Układ instytucjonalny Wspólnot Europejskich pochodzi z sytemu demokratycznego, który przyjęły ich kraje uczestniczące. Pojedyncze rozwiązania oraz umiejętności wybranych urzędów są co prawda w skali wspólnotowej zupełnie różne niż w skali narodowej, ale udało utrzymać się najważniejszy dla systemu demokratycznego sposób dzielenia władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej oraz władzy sądowniczej.

Pozostając w zgodzie z traktatami założycielskimi i urzędami (instytucjami) Wspólnot Europejskich są to:

-Rada Unii Europejskiej,

-Komisja Europejska,

-Parlament Europejski,

-Trybunał Sprawiedliwości,

-Trybunał Obrachunkowy.

Funkcjonują także Organy Doradcze, posiłkowe, jak chociażby:

-Komitet Regionów,

-Komitet Ekonomiczno - Społeczny,

-Europejski Bank Centralny,

-Europejski Bank Inwestycyjny

Jednak najwyższym urzędem jest Rada Europejska.

I. Rada Europejska

Podstawą założenia Rady Europejskiej były trwające od początku lat 60-tych zebrania szefów rządów oraz krajów członkowskich Wspólnot Europejskich. W trakcie jednego z tych "szczytów", w dniach 9-10 grudnia 1974 roku odbywającego się w Paryżu, ówczesny prezydent Francji Valery Giscard d'Estaing dał propozycję systematycznego organizowania zjazdów o tym charakterze. Propozycję tą przyjęto, a datę 10 grudnia 1974 r. uważa się za oficjalny początek Rady Europejskiej. Od roku 1986 systematyczne spotkania Rady Europejskiej mają miejsce dwa razy w ciągu roku, w ostatnich dniach każdego półrocza. Dodatkowo Rada Europejska jest z reguły zwoływana, na jedno albo dwa posiedzenia w trakcie roku, żeby rozpatrzeć określone, istotne sprawy oraz do podejmowania określonych decyzji.

O merytoryczne przygotowanie obrad Rady Europejskiej dba strona dyplomatyczna, zaś o kwestie organizacyjne, sekretariat administracyjny, który składa się urzędników sekretariatu Rady UE wspieranego przez ministerstwo spraw zagranicznych kraju, na obszarze którego odbywa się dany zjazd.

Spotkania Rady Europejskiej są organizuje państwo, które sprawuje Prezydencję w Unii Europejskiej, a którego szef państwa lub rządu jest przewodniczącym w Radzie. Robi go to odpowiedzialnym za przygotowanie dokumentu końcowego, który ma zawierać najistotniejsze zapisy z obrad Rady (Wnioski Prezydencji). Dokument ten w następnej kolejności trafia na ręce Parlamentu Europejskiego. Do tej pory zebrania Rady Europejskiej miały miejsce w miastach, które zaproponowała Prezydencja UE, na terenie państwa Prezydencji. W aneksie do Traktatu Nicejskiego, który uchwalono w nocy z 10 na 11 grudnia 2000 r. w Nicei przez Konferencję Międzyrządową w kwestii reform instytucjonalnych, jest zaś oświadczenie mówiące, że począwszy od 2002 r. połowa corocznych zebrań Rady Europejskiej (a przynajmniej jedno w trakcie roku) będzie odbywało się w Brukseli. Gdy jednak skład Unii powiększy się do 18 członków, wszystkie zebrania Rady Europejskiej będą się odbywały w Brukseli.

Zadania Rady Europejskiej zostały przedstawione w zwięzły sposób w Artykule D Traktatu podpisanego w Maastricht, który stwierdza, że "Rada Europejska nadaje Unii impulsy niezbędne do jej rozwoju i określa ogólne wytyczne jej polityki". Potwierdziło to tym samym przewodnią funkcję Rady Europejskiej w gwarantowaniu polepszania integracji europejskiej. Statutowe urzędy Wspólnot Europejskich w stosunku do Rady Europejskiej pełnią rolę instytucji wykonawczych. Problematyka spotkań Rady Europejskiej nie zamyka się w granicach żadnych zapisów. Uchwały są przez Radę Europejską ustalane nie poprzez głosowanie, lecz na drodze porozumienia oraz consensusu.

II.NAJWAŻNIEJSZE URZĘDY UNII EUROPEJSKIEJ

1.Rada Unii Europejskiej

Rada Unii Europejskiej, zwana kiedyś Radą Wspólnot Europejskich, jest najważniejszą instytucją decyzyjną Wspólnot Europejskich o charakterze organu międzyrządowego.

