, niepowtarzalne, to prawda niestety jest taka, iż ewolucja zmian w ludzkim zachowaniu związana z braniem narkotyków, przebiega niemalże jednakowo.

I dochodzi do uzależnienia tak fizycznego jak psychicznego (po zastosowaniu większości środków);

II używanie narkotyków przymusza dziecko do danych zachowań, z tego powodu, iż narkotyki jak na razie są zakazane, więc jeśli je kupuje, czy posiada, niestety kradnie na narkotyki pieniądze, wtedy czuje się jak by był przestępcą.

Możemy wyróżnić tutaj cztery fazy stosowania narkotyków:

I Faza, w której się poznaje stanu odurzenia (tak zwany: eksperyment) to znaczy znaczna część młodzieży, na tym kończy. Jednakże niektórzy zaczynają z większą częstotliwością sięgać po konkretne środki odurzające.

II Faza stanu odurzenia narkotykową przyjemnością jest w tejże fazie tak, że narkotyki bierze się niewyłącznie na imprezach, wchodzą one w młode, codzienne życie. To już nie jest sama ciekawość, lecz także chęć posiadania dobrego nastroju, a to przesądza niestety o motywacji. Zaczynają się pojawiać nowsze środki. Aczkolwiek ich efekt działania już nie będzie taki jak wcześniej. Wzrasta już tolerancja, a to sprawia, iż trzeba zwiększyć dawkę aby osiągnąć wcześniej zamierzony efekt.

III Stan odurzenia jest celem nadrzędnym, to znaczy tak: te same narkotyki oraz dawki, nie dają już teraz tak dobrego klimatu, jak wcześniej. A to prowadzi do zwiększenia co raz bardziej dawek już znacznie mocniejszych narkotyków. W tejże fazie jakakolwiek mała przerwa w działaniu środków narkotycznych jest już boleśnie odczuwana.

IV Stan odurzenia normą czyli już w tejże fazie uzależnienia zazwyczaj są przedawkowania, bądź utrata przytomności, czy stany deliryczne, oraz niedożywienie jak też wiele różnych dolegliwości. Tutaj uzależnieni są zmuszeni szukać już profesjonalnej pomocy. Jeżeli tego nie uczynią to ich życie może już zakończyć się wyłącznie w jeden sposób.

Uzależnienie, jest to stan, czy proces koligacji fizycznej, również psychicznej, czy społecznej jednostki. Cechuje się systematycznym, oraz niekontrolowanym braniem danego środka, od jakiego młody człowiek coraz bardziej się uzależnia. Właśnie ten niekontrolowany już mechanizm zachowania, prowadzi bezpowrotnie do tak zwanego błędnego koła. Już uzależniony człowiek zażywa środki, ponieważ czuje się źle, z powodu, iż po nich, niestety czuje się gorzej niż poprzednio, więc znowu je zażywa, by poczuć się choć trochę lepiej, i w tym miejscu koło się zamyka.

B. Pojęcie narkomanii

Różnego rodzaju środki odurzające były już znane oraz używane od bardzo dawna, jako środki:

- obrzędowe,

- przeciwbólowe,

- obrzędowe oraz magiczne.

Badania kulturowe wykazują, że nie tylko gatunek narkotyku, lecz i sposób jego brania był ściśle, w społeczeństwie pierwotnym, regulowany. Także ludowe ziołolecznictwo wykorzystywało niejednokrotnie działanie środków odurzających.

Samo słowo "narkomania" jest wzięte z języka greckiego, pochodzi od słowa: "narke" które oznacza odurzenie, bądź skostnienie; drugi człon "mania", to znaczy szał, bądź wściekłość, jak i pasję, oraz zapał. Tak więc termin ten oznacza zażywanie nie wszystkich środków odurzających, ale tych, które to rodzą stany euforii. Słowo to używa się także do określenia nałogowego używania wszelkiego rodzaju środków odurzających.

"Termin "narkomania" używany jest do określenia stanu uzależnienia od środków odurzających. Uzależnienie (drug dependance) ma charakter psychiczny, a także, rzadziej fizyczny. Komitet Ekspertów światowej Organizacji Zdrowia zdefiniował owo uzależnienie jako "stan psychiczny, a czasem także fizyczny, będący wynikiem interakcji pomiędzy żywym organizmem a środkiem odurzającym, charakteryzujący się reakcjami w zachowaniu i innymi reakcjami, wśród których występuje zawsze przymus brania leku stale lub okresowo w celu doznania jego psychicznych efektów, a czasem dla uniknięcia dolegliwości spowodowanych jego brakiem"( Jarosz 1980, s. 268).

