Struktura i zadania Międzynarodowej Organizacji Morskiej

Międzynarodowa Organizacja Morska (International Maritime Organisation - IMO) działa na podstawie konwencji przyjętej na międzynarodowej konferencji w Genewie w 1948 roku, która weszła w życie w 1958 roku. Pierwsze spotkanie odbyło się 6 styczeń 1959 roku. Międzynarodowa Organizacja Morska została utworzona jako jedna z wyspecjalizowanych agend związanych z Organizacją Narodów Zjednoczonych. Do 1982 roku IMO funkcjonowała pod nazwą Międzyrządowa Morska Organizacja Doradcza (IMCO - Intergovernmental Consultative Maritime Organisation), dopiero 22 maja 1982 roku przyjęła nazwę, pod którą jest znana do dziś. Przedmiotem jej kompetencji są wyłącznie sprawy związane z morzem, a przede wszystkim polepszanie współpracy państw w zakresie korzystania z międzynarodowych dróg morskich, przygotowanie zasad bezpiecznej żeglugi i efektywnej nawigacji. Odpowiada również za ochronę środowiska morskiego.

Siedziba Międzynarodowej Organizacji morskiej mieści się w Londynie. Organizacja skupia 166 państw członkowskich, 3 członków stowarzyszonych (patrz Tabela nr 1), 36 organizacji międzyrządowych posiadających umowy o współpracy oraz 61 organizacji pozarządowych o statucie doradczym.

Zdjęcie Siedziby Międzynarodowej Organizacji Morskiej w Londynie

STRUKTURA:

• Zgromadzenie (Assembly) - jest najważniejszym organem IMO. W skład wchodzą przedstawiciele wszystkich państw członkowskich. Obraduje w sesjach zwyczajnych raz na 2 lata, może też w razie potrzeby zbierać się na sesje nadzwyczajne. Jest odpowiedzialne za realizację zadań i budżet organizacji. Wybiera również członków Rady.
• Rada (Council) - organ wykonawczy IMO, 40 członków wybieranych jest przez Zgromadzenie na dwa roczne okresy rozpoczynające się po każdej regularnej sesji Zgromadzenia w trzech kategoriach: 10 państw mających największy udział w usługach dla międzynarodowych jednostek pływających, 10 państw mających największy udział w międzynarodowym handlu morskim i 20 państw nie wybranych wcześniej, które są wyspecjalizowane w transporcie morskim i nawigacji, a które wybierane są do Rady tak, by zapewnić reprezentacje ze wszystkich głównych regionów świata.

Rada jest odpowiedzialna przed Zgromadzeniem, a pomiędzy sesjami wypełnia wszystkie zadania Zgromadzenia poza funkcją zaleceń kierowanych do Rządów dotyczących bezpieczeństwa na morzu i zapobiegania skażeniu zarezerwowanej dla Zgromadzenia na podstawie artykułu 15j Konwencji. Funkcje Rady:

◦ koordynuje pracę organów IMO

◦ rozważa roboczy projekt programu, ocenia budżet i przedstawia go Zgromadzeniu

◦ otrzymuje raporty i propozycje od Komitetów i innych organów, i przedstawia je Zgromadzeniu oraz członkom z odpowiednimi komentarzami i rekomendacjami

◦ za zgodą Zgromadzenia wybiera Sekretarza Generalnego

◦ przystępuje do porozumień i zarządzeń dotyczących relacji IMO z innymi organizacjami za zgodą Zgromadzenia

• Sekretariat - składa się z Sekretarza Generalnego i prawie 300 - osobowego personelu i mieści się w głównej siedzibie IMO w Londynie. Sekretarz Generalny wybierany jest przez Radę. Obecnie od 1 stycznia 2004 roku funkcję tę pełni Efthimios E. Mitropoulos. Dotychczasowi Sekretarze Generalni IMO:

Nazwisko	Kraj pochodzenia	Kadencja
Efthimios E. Mitropoulos	Grecja	2004 -
William A. O'Nell	Kanada	1990 - 2003
Chandrika Prasad Srivastava	Indie	1974 - 1989
Colin Goad	Wielka Brytania	1968 - 1973
Jean Roullier	Francja	1964 - 1967
William Graham	Wielka Brytania	1961 - 1963
Ove Nielsen	Niemcy	1959 - 1961