SIEDZIBA : BRUKSELA

SKŁAD :

Skład Rady tworzą przedstawiciele wszystkich krajów należących do UE. Każdy rząd wyznacza do niej po jednym ze swoich ministrów. Delegowani do Rady są ministrowie, którzy kierują w swoich państwach gałęziami odpowiedzialnymi za sprawy, które rozpatruje się na posiedzeniach Rady. W tym przypadku - co jest zupełnym przeciwieństwem do praktyk używanych w pozostałych organizacjach międzynarodowych - nie może być tu mowy o stałych przedstawicielach tych krajów w Radzie.

Nad pracą organizacji czuwa przewodniczący Rady. Urząd ten obejmują po sobie kolejno przedstawiciele krajów członkowskich na sześć miesięcy.

FUNKCJE : Według statutu Rada jest główną instytucją decyzyjną oraz prawodawczą w UE. Dla niej trzymane są kwestie o najwyższej wadze. Celem tego urzędu jest realizacja dążeń Wspólnot, która wynika z traktatów, a jednocześnie reprezentacja oraz chronienie interesów krajów członkowskich.

Rada ma prawo do podjęcia wszelakich rodzajów uchwał, jakie przewidują Traktaty WE i EURATOM-u, czyli rozporządzeń, dyrektyw, decyzji zaleceń a także opinii. Dodatkowo przysługuje jej prawo do podpisywania w imieniu UE umów międzynarodowych, które są wiążące dla wszystkich państw członkowskich (umowy handlowe, celne, w kwestii przystąpienia do UE, itd.).

POSIEDZENIA :

Rada spotyka się według zachodzących potrzeb (z reguły jest to 80-90 razy w przeciągu roku) na wniosek jej Przewodniczącego albo też na wyraźne żądanie któregoś z uczestników Rady albo Komisji w jej siedzibie w Brukseli. Trzy razy do roku (kwiecień, czerwiec, październik) obraduje w Luksemburgu. Często zdarza się, że naraz odbywa się parę zebrań (np. posiedzenie ministrów rolnictwa, posiedzenie ministrów finansów itp.). Jednak raz w miesiącu - z wyjątkiem sierpnia - Rada zbiera się na szczeblu ministrów spraw zagranicznych i wówczas jest określana jako Rada do spraw Ogólnych. Zajmuje się ona wówczas nie tylko sprawami polityki zagranicznej, ale również innymi ważnymi sprawami. Kieruje ona także pracami Rady w składzie innych ministrów, jak też przygotowuje posiedzenia Rady Europejskiej.

Poszczególne spotkania Rady trwają zwykle 1 - 2 dni. Odbywają się za zamkniętymi drzwiami, mają charakter poufny, ale po zakończeniu każdego zebrania rzecznicy danego kraju członkowskiego muszą poinformować dziennikarzy zgromadzonych w siedzibie Rady o tym jak przebiegało posiedzenie.

WYMOGI ILOŚCIOWE GŁOSÓW PRZY PODEJMOWANIU UCHWAŁ :

Orzeczenia Rady UE podejmowane są- w zależności od ich tematu - za pomocą trzech sposobów: jednomyślnie, większością kwalifikowaną, albo zwyczajną większością głosów krajów będących członkami UE. Zdecydowana większość ustanowień jest uchwalana sposobem głosowania kwalifikowanego. Uznany sposób "ważenia" głosów oddanych przez wybrane kraje ma - jak zakłada - gwarantować zachowanie równowagi pomiędzy dużymi oraz małymi krajami członkowskimi, dzięki wzięciu pod uwagę ich zdolności ekonomicznej oraz liczby ludności. Głosowanie jednomyślne jest dalej obowiązujące w kwestiach najistotniejszych dla Unii Europejskiej oraz krajów członkowskich: m.in. w sprawie poszerzenia Unii oraz przyjmowania do tej organizacji nowych krajów, zmieniania treści traktatów albo wprowadzania w życie nowej wspólnej polityki. Głosowanie zwyczajną większością głosów jest stosowane wtedy, gdy to każdy kraj członkowski posiada jeden głos. Jest obowiązujące w kwestiach o małym znaczeniu, np. proceduralnym.

ORGANY POMOCNICZE :

Rada ma do swojej dyspozycji kilkadziesiąt różnego typu urzędów pomocniczych, które zostały stworzone bądź przez sam Traktat WE, lub przez samą Radę. Istnieje wyraźny podział na urzędy pomocnicze mające charakter wykonawczy, doradczy oraz administracyjno - techniczny. Pewna grupa tych urzędów jest do wyłącznej dyspozycji Rady, pozostała część natomiast jest wspólnymi urzędami Rady oraz Komisji Wspólnot Europejskich. Poniżej zostaną wyliczone najistotniejsze urzędy pomocnicze, które są tylko do wyłącznej dyspozycji Rady.