Jest ona swego rodzaju odmianą toksykomanii, a do niej poza narkomanią zaliczamy lekomanię jak i nadużywanie używek typu:

- alkohol,

- nikotyna,

- kofeina.

C Narkotyki oraz ich kategorie

Nie ma czegoś takiego jak narkotyki miękkie oraz twarde tylko takie, uzależniające wolniej bądź szybciej. Każdy człowiek jest indywidualną osobą, tak więc i każdy narkotyk oddziałuje w inny sposób na każdy jeden organizm. U jednych jego wpływ może być kilkakrotnie większy, niż u drugich. Jeżeli chodzi o rodzaje efektów, to: taka sama dawka danego środka, może powodować przeróżne reakcje: od samej euforii po paniczny, przeraźliwy lęk, który prowadzi do ucieczki, czy nawet samobójstwa.

Może nam się wydawać to bardzo dziwne, lecz orzeźwiająca filiżanka kawy bądź herbaty, albo odprężająca lampka wina, mają taki sam wpływ na organizm człowieka jak rozprowadzana całkowicie nielegalnie marihuana. Sama kofeina znajduje się w kawie, oraz herbacie a także coca-coli a alkohol w winie oraz piwie zaburzają normalne, naturalne funkcjonowanie organizmu. Jednak spożywane w umiarkowanych, rozsądnych ilościach są nieszkodliwe.

W naszym języku polskim często używane są następujące pojęcia:

- substancje czy środki uzależniające,

- toksykomania,

- lekomania,

- narkomania.

Zupełnie odrębnym problemem jest znowu pojęcie środka odurzającego. Można przyjąć, iż jest nim "każda substancja pochodzenia naturalnego lub syntetycznego, której działanie na organizm ludzki przejawia się w zmianie jakości odbieranych przez ten organizm. Używanie takiej substancji, szczególnie, gdy ma ona charakter systematyczny, stanowi mniejsze lub większe niebezpieczeństwo dla zdrowia psychicznego i fizycznego jednostki oraz prowadzi do zaburzeń w jej otoczeniu i środowisku"(Jarosz 1980, s.270). W takim razie za środek odurzający jest uznany każdy jeden środek, który to "wywołuje stan odurzenia i może spowodować ujemne skutki tak fizycznego jak i psychicznego zdrowia człowieka"(tamże, s.270). "Środkiem odurzającym w rozumieniu obowiązujących przepisów jest, przeto każdy środek farmaceutyczny chemiczny lub roślinny, który przyjęty dla wywołania efektu narkotycznego może wywołać negatywne skutki zdrowotne. Chodzi, więc nie tylko o klasyczne narkotyki, jak: heroina czy kokaina, ale także- używając określenia Hanausków (plemię), o ich zamienniki, czyli: "substancję naturalną lub syntetyczną, nie przeznaczoną do celów narkotycznych, która jednak w wyniku prostych zabiegów lub syntezy z inna substancją ( a niekiedy i bez) wywołuje stan euforii lub halucynacji i prowadzi do nałogu" ( tamże, s. 270). Właśnie ten doraźny oraz tak pożądany efekt to pułapka, ponieważ kieruje do uzależnienia się wielu ludzi od środków, tak zwanych chemicznych.

Narkotyki nie jest wyłącznie:

- heroina,

- kokaina,

- marihuana,

ale właściwości narkotyczne ma także alkohol, czy nikotyna, która jest zawarta w tytoniu oraz kofeinie. Bardzo wiele produktów, jakie używamy w naszym gospodarstwie domowym, posiada związki chemiczne, jakie stwarzają naszym dzieciom możliwość bardzo łatwego, niebezpiecznego również odurzenia się. Aby uzyskać efekt odurzający, młodzi narkomanii na przykład:

- preparują kleje,

- lakiery syntetyczne,

- aceton,

- rozpuszczalniki żywic,

- rozpuszczalniki lakierów

- pasty do butów.

Można tu wymienić bardzo wiele gatunków podziałów substancji uzależniających, w zależności jakie mają działanie. W mojej pracy zamieszczam podział doktor Wolniewicz-Grzelak, ona mając na uwadze działanie takich środków, rozróżniła ich 3 typy:

I Środki hamujące, do nich to zaliczamy:

• Opiaty, czyli: morfina i heroina;
• Leki nasenne;
• Leki uspokajające;
• Leki psychotropowe;
• Alkohol;
• Rozpuszczalniki.

