Symbole Unii Europejskiej zostały wymienione w artykule 8-I Traktatu ustanawiającym Konstytucję dla Europy z 2004 roku. Mówi on o fladze, hymnie, dewizie, walucie i święcie Zjednoczonej Europy.

Flaga Unii Europejskiej

To krąg dwunastu złotych, pięcioramiennych gwiazd na niebieskim tle. Historia tego symbolu Unii Europejskiej sięga roku 1955. Pomysł na kształt i wygląd flagi jest autorstwem hiszpańskiego dyplomaty Salvadora de Madariaga y Rojo i plastyka francuskiego pochodzenia, Arsena Heitza, którzy od 1951 roku pracowali razem dla Rady Europy. Na jesieni 1955 roku przedstawili oni projekt flagi, w którym została ona dokładnie określona symbolicznie, heraldycznie i geometrycznie: proporcja długości flagi do jej wysokości miała wynosić 3:2, promień gwiazdy określono na 1/18 wysokości a promień korony na 1/3 wysokości. Projekt ten został zatwierdzony na posiedzeniu Rady Europy w Paryżu 8 grudnia 1955 roku (8 grudnia obchodzony jest jako rocznica przyjęcia flagi Europy), a 21 kwietnia następnego roku została przyjęta jako flaga Wspólnot Europejskich i jej instytucji. Po raz pierwszy wciągnięto ją na maszt przed siedzibą Komisji Europejskiej 29 maja 1956 roku. W roku 1985 wszystkie rządy państw członkowskich przyjęły ten symbol jako oficjalny emblemat Wspólnot Europejskich. Jest to jedyny symbol, którym posługuje się Komisja Europejska, w przeciwieństwie do wszystkich innych instytucji Wspólnotowych, które oprócz flagi mają również własne symbole.

W poszczególnych elementach godła upatruje się głębszej symboliki zaczerpniętej z europejskiej kultury. Według interpretacji Jeana Monneta inspiracją wyglądu flagi była Apokalipsa świętego Jana, w której opisana jest Niewiasta z wieńcem z dwunastu gwiazd wokół głowy, co wskazuje na chrześcijańskie korzenie (Ap 12,1). Gwiazdy mogą symbolizować ludy Europy. Ich liczba jest stała (nie jest związana z liczbą państw członkowskich) i może symbolizować godziny, miesiące, znaki zodiaku, apostołów. Zamknięty krąg może być symbolem jedności i doskonałości, solidarności i harmonii.

Hymn Unii Europejskiej

Hymnem Unii Europejskiej jest Oda Do radości pochodząca z Dziewiątej Symfonii Ludwika van Beethovena skomponowanej w 1823 roku do tekstu Fryderyka Schillera. 12 stycznia 1972 roku Rada Europy przyjęła ten fragment jako swój hymn. Dyrygenta Herberta von Krajana poproszono o napisanie trzech aranżacji tego utworu: na fortepian, na instrumenty dęte i dla orkiestry symfonicznej. W 1985 roku został on przyjęty przez rządy wszystkich państw członkowskich jako oficjalny hymn Unii Europejskiej, a 29 maja 1986 roku po raz pierwszy zaprezentowano go oficjalnie podczas wciągania na maszt europejskiej flagi. Oficjalny hymn Unii Europejskiej posiada tylko wersję instrumentalną która wyraża ideały zjednoczonej Europy: wolności, pokoju i solidarności. W Polsce obowiązuje tłumaczenie Ody Schillera dokonane przez Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego:

O Radości, iskro bogów, kwiecie elizejskich pól

święta, na twym świętym progu staje nasz natchniony chór.

Jasność twoja wszystko zaćmi, złączy, co rozdzielił los.

Wszyscy ludzie będą braćmi tam, gdzie twój przemówi głos.

Kto przyjaciel, ten niech zaraz stanie tutaj pośród nas,

i kto wielką miłość znalazł ten niech z nami dzieli czas.

Z nami ten, kto choćby jedną duszę rozpromienić mógł.

Ale kto miłości nie zna, niech nie wchodzi tu za próg.

Patrz, patrz: wielkie słońce światem biegnie sypiąc złote skry,

jak zwycięzca i bohater - biegnij, bracie, tak i ty.

Radość tryska z piersi ziemi, radość pije cały świat.

Dziś wchodzimy, wstępujemy na radości złoty ślad.

Ona w sercu, zbożu, w śpiewie, ona w splocie ludzkich rąk,

Z niej najlichszy robak czerpie, z niej największy niebios krąg.

Bracie, miłość niezmierzona mieszka pod namiotem z gwiazd,

Całą ludzkość weź w ramiona i ucałuj jeszcze raz.

Wstańcie, ludzie, wstańcie wszędzie, ja nowinę niosę wam:

Na gwiaździstym firmamencie miłość, miłość mieszka tam.

Wstańcie, ludzie, wstańcie wszędzie, ja nowinę niosę wam:

Na gwiaździstym firmamencie miłość, miłość mieszka tam!

Paszport Europejski

Rada Europejska decyzję o wprowadzeniu paszportu Europejskiego podjęła na posiedzeniu odbywającym się w Rzymie 1 grudnia 1985 roku. Jest jednakowy dla wszystkich obywateli państw członkowskich i może zastępować dotychczas używane paszporty wydawane przez poszczególne kraje w czasie podróżowania po wszystkich państwach. Paszport ma okładkę koloru bordowego, a na niej znajduje się napis "Unia Europejska" oraz nazwa państwa, z którego pochodzi jego posiadacz.

Święto Unii Europejskiej

Za oficjalny dzień Unii Europejskiej uważa się 9 maja. Jest to nawiązanie do wydarzenia, które miało miejsce tego dnia w 1950 roku. Wtedy to francuski Minister Spraw Zagranicznych Robert Schuman odczytał deklarację, w której nawoływał państwa europejskie i zaproponował stworzenie ponadnarodowej instytucji zajmującej się przemysłem węgla i stali, który wówczas decydował o potędze militarnej. Dlatego w 1985 roku na szczycie Unii Europejskiej w Mediolanie postanowiono obchodzić 9 maja jako Święto Unii Europejskiej.

Motto Zjednoczonej Europy

Pojawiło się około roku 2000, lecz po raz pierwszy zostało zapisane w Traktacie ustanawiającym Konstytucję dla Europy. Brzmi ono: "Zjednoczeni w różnorodności", które niesie ze sobą przesłanie, iż Europejczycy pomimo różnorodności kultur, języków i tradycji jednoczą się w wysiłkach na rzecz pokoju i dobrobytu a ta różnorodność jest czynnikiem wzmacniającym i ubogacającym Zjednoczoną Europę.