-Komitet Stałych Przedstawicieli (COREPER), który został utworzony w roku 1958 przez Radę WE. W jego skład wchodzą przedstawiciele wszystkich krajów członkowskich. COREPER jest odpowiedzialny za organizację sesji Rady UE oraz wykonywanie zleconych mu przez Radę zadań. W efekcie tego Komitet Stałych Przedstawicieli gra dużo istotniejszą rolę w UE niż mogłoby to wynikać z jego oficjalnego charakteru jako urzędu pomocniczego Rady - to przecież tutaj powstaje prawo unijne.

Komitety Specjalistyczne:

-Specjalny Komitet Rolny,

-Komitet Krótkookresowej Polityki Ekonomicznej i Komitet Średniookresowej Polityki Ekonomicznej,

-Komitet Polityki Budżetowej,

-Sekretariat Generalny.

2.Komisja Europejska

Komisja Europejska to najważniejszy urząd wykonawczy Wspólnot Europejskich, ale jej zakres obowiązków oraz przewidziane w traktatach zadania wykracza poza funkcje iście wykonawcze. Komisja to urząd kolegialny i ponadnarodowy. Jej uczestnicy nie przedstawiają interesów wybranych krajów, z których pochodzą. Jest zupełnie inaczej, wymaga się od nich troski oraz dbałości głównie o wspólne interesy Unii Europejskiej.

SIEDZIBA : BRUKSELA

SKŁAD :

Na chwilę obecną skład wynosi dwudzieści osób. Z dużych krajów członkowskich takich jak Francja, Hiszpania, Niemcy, Wielka Brytania czy Włochy wybrano dwóch, natomiast z pozostałych, mniejszych - jednego komisarza. Kraje członkowskie mają obowiązek wybrać Przewodniczącego Komisji Europejskiej na drodze porozumienia. We wrześniu 1999 roku na przewodniczącego Komisji wybrano Włocha - Romano Prodi. Po wcześniejszym przeprowadzeniu konsultacji pomiędzy rządami wybrane kraje członkowskie wysuwają swoich kandydatów na komisarzy. [Obecni komisarze to: np. Gunter Verheugen - komisarz ds. rozszerzenia UE ; Fischer - komisarz ds. rolnictwa. Komisarze są szefami resortów podobnie jak ministrowie].

Kadencja Komisji Europejskiej wynosi 5 lat.

Sprawa składu Komisji Europejskiej była jednym z najważniejszych tematów poruszonych na zebraniu Konferencji Międzyrządowej w kwestii reformy instytucjonalnej UE, która miała swój finał w nocy z 10 na 11 grudnia 2000 r. podpisaniem Traktatu Nicejskiego. Postanowienia tego Traktatu zakładały, że zaczynając od 1 stycznia 2005 roku każdy kraj członkowski UE będzie wyznaczał do Komisji swojego jednego przedstawiciela. Sytuacja ta będzie się utrzymywała do czasu, aż do Unii wstąpi jedenaście nowych krajów. Po przyłączeniu do Unii następnego, dwudziestego siódmego kraju, Rada UE, podejmie jednomyślną decyzję o obniżeniu liczby komisarzy do mniejszej niż liczba krajów członkowskich, wprowadzając jednocześnie w Komisji system rotacyjny, który będzie się opierał na zasadzie równości krajów członkowskich.

W Nicei ustalono też, że przewodniczącego Komisji Europejskiej będzie się w następnych latach wybierało poprzez głosowanie większościowe w Radzie UE (a nie jak do tej pory poprzez nieoficjalne konsultacje oraz ustalenia szefów państw oraz rządów). Od tej pory będzie mu przysługiwała większa niż dotychczas swoboda przy rozdzielaniu tek między komisarzy - członków Komisji, a także będzie posiadał prawo do odwoływania komisarzy.

FUNKCJE :

Prawa oraz obowiązki Komisji Europejskiej zapisane zostały w Artykule 155 Traktatu o WE. Jak podaje jeden z zapisów tego artykułu Komisja posiada wyłączne prawo inicjatywy legislacyjnej, posiada także prawo do wydawania aktów prawnych, które są przepisami wykonawczymi do rozporządzeń Rady UE, albo też funkcjonując w ramach własnych uprawnień. Pełni również nadzór nad wykonywaniem uchwał traktatów oraz decyzji, które pojęte zostały przez urzędy Wspólnot (tzw. funkcja strażnika traktatów). Komisja Europejska administruje codziennie Wspólnotami Europejskimi oraz zarządza środkami finansowymi, które zostały przeznaczone na wykonanie wspólnych projektów, w tym głownie pięcioma podstawowymi funduszami wspólnotowymi: Europejskim Funduszem Socjalnym, Europejskim Funduszem Rozwoju, Europejskim Funduszem Orientacji i Gwarancji Rolnej, Europejskim Funduszem Rozwoju Regionalnego a także Europejskim Funduszem Spójności.