II Środki pobudzające, wśród nich wyróżniamy:

• Amfetaminę;
• Kokainę (nazywany Crack);
• Kofeinę;
• Nikotynę;
• Sterydy.

III Środki zmieniające to znaczy takie jak:

• LSD;
• Pejotl, meskalina, inaczej kaktus;
• Grzyby halucynogenne;
• Ekstazy;
• Marihuana oraz haszysz.

D Czynniki ryzyka spożywania substancji uzależniających

Ta koncepcja czynników ryzykownych pochodzi z badań prowadzonych nad epidemiologią chorób oraz odnosi się do takich zmiennych, które są związane z bardzo dużą szansą występowania, oraz większym nasileniem czy też dłuższym czasem trwania samej chorób bądź ważnych problemów zdrowotnych. Podczas badań nad młodzieżą, koncepcja czynników ryzyka bała zastosowana także do wytłumaczenia zachowań ryzykownych. Tutaj przyjmuje się, że czynnikami ryzyka są takie zmienne (czyli warunki środowiska bądź zmienne indywidualne, osobiste), które to ściśle wiążą się z bardzo wysokim prawdopodobieństwem istnienia zachowań będących zagrożeniem dla poprawnego rozwoju, oraz zdrowia, czy bezpieczeństwa bądź funkcjonowania społecznego. I jednym z właśnie takich zachowań jest spożywanie oraz nadużywanie substancji psychoaktywnych.

Badania prowadzone nad punktami ryzyka, powiązane z spożywaniem substancji psychoaktywnych, można podzielić na 2 obszary:

• Pierwszy tyczy się czynników, jakie to w czasie adolescencji, wyprzedzają inicjację, a później wiąże się z tak zwanym: normatywnym spożywaniem alkoholu, które jest przeprowadzanie eksperymentu z narkotykami. Patrząc na wyniki przeprowadzanych dokładnie badań, autorzy, którzy zajmowali się: społeczną psychologią rozwojową, uważają, iż picie alkoholu, oraz palenie papierosów, czy eksperymentowanie z narkotykami, jako przeciętną "normę rozwojową". Tyczy się to znacznie większej części populacji młodych ludzi, niewyłącznie grup dewiacyjnych, czy subkulturowych. Tutaj znaczeniu kontakty młodych ludzi z samymi środkami uzależniającymi określane są jako: zachowania normatywne, okresu dojrzewania każdego człowieka.
• Drugi obszar badań natomiast koncentruje się na czynnikach, jakie to powiązane są z dużo wyższym ryzykiem bądź większym nasileniem problemowego spożywania substancji psychoaktywnych a także z bardzo wysokim prawdopodobieństwem uzależnienia od tego typu środków.

Badania pierwszego obszaru wykazują, że najbardziej silne czynniki powiązane z inicjacją i tak zwanym: normatywnym spożywaniem substancji psychoaktywnych przez młodych ludzi to zmienne, charakteryzujące się najbliższym otoczeniem społecznym młodzieży jak również preferowany przez nich styl życia a mianowicie:

• Przebywanie w towarzystwie takich kolegów, którzy to używają różnego typu środki uzależniające.
• Stykanie się z ofertami spożywania oraz doświadczenie presji.
• Inicjacja, która to dotyczy używania konkretnej substancji.
• Wcześniejsze zażywanie konkretnej substancji.

Badania wykazują także na czynniki powiązane z poznawczą grupą funkcjonowania:

• Zaobserwowanie u rówieśników bądź innych ważnych osób, takich jak rodzice czy inne autorytety, postaw, oraz zachowań, które to aprobują spożywanie substancji psychoaktywnych
• pochlebne oczekiwania co do wyników jakie to wywołują jakieś konkretne substancje psychoaktywne na cały organizm człowieka i funkcjonowanie społeczne.

Zwraca się również uwagę na posiadane właściwości osobnicze czyli: podatność na wpływ rówieśników (to jest: uleganie namowom, aby zrobić coś co jest niedozwolone).