• Komitety branżowe:
• Komitet bezpieczeństwa Statków Morskich (Maritime Safety Committee - MSC) - jest najważniejszym technicznym komitetem organizacji. Składa się z przedstawicieli wszystkich państw członkowskich. Funkcje MSC: rozważa wszystkie sprawy z zakresu kompetencji Organizacji dotyczących doradztwa w sprawie nawigacji, budowy, wyposażenia statków, sposobów i zasad bezpieczeństwa, zasad zapobiegania kolizjom, zajmuje się niebezpiecznymi ładunkami, procedurami i wymogami bezpieczeństwa na morzu, informacjami hydrograficznymi, dziennikami pokładowymi i rejestrami nawigacyjnymi, badaniem wypadków na morzu, ratownictwem i innymi sprawami związanymi z bezpieczeństwem na morzu. Dostaje także zalecenia dotyczące prawidłowego wykonywania wszelkich zobowiązań wyznaczanych przez konwencje IMO lub wszelkie obowiązki w obrębie swych zadań, które mogą być wyznaczane przez niego lub każdy międzynarodowy instrument zaakceptowany przez IMO. Ponadto "rozszerza IMO" przyjmując poprawki do konwencji takich jak SOLAS (Konwencja o bezpieczeństwie morskim z 1 listopada 1974 roku) włączając wszystkie państwa członkowskie jak również te, które są stroną umów międzynarodowych takich jak SOLAS, a które nie są członkami IMO.
• Komitet Ochrony Środowiska Mórz i Oceanów (Marine Environment Protection Committee - MEPC) - składa się z przedstawicieli wszystkich państw członkowskich. Jest upoważniony do rozważania wszelkich spraw IMO związanych z zapobieganiem i kontrolą skażenia środowiska przez statki. W szczególności jego działalność jest skoncentrowana na przyswajaniu i wprowadzaniu poprawek do konwencji i innych regulacji oraz środkach gwarantujących ich wykonanie. MEPC był ustanowiony jako pierwsze pomocnicze ciało Zgromadzenia i w pełni ukonstytuowany status uzyskał w 1985 roku.

PODKOMITETY:

Praca MSC i MEPC jest wspierana przez dziewięć podkomitetów, które są otwarte dla wszystkich państw członkowskich. Zajmują się następującymi tematami:

• Masowe ładunki cieczy i gazów (Bulk Liquids and Gases - BLG)
• Transport niebezpiecznych towarów, ładunków stałych i kontenerów (Carriage of Dangerous Goods, Solid Cargoes and Containers - DSC)
• Ochrona przeciwpożarowa (Fire Protection - FP)
• Radiokomunikacja, poszukiwania i ratownictwo (Radio-communications and Search and Rescue - COMSAR)
• Bezpieczeństwo nawigacji (Safety of Navigation - NAV)
• Konstrukcja i wyposażenie statków (Ship Design and Equipment - DE)
• Stateczność i linie ładunkowe oraz bezpieczeństwo statków rybackich (Stability and Load Lines and Fishing Vessels Safety - SLF)
• Standardy szkoleniowe i wachtowe (Standards of Training and Watchkeeping - STW)
• Wdrażanie konwencji (Flag State Implementation - FSI)
• Komitet Prawny (Legal Committee) - w jego skład wchodzą wszyscy przedstawiciele państw członkowskich i jest on upoważniony do zajmowania się wszelkimi prawnymi sprawami w obrębie kompetencji IMO. Został ustanowiony w 1967 roku jako pomocnicze ciało do zajmowania się kwestiami prawniczymi, które pojawiły się w następstwie katastrofy w Torrey Canyon (zatonięcie tankowca). Komitet Prawny jest także upoważniony do wykonywania wszelkich obowiązków z swojego zakresu, które mogą być zlecone przez każdy inny instrument międzynarodowy zaakceptowany przez IMO.
• Komitet Współpracy Technicznej (Technical Co-operation Committee) - Powołany w 1969 roku składa się ze wszystkich członków IMO. Dostaje pod rozwagę sprawy z zakresu kompetencji IMO skoncentrowane na wdrażaniu projektów współpracy technicznej, i zajmuje się wszystkimi innymi sprawami związane z działalnością Organizacji w tej dziedzinie.