POSIEDZENIA : 

Komisja ma swoje spotkania raz na tydzień - w środę. Ich charakter jest niejawny. Jeżeli zaistnieje taka potrzeba może zwołać posiedzenie nadzwyczajne. Wszelkie ustawy podejmowane są za pomocą bezwzględnej większości głosów wszystkich jej uczestników. Każdemu komisarzowi przysługuje jeden głos. Ledwie ok. 5 % ustaw zapada na omawianych zebraniach. Ok. 25 % ogółu jej ustaw podpisywanych jest na drodze tzw. Procedury obiegowej. Komisarze dostają w takim przypadku od Sekretariatu Komisji projekt uchwały i powinni : jeżeli jest to postępowanie normalne to w ciągu pięciu dni, pilne -trzech dni, szczególnie pilne - dwunastu godzin na zgłosić zastrzeżenia albo wnioski do tego projektu, które powinny być rozpatrzone na obradach Komisji. Jeżeli bezwzględna większość komisarzy nie zareaguje w żaden sposób znaczy to, że uchwała została zatwierdzona.

Następne 70 % uchwał podejmuje się w oparciu o tzw. Procedurę delegacji. Polega ona na tym, że Komisja daje upoważnienie odpowiedniemu komisarzowi do podejmowania w jej imieniu ustaw w wybranym zakresie w oparciu o wniosek właściwej dyrekcji generalnej Sekretariatu Komisji. Jeżeli taki komisarz podpisze wniosek jest to równoznaczne z przyjęciem przez Komisję ustawy.

ORGANY POMOCNICZE :

Komisja ma do dyspozycji kilkadziesiąt różnego rodzaju urzędów pomocniczych. Wymienione poniżej to zaledwie część:

-Sekretariat Generalny,

-Urząd Statystyczny,

-Dyrekcje Generalne,

-Komitet Transportowy.

3.Parlament Europejski

Korzenie dzisiejszego Parlamentu Europejskiego sięgają do Zgromadzenia Parlamentarnego Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. Po powołaniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej oraz Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej, w oparciu o układ w kwestii połączenia urzędów Wspólnot Europejskich, powstało Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne, którego nazwę przemianowano w 1962 r. na Parlament Europejski. Do roku 1979 deputowanych do Parlamentu Europejskiego członkowie parlamentów narodowych krajów należących do UE wybierali według pewnej ustalonej zasady. Od roku 1979 wybiera się ich w wyborach powszechnych i bezpośrednich, które przeprowadzane są we wszystkich krajach członkowskich w takim samym lub nieco zbliżonym terminie. Kadencja Parlamentu wynosi pięć lat.

SIEDZIBA : Strasburg, choć wybrane sesje Parlamentu organizowane są także w Brukseli.

SKŁAD :

Parlamentem Europejskim zarządza Prezydium, które składa się przewodniczącego, który jest wybierany przez posłów na dwa i pół roku oraz czternastu wiceprzewodniczących. Na chwilę obecną w Parlamencie jest 732 posłów.

Przewodniczącym Parlamentu Europejskiego jest od 2004 do chwili obecnej - Josep Borrell.

Uczestnicy Parlamentu Europejskiego nie mogą być instruowani przez swoje rządy czy też parlamenty, ani nawet urzędy Wspólnot Europejskich. Każdy z nich ma do swojej dyspozycji jeden głos i głosuje zgodnie z własnym uznaniem. Występują oni w swoim imieniu albo swoich wyborców. Tradycyjnie ustalono, że mogą oni występować także w imieniu partii politycznej Parlamentu, którą reprezentują. Nie są zobowiązani do zdawania przed nikim relacji ze swoich działań. Przeciwieństwem do analogicznych urzędów w pozostałych organizacjach międzynarodowych, jest fakt, że nie są oni rozsadzani w grupach krajowych czy też według porządku alfabetycznego swoich nazwisk ale zgodnie z tym do jakiej międzynarodowej partii politycznej należą.

Dziś są cztery największe grupy przynależności politycznej. Są to :

-przedstawiciele ruchu chłopskiego,

-liberalnego,

-konserwatywnego,

-"zieloni".