Badacze aby zidentyfikować pobudki problemowego spożywania substancji psychoaktywnych, zwracają nasze skupienie na czynniki , jakie wpływają pośrednio, lecz mają charakter długotrwały. Badania takie wskazują na następujące uwarunkowania:

• Czynniki makrospołeczne. Do nich zaliczamy między innymi: ekonomiczne warunki naszego życia, jak i stopień przestępczości, oraz bezrobocie i poziom szkolnictwa i tym podobne.
• Uwarunkowania genetyczne one to właśnie zwiększają osobniczą podatność na różnego rodzaju działania, najróżniejszych substancji psychoaktywnych.
• Czynniki rodzinne do których należą:

- Nadużywanie alkoholu oraz innych substancji w rodzinie;

- Konflikty małżeńskie;

- Zachowania dewiacyjne rodziców;

- Ubogie, bardzo niespokojne praktyki wychowawcze niedojrzałych rodziców;

- Niekorzystny klimat emocjonalny panujący w rodzinie;

• Dewiacje rozwojowe to:

- Nadpobudliwość występująca już we wczesnym dzieciństwie;

- Przejawianie zachowań agresywnych;

- Niska wytrzymałość na stres;

- Deficyty poznawcze;

- Odrzucenie przez wszystkich rówieśników.

• Stosunek do szkoły oraz nauki:

- Niska motywacja aby się uczyć;

- Niepowodzenia w nauce i nieprzystosowanie się do wymagań stawianych przez szkołę;

• Cechy charakteru, są następujące:

- buntowniczość,

- impulsywność,

- poszukiwanie czynników stymulujących.

• Wczesne rozpoczęcie eksperymentowania z substancjami, które są psychoaktywnymi i używanie ich przez większość najbliższych kolegów.

"Wpływ czynników pośrednich i bezpośrednich na zachowania ma charakter złożonych zależności"(Ostaszewski 2003, s.90, 91). Dokładne badania S. Bahra i jego współpracowników wykazują, że dzieci, które mają rodziców nadużywających różne substancje uzależniające, takie jak: alkohol czy narkotyki, powiększają ryzyko nawiązywania nowych kontaktów i więzi z rówieśnikami używającymi substancji psychoaktywnych. To ma główny wpływ na rozpoczynanie eksperymentów.

K. Sher bierze pod uwagę także szereg czynników między innymi takich jak:

- obciążenia genetyczne;

- spożywanie alkoholu w dużych ilościach przez rodziców;

- "trudny" charakter dziecka;

- niepowodzenia w szkol;

- wpływ rówieśników.

Sher ukazuje również mechanizmy, które to zakłócają cały proces prawidłowej socjalizacji i odejście od przyjętych wcześniej norm. Jako przykład można podać rodzinę alkoholową, w której występuje bardzo często brak jakiejkolwiek kontroli rodzicielskiej (bądź jest ona zupełnie nieefektywna), to w połączeniu z niejednokrotnie trudnym charakterem dziecka i jego deficytami rozwojowymi, na przykład: buntowniczość czy nadpobudliwość, prowadzą często do bardzo złego dostosowania w szkole oraz niepowodzenia w nauce. Wywołuje to silny stres oraz poszukiwanie towarzystwa podobnych do siebie rówieśników. Podejmowane tutaj są kontakty z kolegami, których to zachowania są zupełnie niezgodne z przyjętymi ogólnie normami, którzy to używają często substancje uzależniające.

Według B. Woronowicza, mamy tutaj do czynienia z zawiaskami społecznymi, oraz psychologicznymi czy duchowymi, nakładającymi się na grunt biologiczny.

Z wielu badań wynika, iż znaczącą rolę odgrywa tutaj wiek, na przykład: pijąc bardzo intensywnie alkohol przed dwudziestym rokiem życia, możemy uzależnić swój organizm już po zaledwie kilku miesiącach. Jeśli weźmiemy pod uwagę te czynniki biologiczne, jakie mają wpływ na rozwój różnych uzależnień, odkryto, że uzależnienie może rozwinąć się również w drodze dziedziczenia.

Podczas szukania czynników psychologicznych, jakie to są odpowiedzialne za zrodzenie się uzależnienia, B. Woronowicz zwrócił swoją uwagę na zupełną niedojrzałość emocjonalną. Takie osoby niedojrzałe, posiadają dużo większe problemy aby pokonywać różne trudności, niż inni. Bardzo często potrzebują do pokonania problemu różnych "podpórek". Dla jednych ludzi będą to na przykład leki, bądź narkotyki dla innych natomiast alkohol. Do tych cech osobowości, jakie to wpływają na rozruch koła uzależnień zalicza się:

nadmierna zależność; brak orientacji (kim się naprawdę jest); poczucie wewnętrznej pustki; przeżywanie poczucia winy; mała odporność na różne frustracje; trudności w wyrażaniu własnych uczuć;niska samoocena, oraz problemy z autorytetami i tym podobne.