Najważniejsze zadania IMO:

• wspieranie międzynarodowej współpracy przy zwiększaniu standardów morskiego bezpieczeństwa (na przykład poprzez przeglądanie i proponowania zmian w międzynarodowych traktatach dotyczących zwalczania terroryzmu na wodach międzynarodowych, takich jak Konwencja Narodów Zjednoczonych do Zwalczania Aktów Bezprawia przeciwko Bezpieczeństwu Nawigacji na Morzu oraz Protokołu zwalczania Aktów Bezprawia przeciwko Bezpieczeństwu Platform Stałych Rozmieszczonych na Szlifie Kontynentalnym z 1983 roku)
• opracowywanie projektów prawno - administracyjnych i konwencji dotyczących spraw morskich, udzielanie pomocy rządom we współpracy na rzecz regulacji prawnych związanych z transportem morskim i bezpieczeństwem na morzu, wzajemne przekazywanie wiadomości, doradzanie i szkolenia
• zapobieganie i kontrola morskiego skażenia
• wspomaganie krajów rozwijających się poprzez przeznaczanie funduszy na pomoc techniczną w celu poprawy ich systemów bezpieczeństwa na morzu (od 2001 roku)

Swoje zadania Międzynarodowa Organizacja Morska realizuje poprzez powszechne wymienianie się informacjami, ich analizowanie i tworzenie propozycji rozwiązania zaistniałych problemów, co ma miejsce w Komitetach branżowych. Ich wynikiem są konwencje międzynarodowe (umowy), uchwały i wskazówki dla członków IMO, poprawione wersje wcześniej wydanych pism i umów.

Podstawowym celem postawionym przed Międzynarodową Organizacją Morską w momencie jej powstania było stworzenie a następnie utrwalenie ramowych regulacji dla spaw związanych z morzem. Początkowo dotyczyło to bezpieczeństwa żeglugi morskiej, lecz z czasem zakres jej uprawnień wzrastał. Doszedł problem zanieczyszczenia mórz i oceanów, sprawa regulacji prawnych, wspólnego działania na rzecz rozwoju technicznego oraz poprawy wydajności, skuteczności i sprawności przewozów i transportu morskiego - rozwiązanie problemu pasażerów podróżujących bez biletów, formy przekazania dokumentów stwierdzających oddanie i przyjęcie przesyłki do przewozu w transporcie morskim lądowym instytucjom administracji rządowej, wyeliminowanie zagrożeń dla żeglugi, w tym wszelkiego rodzaju bezprawnych aktów przemocy dokonywanych na przykład przez piratów. Wynikiem działań IMO jest pokaźna liczba umów międzynarodowych w każdej dziedzinie jej kompetencji, wzbogacona o jeszcze większą liczbę opinii i zaleceń.

Regulacja prawne będące wynikiem działalności Międzynarodowej Organizacji Morskiej należałoby uszeregować w następujący sposób:

• akty prawne mające zapobiegać katastrofom, szkodom materialnym i zanieczyszczeniom, których źródłem są jednostki pływające. Tej dziedziny dotyczą umowy zawierające wytyczne co do norm opracowywania projektów okrętów, ich budowy, zaopatrzenia, sposobu wykorzystania a także zasobów ludzkich.
• Regulacje mające na celu zmniejszanie niekorzystnych następstw wydarzeń i katastrof morskich. To przepisy określające normy postępowania i porozumiewania się w sytuacjach zagrożenia, wyposażanie w przyrządy konieczne do poszukiwania i ratowania, a także dotyczące sposobów zachowania się w określonych sytuacjach i oczyszczania obszarów zanieczyszczonych w wyniku wyciekniętych paliw.
• Trzecia kategoria aktów prawnych ma za zadanie zapewnić ofiarom wypadków, w szczególności osobom dotkniętym katastrofami ekologicznymi, wynagrodzenie za poniesione straty i krzywdy.

Podstawowym zadaniem Międzynarodowej Organizacji Morskiej jest stworzenie takich warunków i zaplecza prawnego by międzynarodowa żegluga mogła wypełniać swe zadania bez przeszkód i nie stwarzając zagrożenia dla środowiska naturalnego, co w dużej mierze zostało już osiągnięte dzięki specjalistom oraz wszystkim osobom zaangażowanym w działalność IMO. Jej działalność będzie nadal wykonywana i rozwijana dla realizowana postawionych przed nią zadań.

Szczegółowe informacje dotyczące IMO można znaleźć na oficjalnej stronie Organizacji: http://www.imo.org