FUNKCJE : Parlament Europejski nie tworzy prawa w Unii Europejskiej, lecz bierze udział w procesie decyzyjnym. Posiada też odpowiednie uprawnienia, które dotyczą uchwalania budżetu, przyjmowania nowych członków a także zatwierdzania układów stowarzyszeniowych. Zajmuje się kontrolowaniem pracy Komisji Europejskiej (Komisja jest zobowiązana do zdawania Parlamentowi dorocznego raportu z działalności Wspólnot). Parlament ma prawo wystąpić z wnioskiem o wotum nieufności w stosunku do Komisji Europejskiej. Jeżeli taki wniosek przyjęłoby większością dwóch trzecich oddanych głosów, Komisja miałaby obowiązek podania się zbiorowo do dymisji. (W maju 1999 r. pierwszy raz w historii swojej działalności Komisja zbiorowo podała się do dymisji , czym zdołała uprzedzić votum nieufności Parlamentu, który wysunął zarzuty o nadużycia, korupcję oraz nepotyzm). Może również powoływać tymczasowe Komitety Dochodzeniowe, które badać będą możliwe wykroczenia albo zaburzenia w używaniu prawa wspólnotowego (europejskiego). Dokonuje wyboru Rzecznika Praw Obywatelskich. W Parlamencie zasiadają przedstawiciele krajów członkowskich UE.

POSIEDZENIA :

W obradach Parlamentu Europejskiego, poza jego członkami mogą uczestniczyć także członkowie Rady oraz Komisji UE. Przysługuje im prawo do przemawiania na takich obradach.

Umowy założycielskie Wspólnot zakładają, że Parlament powinien spotykać się raz do roku na sesje zwyczajne, i dodatkowo może organizować sesje nadzwyczajne. W rzeczywistości sesję zwyczajną rozbito na dwie części - wiosenną oraz jesienną - te zaś podzielono na kilka posiedzeń. W efekcie tego na dzień dzisiejszy Parlament spotyka się co miesiąc na trwające tydzień posiedzenia. Wyjątek stanowi sierpień. Dodatkowe sesje odbywają się w marcu i październiku.

ORGANY POMOCNICZE :

-biuro, które składa się z przewodniczącego Parlamentu Europejskiego oraz czternastu wiceprzewodniczących, którzy wybierani są w utajnionych wyborach,

-komitety oraz podkomitety wyspecjalizowane (mają swoje dwutygodniowe sesje co miesiąc),

-grupy, które skupiają parlamentarzystów z różnych krajów członkowskich o takich samych albo podobnych orientacjach politycznych,

-sekretariat, którego siedziba mieści się w Luksemburgu, gdzie w 1996 r. dla przykładu było zatrudnionych 3446 osób na etatach oraz 602 na kontraktach.

4.Trybunał Sprawiedliwości

Trybunał Sprawiedliwości był powołany w roku 1952 w oparciu o Traktat Paryski, jako urząd Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. Potem, od roku 1957 zaczął działać jako urząd trzech Wspólnot Europejskich. Jego zadania opisane zostały w traktatach założycielskich WE, a polegają głównie na kontrolowaniu używania prawa wspólnotowego, jego interpretacji oraz sprawdzaniu jaki ma wpływ na rozkwit unijnej legislacji.

SIEDZIBA : Luksemburg

SKŁAD :

Trybunał Sprawiedliwości to szesnastu sędziów oraz dziewięciu rzeczników generalnych.

Sędziowie mają być niezawiśli oraz niezależni, a każdy z nich wywodzi się z innego kraju członkowskiego. Ich kadencja trwa sześć lat. Po jej wygaśnięciu mogą być oni wybierani po raz kolejny. Sędziowie spośród siebie dokonują wyboru na trzy lata przewodniczącego Trybunału.

Rzeczników wybiera się w ten sam sposób co sędziów. Ich kadencja wynosi także sześć lat.

Trybunał wydaje wyroki przeważnie w rozpatrywanych przez siebie kwestiach w liczbie trzech albo pięciu sędziów (zawsze musi to być liczba nieparzysta), za pomocą zwykłej większości głosów.

Rada ma prawo do zwiększenia liczby sędziów i rzeczników jeżeli będzie to tylko zgodna decyzja wszystkich członków.

FUNKCJE :

Zadania Trybunału Sprawiedliwości są inne od funkcji jakie sprawują tradycyjne sądy międzynarodowe. Trybunał znajduje się w pewnym sensie ponad urzędami Wspólnot Europejskich.

Trybunał Sprawiedliwości jest to urząd Unii Europejskiej, który pełni zadania sądu międzynarodowego, konstytucyjnego i administracyjnego jednocześnie. Jako sąd międzynarodowy decyduje o losach wszystkich sporów, które pojawiają się przy tworzeniu traktatów oraz mają związek z naruszeniem prawa europejskiego. Będąc sądem konstytucyjnym prowadzi kontrolę legalności aktów prawnych, które przyjmowane są przez Parlament Europejski oraz Radę Unii Europejskiej oraz robi m.in. interpretację traktatów, wykładnię prawa europejskiego. Spory do jakich dochodzi pomiędzy Wspólnotami a urzędnikami Unii Europejskiej rozstrzygane są w obszarze zadań sądu administracyjnego. Trybunał Sprawiedliwości jest także instancją, w której można odwoływać się od decyzji podjętych przez Komisję.