Ostatnimi warunkami, o których mówi B. Woronowicz, to czynniki duchowe. Twierdzi on, że każde uzależnienie to choroba duchowa, ponieważ w miarę jej rozkwitu rzecz lub czynnik od którego się uzależniamy, staje się najgłówniejszą rzeczą w naszym życiu, ośrodkiem odrębnej uwagi oraz obiektem emocji. Środki odurzające (narkotyki) mają pomóc w opanowaniu strachu egzystencjalnego, usatysfakcjonowaniu wszelkich swoich potrzeb, jak przyjaźń czy ufność, znalezieniu sensu oraz wartości własnego życia. Zanikają one w chwili, gdy środek już nie działa. Pojawia się w tym momencie jeszcze większe osamotnienie prowadzące do ucieczki jaką jest następna porcja środka uzależniającego.

E. Specyfika czasu dorastania.

W dobie dzisiejszych przemian społeczno, kulturowych oraz ekonomicznych, problemy obecnej młodzieży, zajmują wysokie miejsce w dyskusjach oraz badaniach z zakresu masę różnych dziedzin nauczania. Prędko zmieniające się sytuacje życia, czyli gwałtowny wzrost poprzeczki stawianych wymagań oraz przepływ i dostępność wiadomości, a także wzrost możliwości wyboru, który w połączeniu z zwinnością zmian, czy też brakiem umiejętności i niedostatecznym wsparciem, jak również pomocą rodziny, szkoły, wywołują ogromny chaos, a także poczucie bezradności i nasilenie przedsięwziąć destrukcyjnych. Zasadniczym problemem młodych ludzi stają się trudności aby określić swoją tożsamość oraz stwierdzenie "sposobu na życie". Objawem tego są częstsze spotykane akty agresji oraz przemocy, a szczególnie rosnącą przestępczość nieletnich, a także ciągle wzrastający poziom spożywania środków odurzających. Cały czas zwiększana jest ilość młodzieży, która znajduje się w obrębie zagrożenia patologią, a także w obszarze wielkiego ryzyka.

Czas dorastania nie bez powodu nazywa się "trudnym wiekiem". Nastolatki mają wtedy czas gwałtownych zmian nie tylko fizycznych jaki również psychicznych. Ciało się im zmienia, ale nie tylko samo ciało, ale także sposób myślenia. Występują zmiany w obrazie swojej osoby. Ugruntowane jest poczucie kompetencji czy też kompleks niższości, co w efekcie ciągłej krytyki, bez końca. W czasie dojrzewania dziecko ma wyodrębnione dwa polecenia:

• Nastolatek jest zmuszony odnaleźć swą tożsamość oraz zaakceptować ją, całą razem z jej indywidualnością jak również oddzielnością,

• Musi on uwolnić się od rodzinnych więzi, poprzez usamodzielnienie się, dawanie sobie rady w życiu, jest to warunek niezależności, który bardzo wiąże się z odpowiedzialnością za swoje zachowanie.

Podczas dorastania możemy wyodrębnić dwa podokresy, które można wyróżnić pod względem dominowania w jednych z nich, czyli czynników biologicznych, natomiast w drugim, czynników kulturowych.

Stosowana w naszej psychologii polskiej jest najczęściej nazwa lub wiek dorastania. Mieści się w tym dojrzewanie biologiczne, a także powiązany z nim rozkwit psychologiczny oraz społeczny.

Jednym z badaczy jest np. , M.Przetacznik - Gierowska wyodrębniają dwa etapy (fazy), które określają średni wiek szkolny, mieszczący się w granicach pomiędzy 11-15 rokiem życia oraz następujące po nim dojrzewanie (dorastaniem zostało przyjęte dla wieku od około jedenastu do dwunastu lat do około 18-19 roku życia):

• Faza I biologiczna jest niezależna od płci, a charakteryzuje się ogólnym nie wyrównoważeniem emocjonalnym, czyli nadmierną pobudliwością. Człowiek, który dorasta staje się drażliwy jak również niespokojny ruchowo. Jego cechą jest zmienność motywacji.

Młodzi ludzie znajdują się w stanie indywidualnego konfliktu zachodzącego między potrzebą bycia dorosłym jak również samodzielnym, a potrzebą zachowania przywilejów.