Tabela nr 1

Członkowie IMO

	Członkowie		Rok przystąpienia
1	Kanada		1948
2	Holandia		1949
3	Wielka Brytania (Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii I Irlandii Północnej)		1949
4	Stany Zjednoczone		1950
5	Belgia		1951
6	Birma		1951
7	Irlandia		1951
8	Australia		1952
9	Francja		1952
10	Izrael		1952
11	Argentyna		1953
12	Dominikana		1953
13	Haiti		1953
14	Honduras		1954
15	Meksyk		1954
16	Szwajcaria		1955
17	Ekwador		1956
18	Włochy		1957
19	Egipt		1958
20	Grecja		1958
21	Iran		1958
22	Japonia		1958
23	Norwegia		1958
24	Pakistan		1958
25	Panama		1958
26	Rosja		1958
27	Turcja		1958
28	Dania		1959
29	Finlandia		1959
30	Ghana		1959
31	Indie		1959
32	Liberia		1959
33	Niemcy		1959
34	Szwecja		1959
35	Bułgaria		1960
36	Islandia		1960
37	Kuwejt		1960
38	Nowa Zelandia		1960
39	Polska		1960
40	Senegal		1960
41	Wybrzeże Kości Słoniowej		1960
42	Indonezja		1961
43	Kambodża		1961
44	Kamerun		1961
45	Madagaskar		1961
46	Mauretania		1961
47	Hiszpania		1962
48	Korea Południowa (Republika Korei)		1962
49	Maroko		1962
50	Nigeria		1962
51	Algieria		1963
52	Brazylia		1963
53	Syria		1963
54	Tunezja		1963
55	Filipiny		1964
56	Rumunia		1965
57	Trinidad i Tobago		1965
58	Kuba		1966
59	Liban		1966
60	Malta		1966
61	Singapur		1966
62	Malediwy		1967
63	Peru		1968
64	Urugwaj		1968
65	Arabia Saudyjska		1969
66	Barbados		1970
67	Libia		1970
68	Węgry		1970
69	Malezja		1971
70	Chile		1972
71	Gwinea Równikowa		1972
72	Sri Lanka		1972
73	Chiny (Chińska Republika Ludowa)		1973
74	Cypr		1973
75	Demokratyczna Republika Konga (dawniej Zair)		1973
76	Irak		1973
77	Jordania		1973
78	Kenia		1973
79	Sierra Leone		1973
80	Tajlandia		1973
81	Kolumbia		1974
82	Oman		1974
83	Sudan		1974
84	Tanzania		1974
85	Austria		1975
86	Etiopia		1975
87	Gwinea		1975
88	Kongo		1975
89	Wenezuela		1975
90	Bahamy		1976
91	Bahrajn		1976
92	Bangladesz		1976
93	Cape Verde		1976
94	Gabon		1976
95	Jamajka		1976
96	Papua-Nowa Gwinea		1976
97	Portugalia		1976
98	Surinam		1976
99	Angola		1977
100	Gwinea­ Bissau		1977
101	Katar		1977
102	Mauritius		1978
103	Seszele		1978
104	Somalia		1978
105	Dominika		1979
106	Dżibuti		1979
107	Gambia		1979
108	Jemen		1979
109	Mozambik		1979
110	Nepal		1979
111	Benin		1980
112	Gujana		1980
113	Saint Lucia		1980
114	Zjednoczone Emiraty Arabskie		1980
115	Kostaryka		1981
116	Saint Vincent i Grenadyny		1981
117	Salwador		1981
118	Nikaragua		1982
119	Fidżi		1983
120	Gwatemala		1983
121	Togo		1983
122	Brunei		1984
123	Wietnam		1984
124	Antigua i Barbuda		1986
125	Korea Północna (Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna)		1986
126	Vanuatu		1986
127	Boliwia		1987
128	Wyspy Solomona		1988
129	Malawi		1989
130	Monako		1989
131	Belize		1990
132	Wyspy Świętego Tomasza i Książęca		1990
133	Luksemburg		1991
134	Chorwacja		1992
135	Estonia		1992
136	Albania		1993
137	Bośnia i Hercegowina		1993
138	Czechy		1993
139	Erytrea		1993
140	Gruzja		1993
141	Łotwa		1993
142	Macedonia		1993
143	Paragwaj		1993
144	Słowacja		1993
145	Słowenia		1993
146	Turkmenistan		1993
147	Kazahstan		1994
148	Namibia		1994
149	Ukraina		1994
150	Azerbejdżan		1995
151	Litwa		1995
152	Republika Południowej Afryki		1995
153	Mongolia		1996
154	Samoa		1996
155	Grenada		1998
156	Wyspy Marshalla		1998
157	Serbia (Była Serbia I Czarnogóra)		2000
158	Tonga		2000
159	Komory		2001
160	Mołdawia		2001
161	Saint Kitts i Nevis		2001
162	San Marino		2002
163	Kiribati		2003
164	Tuvalu (Wyspy Ellice)		2004
165	Timor Wschodni		2005
166	Zimbabwe		2005
	Członkowie stowarzyszeni:
1	Hongkong, Chiny		1967
2	Makau, Chiny		1990
3	Wyspy Owcze, Dania		2002