Od wyroków Trybunału nie przysługuje apelacja.

POSIEDZENIA :

Sąd pracuje w grupach 3- i 5-osobowych. W wybranych przypadkach, które przewiduje regulamin, pracuje w pełnym składzie. Od wyroku Sądu jest prawo do złożenia odwołania do Trybunału Sprawiedliwości w okresie dwóch miesięcy od otrzymania orzeczenia. Odwołanie może jednak obejmować tylko poniższe kwestie prawne : brak właściwości, uchybienia procesowe albo naruszenie prawa unijnego.

ORGANY POMOCNICZE :

-sekretariat - odgrywa on rolę urzędu administracyjno - technicznego. Jego siedziba mieści się w Luksemburgu.

SĄD PIERWSZEJ INSTANCJI :

Powstanie Sądu Pierwszej Instancji zaproponował Trybunał Sprawiedliwości po tym jak zaczęły do niego napływać olbrzymie ilości spraw. Zareagowano i efektem tego są zapisy w Jednolitym Akcie Europejskim, na mocy którego Rada uchwałą z dnia 24.X.1988 r. utworzyła Sąd Pierwszej Instancji przy Trybunale Sprawiedliwości z siedzibą mieszczącą się w Luksemburgu. Sekretariat Trybunału Sprawiedliwości pracuje także dla Sądu Pierwszej Instancji.

Do Sądu Pierwszej Instancji należy piętnastu sędziów, których wybiera się w ten sam sposób w jaki wybierani są sędziowie Trybunału Sprawiedliwości. Kadencja sędziów wynosi sześć lat i po jej upływie mogą ponownie ubiegać się o to stanowisko.

Zajmuje się następującymi kwestiami : sporami osób fizycznych oraz prawnych z urzędami WE, Wspólnot z pracownikami i zakładów z Komisją Europejską.

Sąd Pierwszej Instancji co roku zajmuje się ponad dwustoma sprawami.

5.Trybunał Obrachunkowy

Trybunał Obrachunkowy (inaczej : Trybunał Rewidentów Księgowych; Trybunał Audytorów; Trybunał Rewizyjny) - jest finansowym sumieniem Unii. Do życia powołano go w 1975 roku. Funkcjonować zaczął w Luksemburgu w październiku 1977 r. Wszedł na miejsce istniejącego wcześniej komitetu kontroli Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i EUROATOM-u. Traktat zawarty w Maastricht w 1992 r. umocnił znacząco pozycję Trybunału Obrachunkowego, nadając mu pozycję najważniejszego urzędu WE.

SIEDZIBA : Luksemburg

SKŁAD :

Skład Trybunału Rewidentów Księgowych to 25 kontrolerów pochodzących ze wszystkich krajów Unii. Wybierani są przez Radę Europejską, ale po wcześniejszym zapoznaniu się z recenzjami jakie ich kandydaturom wystawiła Komisja.

Trybunał Rewizyjnym, po zamknięciu roku budżetowego, musi przygotować sprawozdanie z wykonania budżetu, które jest podstawowym punktem do ustalenia przez Parlament Europejski absolutorium dla Komisji. Swoje raporty a także opinie Trybunał realizuje większością głosów.

Traktatu Nicejskiego zakłada że, za kilka lat każdy kraj członkowski będzie nominował do Trybunału Obrachunkowego jednego kandydata ze swojego państwa, a zatwierdzanie nadesłanych kandydatur przez Radę UE będzie się odbywało sposobem głosowania większościowego, po skonsultowaniu z Parlamentem Europejskim.

Kadencja Trybunału Obrachunkowego wynosi sześć lat.

FUNKCJE :

Do kompetencji należy Trybunału robienie kontroli wszelakich dochodów oraz wydatków UE w związku z tym czy są zgodne z prawem a także sprawdzania prawidłowości gospodarowania pieniędzmi Unii. Na życzenie któregoś z urzędów UE sporządza okresowe sprawozdania, czasem robi to z własnej inicjatywy, a dodatkowo przygotowuje roczne sprawozdanie, po zamknięciu roku obrachunkowego. Są one przedstawiane reszcie urzędów Unii oraz publikowane, łącznie z odpowiedziami na te sprawozdania, w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich. Dodatkowo Trybunał Obrachunkowy może przedstawić uwagi, głównie w formie specjalnych sprawozdań, które dotyczą poszczególnych kwestii oraz przedstawiać opinie na prośbę pozostałych urzędów UE.

