W 2004 roku Unia Europejska przyjęła do swego grona dziesięć nowych państw: Polskę, Czechy, Słowację, Węgry, Słowenię, Litwę, Łotwę, Estonię, Maltę oraz Cypr.

Było to największe rozszerzenie w historii Unii Europejskiej i towarzyszyło mu wiele obaw, ale i nadziei - zarówno ze strony obywateli starych krajów członkowskich, jak i "nowicjuszy".

Dwa lata to stosunkowo krótki okres na podsumowanie tak skomplikowanego procesu prawnego, gospodarczego, społecznego i politycznego, jednak już teraz można stwierdzić, że to historyczne przedsięwzięcie okazało się sukcesem.

Nowe państwa członkowskie z powodzeniem wdrażają się w schematy i tryby funkcjonowania Unii Europejskiej i powoli zacierają przepaść w rozwoju społeczno-gospodarczym pomiędzy nowymi a starymi państwami UE. Jednak należy pamiętać, że powiększona Unia Europejska to również ogromna korzyść dla państwa Zachodu - aktualnie rynek wewnętrzny obejmuje 450 milionów obywateli, a to oznacza większe możliwości dla rozwoju przedsiębiorczości, handlu i nowych inwestycji - to wielki rynek konsumentów.

Większa Unia Europejska to także szansa na wzmocnienie wspólnotowego potencjału gospodarczego i możliwość stawienia czoła konkurencji światowej w postaci Stanów Zjednoczonych, Chin, czy coraz szybciej rozwijających się Indii.

Joaquín Almunia, komisarz ds. gospodarczych i walutowych tak podsumowuje pierwsze efekty rozszerzenia UE: "Wszyscy korzystamy z tego, że obywatele nowych państw członkowskich widzą, jak podnosi się ich standard życia. Korzystamy, ponieważ przedsiębiorstwa w UE wykorzystują nowe możliwości gospodarcze, stają się bardziej wydajne i przez to bardziej konkurencyjne na arenie międzynarodowej. Rozszerzenie pomaga Unii Europejskiej radzić sobie lepiej w nowym porządku gospodarczym na świecie" (źródło: http://europa.eu).

Natomiast Olli Ren - komisarz ds. rozszerzenia dodaje: "Rozszerzenie UE na wschód poprzedziło wiele katastroficznych wizji, z których żadna się nie spełniła. Dowody wskazujące na wyraźne korzyści gospodarcze dla wszystkich państw członkowskich powinny rozwiać wszelkie utrzymujące się wątpliwości. Ponowne zjednoczenie Europy w pełni zasługuje na nasze uznanie. Stało się ono głęboką transformacją polityczno-gospodarczą, która przyczyniła się do wzrostu bezpieczeństwa i dobrobytu obywateli UE" (źródło: http://europa.eu).

Wstąpienie do Unii Europejskiej przyczyniło się do wzrostu gospodarczego we wszystkich dziesięciu nowych krajach członkowskich. Ma to szczególne znaczenie ze względu na ciągle postępujące przemiany ekonomiczne w tych państwach oraz związany z tym wysoki poziom bezrobocia.

W latach 1997-2005 wzrost gospodarczy w nowych państwach wynosił średnio 3,25 proc. rocznie, podczas gdy w starych państwach było to średnio 2,5 proc. Jednak średnia stopa bezrobocia w nowych krajach członkowskich nadal jest wyższa o ok. 5,5 punktu procentowego niż w krajach Europy Zachodniej i kształtuje się na poziomie 13,4 proc.

Integracja państw Europy Środkowej i Wschodniej z Unią Europejską oznacza przyjęcie całego wspólnotowego dorobku prawnego. To także konieczność wdrożenia określonych norm i schematów funkcjonowania państwa pod kątem społeczno-gospodarczym. Te działania mają pozytywny efekt w postaci modernizacji gospodarek, wzrostu jakości życia, ale przede wszystkim wzrostu wiarygodności finansowej i inwestycyjnej. Dzięki temu nowe państwa członkowskie notują wzrost zainteresowania ze strony inwestorów zagranicznych. Wartość tych inwestycji w dziesiątce nowych państw w 2004 r. wyniosła ok. 191 miliardów euro.

Pojawiły się również tendencje wzrostowe w obrotach handlowych - eksport/import w nowych państwach członkowskich stanowi średnio 93 proc. Produktu Krajowego Brutto. W starych krajach Unii Europejskiej jest to 55 proc. Co prawda "państwa dziesiątki" nadal notują spory deficyt handlowy, jednak ulega on stopniowemu zmniejszeniu.

Członkostwo w Unii Europejskiej wiąże się z możliwością dostępu do funduszy strukturalnych, których zadaniem jest wyrównywanie różnić pomiędzy regionami wspólnej Europy. Nowe państwa UE nadal wykazują pewne opóźnienia rozwojowe w stosunku do reszty krajów, dlatego są głównymi beneficjentami tych funduszy.

Dotacje unijne przyczyniają się do zmian strukturalnych, rozwoju infrastruktury społecznej i gospodarczej, wyższej jakości zasobów ludzkich.

Obecność w Unii Europejskiej spowodowała umocnienie gospodarek krajów Europy Środkowej i Wschodniej poprzez pojawienie się korzystnych tendencji makroekonomicznych i strukturalnych. Wszystko wskazuje na to, że wzrost gospodarczy w Unii Europejskiej będzie nadal postępował i przyczyni się do zwiększonej konkurencyjności państw UE oraz redukcji bezrobocia.

Jak wynika z doświadczeń ostatnich dwóch lat, obawy towarzyszące rozszerzeniu Unii Europejskiej o dziesięć nowych państw nie znalazły potwierdzenia w rzeczywistości.