We współczesnej ekonomii pojawiło się pojęcie gospodarki światowej. Składają się na nią różnego rodzaju podmioty gospodarujące oraz sieć współzależności i powiązań między nimi. Podmioty tworzące gospodarkę światową to przedsiębiorstwa, organizacje, instytucje i inne podmioty, które prowadzą działalność gospodarczą lub zajmują się kształtowaniem stosunków ekonomicznych, a jednocześnie operują na poziomach wyższych od lokalnych: krajów, kontynentów, regionów świata czy na poziomie globalnym. Do podmiotów gospodarki światowej zalicza się także państwa i całe gospodarki narodowe.
Kategorię gospodarki światowej można rozpatrywać z punktu widzenia jej dynamiki - jej zmiany przebiegają dynamicznie, jest tworem skomplikowanym i ciągle ewoluuje. Z drugiej strony gospodarka światowa ma charakter historyczny. Oznacza to, że dla jej powstania konieczne było zaistnienie określonych uwarunkowań, które umożliwiły wykreowanie jej elementów składowych.
Powstanie gospodarki światowej wiąże się z rozwojem gospodarki europejskiej i datuje się na koniec XV i początek XVI wieku. Na ukształtowanie się tego systemu gospodarczego wpłynęło nawiązanie stosunków ekonomicznych między państwami Europy Środkowo-Wschodniej z krajami zachodnioeuropejskimi. Zależności te miały charakter asymetryczny - zapotrzebowanie zgłaszane przez Zachód kształtowało profil i strukturę produkcji realizowanej przez środkowo- i wschodnioeuropejskie gospodarki. Nieco później podobny system asymetrycznej współzależności wystąpił w stosunkach mocarstw zachodnich i ich kolonii. Dzięki ekspansji terytorialnej i - co za tym idzie - gospodarczej pozostałe kontynenty zostały włączone do systemu gospodarczego Europy i przyczyniły się do powstanie gospodarki światowej.
Oprócz obserwowanych stosunków ekonomicznych wykształcił się specyficzny rodzaj powiązań zwany tradycyjnym międzynarodowym podziałem pracy. Miało to miejsce na przełomie XVIII i XIX wieku i było związane z przyspieszającym postępem technicznym. Rozwinęła się produkcja maszynowa, a środki transportu stały się szybsze i bardziej efektywne. To wszystko przyczyniło się do wytworzenia rynku światowego. Z kolei funkcjonowanie rynku ujawniło różnice w potencjale gospodarczym poszczególnych państw. Oddzieliła się grupa krajów określanych jako rozwinięte gospodarczo od grupy państw słabszych ekonomicznie, stanowiących swoiste zaplecze surowcowe dla tych pierwszych. W regionach mniej rozwiniętych postęp technicznych docierał z opóźnieniem, stąd też były one nastawione raczej na produkcję żywności i dostarczanie surowców. Ponadto stanowiły rynek zbytu dla produktów wytwarzanych przez kraje lepiej rozwinięte.
W połowie XX wieku, kiedy świat zajął się odbudową po wojnie wykształcił się system określany jako współczesna gospodarka światowa. Gospodarki lepiej rozwinięte umocniły swoją pozycję, jednak inne państwa także zaczęły się rozwijać i przeobrażać. Oprócz grupy krajów wysokorozwiniętych pojawiła się grupa gospodarek rozwijających się oraz wyodrębniona grupa państw Europy Środkowo-Wschodniej. W systemie gospodarki światowej pojawiły się nowe podmioty o charakterze międzynarodowym (m.in. transnarodowe przedsiębiorstwa i organizacje integracyjne), także uczestniczące w międzynarodowym podziale pracy. Zmieniły się w konsekwencji formy współpracy, a przede wszystkim nastąpiły zmiany w strukturze wymiany handlowej. Zaczęły powstawać międzynarodowe organizacje ekonomiczne, mające silny wpływ na kształt globalnego rynku i na sytuację w poszczególnych krajach. Do tego typu podmiotów zaliczyć można Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW), Bank Światowy czy Światową Organizację Handlu (WTO). Świadczy to dobitnie o dynamicznym charakterze gospodarki światowej.