Zdarzało się, że w praktycznym działaniu Trybunał wykazywał, że część wydatków była źle lokowana, głównie dotyczyło to rolnictwa. Sporadycznie natomiast stwierdzał, że wybrane urzędy Unii źle gospodarowały pieniędzmi.

Trybunał Obrachunkowy doprowadził do podania się poprzedniej Komisji Europejskiej do dymisji.

POSIEDZENIA :

Uczestnicy Trybunału obradują w trzech niezmieniających się grupach kontrolnych (3 albo 4 osobowych) a także jednej czteroosobowej.

W naszym kraju odniesienie stanowi NIK.

II.ORGANY DORADCZE

Istnieją poza najważniejszymi urzędami UE.

1.KOMITET REGIONÓW

Komitet Regionów jest jednym z najmłodszych urzędów Unii Europejskiej. Powołano go do życia w oparciu o Traktatu z Maastricht z 1992 r. Swoje funkcjonowanie zaczął w marcu roku 1994. Celem stworzenia Komitetu Regionów miało być przyłączenie regionów oraz społeczności lokalnych do procesu integracji europejskiej.

SIEDZIBA : Bruksela

SKŁAD :

W jego skład wchodzi 317 reprezentantów z krajów członkowskich.

Podstawą Komitetu jest Prezydium. W jego składzie zasiada trzydziestu sześciu członków, czyli przewodniczący, pierwszy przewodniczący oraz dwudziestu pięciu wiceprzewodniczących - po jednym z każdego kraju członkowskiego Unii. Prezydium organizuje obrady plenarne Komitetu oraz jest odpowiedzialne za jego prace między posiedzeniami.

Członkowie Komitetu oraz ich zastępcy wybierani są jednogłośnie przez Radę UE, w oparciu o wnioski złożone przez wybrane kraje członkowskie. Dokonują one spośród siebie wyboru na czas dwóch lat, przewodniczącego i prezydium. Doradcy są w Brukseli przez cztery lata - ponieważ tyle wynosi kadencja Komitetu Regionów. Po jej zakończeniu mogą być wybierani po raz kolejny.

FUNKCJE :

Komitet Regionów jest urzędem doradczym, ale jednocześnie spełnia zadania przedstawicielskie w stosunku do reprezentowanych przez siebie urzędów oraz organizacji.

Ma prawo do wydawania opinii w takich sprawach jak: polityka regionalna, rozwój regionalny Unii, ochrona zdrowia, polityka strukturalna.

Dla oszczędności Komitet Regionów używać kompozycji administracyjnej Komitetu Ekonomiczno-Społecznego.

2.KOMITET EKONOMICZNO - SPOŁECZNY

Historia Komitetu Ekonomiczno-Społecznego rozpoczyna się w roku 1957 , kiedy to powołano go do życia, w oparciu o Traktaty Rzymskie, jako wspólny urząd EWG oraz EURATOMU.

SIEDZIBA : Bruksela

SKŁAD : W Komitecie zasiada 222 reprezentantów różnorodnych sfer życia gospodarczego oraz społecznego krajów członkowskich. Są to przemysłowcy, rolnicy, przewoźnicy, pracownicy najemni, kupcy, rzemieślnicy a także osoby, które reprezentują wolne zawody, itd.

Członków Komitetu jednogłośnie wybiera Rada UE, opierając się na wnioskach, które przedstawią jej wybrane rządy krajów członkowskich. Ma się na nich znajdować dwa razy więcej nazwisk niż wynosi liczba miejsc, które przypadają danemu państwu w Komitecie. Mandat członkowski Komitetu wynosi cztery lata. Jak ustalono w grudniu 2000 r. wg. Traktatu Nicejskiego, skład Komitetu Ekonomiczno-Społecznego nie powinien przekroczyć w przyszłych latach granicy 350 członków.

Kraje, które przyłączyły się do UE jako ostatnie bądź nadal negocjują warunki przystąpienia otrzymały taką ilość miejsc w Komitecie: Polska - 21; Rumunia - 15; Czechy, Węgry i Bułgaria - po 12; Słowacja oraz Litwa - po 9; Łotwa, Słowenia i Estonia - po 7; Cypr - 6 a Malta - 5. Wybieranie zaproponowanych przez kraje członkowskie kandydatów na uczestników Komitetu w następnych latach ma się odbywać w oparciu o decyzje Rady UE, które podejmowane będą kwalifikowaną większością głosów.

Komitet Ekonomiczno-Społeczny podzielony jest na trzy fundamentalne grupy zajmujące się reprezentowaniem interesów pracodawców, pracowników oraz innych środowisk gospodarczo-społecznych (w tym również konsumentów). Dodatkowo, w obszarze Komitetu działają grupy branżowe: ekonomiczna, finansowa oraz walutowa; stosunków zagranicznych; spraw socjalnych, kultury oraz edukacji; ochrony środowiska; zdrowia oraz konsumentów; rolnictwa i rybołówstwa; rozwoju regionalnego i planowania przestrzennego; przemysłu, handlu, rzemiosła i usług; transportu, energii i badań jądrowych.