Szukanie własnej tożsamości najczęściej odbywa się chaotycznie znaną dobrze metodą: prób i błędów co nie zawsze jest w sposób świadomy. Częstość poszukiwania samego siebie, nie jest nigdy taka sama, zazwyczaj jest różna.

Czas intensywnego eksperymentowania jest z własną sobą oraz innymi. To okres w którym szuka się własne cele oraz ich odrzucania. Poczucie bycia sobą oraz posiadanie swojej odrębności miesza się z ustępliwością konformizmem, potrzebą własnego autorytetu (z jego odrzuceniem), a potrzebą obrazów identyfikacyjnych ze stopniowym schodzeniem w dół z ich wpływem.

• Faza II. Dominuje w niej proces intelektualny, który rozpoczyna się po szesnastym rokiem życia. To okres szukania wyjścia z chaosu oraz przeżyć, a także działań. Postawianie sobie celów oraz dostosowanie do nich własnego postępowania. Poszukiwania swojej tożsamości stają się coraz bardziej celowe.

Młody człowiek ma problem z opanowaniem mnóstwa popędów oraz uczuć. Wkłada starania, aby odnaleźć swoją tożsamość. Podejmuje przeróżne role. Podziwia gorliwie znanych piosenkarzy oraz aktorów, przez nich to wkłada wszelkie starania, aby znaleźć własne Ja. Nieraz je odnajduje, a czasem nie. I to podczas tego okresu podejmuje próby eksperymentowania, z różnego rodzaju środkami odurzającymi.

Równomierność, jako zasadniczy problem w czasie dorastania, do wiedzy psychologii dołożył E.H.Erikson. On to powiedział, iż na czas dorastania nastaje kryzys tożsamości. Wtedy młody człowiek jest zmuszony zebrać całą do tej pory zebraną wiedzę o sobie, która zawarta jest w pełnionych rolach przez niego samego, czy to syna, czy córki, a może nawet ucznia; i otrzymać jedną jedyną całość, czyli przeszłość wraz z teraźniejszością, a także koncepcją przyszłości. E.H.Erikson twierdzi, że na kształtowanie się tożsamości maja ogromny wpływ takie oto trzy elementy:

• Poczucie własnej identyczności oraz ciągłości,

• Dostrzeganie tej identyczności oraz ciągłości przez ludzi z otoczenia,
• Potwierdzenie automatycznego spostrzegania, które dorasta w jego interpersonalnych praktykach.

W czasie gdy otoczenie społeczne, nie wprowadza wyraźnych wzorów identyfikacyjnych oraz kiedy następuje brak zewnętrznej stabilności w jego rodzinie oraz społeczeństwie, występuje wówczas eksplozja informatyczna, która wzmaga poczucie zmienności, a także niepewności (kompozycja tożsamości nie może być scalona). Występuje wówczas pomieszanie ról. Czy młody człowiek poradzi sobie z kryzysem tożsamości, od tego będzie zależeć jego dalszy rozkwit osobowości.

Niektórzy ludzie, którzy dorastają, starają się wszystkimi siłami unikać przechodzenia właśnie przez ten okres poszukiwań własnego Ja, czyli tożsamości. Młodzi osoby włączają się do kręgu społecznego przybierając już gotowe wzory swojej tożsamości, które były ukształtowane przez wcześniejszą zbiorowość. Pośród młodzieży dorastającej w niekorzystnych środowiskach wychowawczych wytwarzana jest opozycja w stosunku do przynależnych im społecznych ról prowadzących do depersonalizacji oraz alienacji, która zazwyczaj jako wewnętrzna dezorganizacja, a także pustka, tak zwana negatywna tożsamość.

Często jest tak właśnie, że w młodych ludziach demonstracyjnie przejawiają się pewne zachowania. Ale to jest tak zwana zewnętrzna gra. Psycholog E.H.Erikson przestrzega, o negatywnej tożsamości, która może stać się ostatecznym wyjściem dla człowieka oraz sposobem, aby zrealizował się w życiu. Nierealność dostosowania się wymogom społecznym, przez wybór tożsamości negatywnej, daje możliwość jednostce na dalszemu rozwojowi osobistemu.

Czyli fakty rozwojowe uwypuklają charakterystyczny rys wieku dorastania co powoduje pojawienie się w centralnych przeżyciach dziecka, oraz problemu wartości. W okresie dojrzewania, przeżycia obok zachwiań hormonalno-uczuciowych, pozostają pod znakiem waloru, celów, czy ukierunkowań lub ideałów. Starania do znalezienia pośród nich miejsca dla swojego Ja.