Członkom Komitetu nie wolno u nikogo starać się ani też od nikogo przyjmować żadnych porad. Powinni wypełniać swoje zadania w sposób zupełnie niezależny, działając jedynie w generalnym interesie UE.

FUNKCJE :

Jest to urząd doradczy, do którego kompetencji należy wystawianie opinii na temat polityki gospodarczej oraz społecznej w obszarach Wspólnot Europejskich a także w kwestiach, które mogą nieść ze sobą odzew dla warunków ekonomicznych oraz społecznych we Wspólnotach.

3.EUROPEJSKI BANK CENTRALNY

Uroczystego otwarcia dokonano w dniu 1. czerwca 1998 raku.

SIEDZIBA : Frankfurt nad Menem

SKŁAD :

Głównym urzędem EBC jest Rada Naczelna. Do jej składu wchodzą członkowie Zarządu oraz prezesi narodowych banków centralnych. W jej obradach mogą brać udział, ale nie posiadają praw do udziału w głosowaniach, Przewodniczący Rady UE a także uczestnicy Komisji UE.

Rada Naczelna spotyka się dziesięć razy w trakcie roku.

FUNKCJE :

-EBC gospodaruje rezerwami walutowymi dwunastu krajów członkowskich,

-uchwala wysokość stóp procentowych w strefie euro,

-może przeprowadzać operacje dewizowe oraz jest odpowiedzialna o sprawne funkcjonowanie systemów płatniczych,

-podejmuje decyzje o emisji banknotów euro,

-spełnia także funkcje doradcze : może wypowiadać swoje zdanie wobec urzędów Unii oraz urzędów narodowych w sprawach, które należą do obszaru jego zadań.

STRUKTURA :  EBC w połączeniu z narodowymi bankami centralnymi utworzył Europejski System Banków Centralnych (ESBC), który ma strukturę dwustopniową (identycznie jak w modelu niemieckim: bank federalny i banki landów). Głównym urzędem decyzyjnym jest Rada EBC (składa się z prezesa, wiceprezes, 4 członków zarządu oraz dwunastu prezesów narodowych banków centralnych - jeden z każdego kraju). Po rezygnacji w 2003 roku byłego dyrektora Banku Centralnego Holandii Wima Duisenberga Prezesem EBC został były prezes francuskiego banku centralnego Jean Claude Trichet. Kadencja prezesa EBC wynosi osiem lat, natomiast mandaty prezesów narodowych banków centralnych - pięć lat.

4.EUROPEJSKI BANK INWESTYCYJNY

Jest to bank, który powołano do życia w oparciu o Traktaty Rzymskie. Począwszy od 1958 roku udziela on największych pożyczek na świecie. Jak dotąd ich suma sięgnęła ok. 200 mld dolarów.

SIEDZIBA : Luksemburg

SKŁAD :

Urzędami EBI są: Rada Gubernatorów, która składa się z ministrów finansów wszystkich krajów członkowskich, Rada Administracyjna, Rada Dyrektorów jak również Komisja Obrachunkowa.

FUNKCJE :

-wspiera oraz współfinansuje projekty Unii, które za cel stawiają sobie rozwój regionów, które są gospodarczo opóźnione,

-ma za zadanie poprawę infrastruktury transportowej oraz telekomunikacyjnej,

-pomoc w ochronie środowiska,

-działania na rzecz zmniejszenia zużywania energii,

-w jego kompetencjach leży wzmocnić międzynarodową konkurencyjność przemysłu,

sprzyjać rozwojowi małych oraz średnich zakładów.

Na pożyczki mogą liczyć zakłady państwowe oraz prywatne ze wszystkich krajów należących do UE . Spłacanie zaciągniętej pożyczki trwa od 7 do 12 lat. Największe kredyty bierze Hiszpania oraz Portugalia. Na początku lat dziewięćdziesiątych dołączyły do nich - także Niemcy.

EBI ofiaruje pomoc także dla dwunastu krajów basenu Morza Śródziemnego i 70 państw Afryki, Karaibów oraz Pacyfiku a także krajom Europy Środkowej i Wschodniej, które objęte są programami PHARE i TACIS .

5.AGENCJE EUROPEJSKIE

Są to urzędy użyteczności publicznej. Podlegają one bezpośrednio urzędom Unii. Oto kilka z nich:

  • Europejskie Centrum Monitoringu Narkotyków i Narkomanii,
  • Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Higieny Pracy,
  • Centrum Tłumaczeń Dla Instytucji UE.