Jako postmodernizm, określany jest cały, nieprzerwanie trwający do dziś okres dziejów kultury, którego początki datuje się na lata 60-te XX wieku. Także we współczesnej literaturze obserwujemy to wielkie zjawisko. Jednakże cechy postmodernizmu nie zostały do końca ustalone i zdefiniowane. Nie jest łatwo bowiem oceniać to, co dzieje się obecnie. Także nazwa tego okresu ma charakter umowny, postmodernizm oznacza przecież powspółczesność czy ponowoczesność. Został wyróżniony w opozycji do modernizmu, przypadającego na pierwszą połowę XX wieku i w odróżnieniu od niego postmodernizm rezygnuje z pragnienia tworzenia tego, czego jeszcze nie było. Nurt ten cechuje w literaturze pogląd, że uległa ona wyczerpaniu. Nie można wymyślić niczego nowego, gdyż wszystko już kiedyś zostało napisane i powiedziane. Jedyne, co pozostało, to gra konwencjami i stylami.

Według filozofów i teoretyków kultury zachodniej, przyczyna owego wyczerpania sztuki leży w cywilizacyjnych przemianach drugiej połowy dwudziestego wieku, kiedy to położono nacisk na postęp techniczny, a co za tym idzie ekspansywny rozwój środków masowego przekazu i nowoczesnych technik audiowizualnych. To wszystko spowodowało szerzenie się tak zwanej kultury masowej, a społeczeństwa zaczęły ujawniać konsumpcyjne nastawienie i zdradzać widoczną liberalizację obyczajów.

Na rozwój postmodernizmu w kulturze miał wpływ szczególny etap w historii kina. Także klasyczne gatunki filmowe wyczerpały się. Wypracowywane przez lata gatunki zastygły w swych formułach stylistycznych. Chociaż nie brak było zdolnych młodych twórców filmowych, ta gałąź sztuki zaczęła popadać w dekadencję. W końcu kino znajduje w 80-tych latach XX w. swój sens w zaspokajaniu przyjemności widza. Stąd duży nacisk współczesnego kina na perfekcyjne efekty specjalne, doskonałe zdjęcia i piękną muzykę. Film znalazł swoją inspirację we współczesnej kulturze amerykańskiej, nurcie New Age, zaczął posługiwać się schematami kultury masowej. Porzucono realistyczny opis rzeczywistości, przestano zadawać istotne pytania. Kino zostało pozbawione walorów poznawczych, zrezygnowało z poszukiwania wartości, stało się okazją do zabawy, często niezwykle wyszukanej oraz prowokującej intelektualnie rozrywki. Postmodernistyczne filmy stały się grą kulturową, żonglując cytatami z innych filmów, posługując się różnymi stylami i nurtami czy strategiami aktorskimi. Współczesne kino posługuje się na równych prawach dorobkiem kultury wysokiej, jak również cechami kultury masowej. Dozwolone staje się praktycznie wszystko, nawet najbardziej brutalne i drastyczne sceny. Wielu upatruje w postmodernistycznej sztuce filmowej zmierzchu i upadku kina. Uważają, że jest ono jak wąż pożerający swój ogon. Nie jest wykluczone, że sam postmodernizm jest już w schyłkowej fazie.

Bardzo reprezentacyjnym dla postmodernizmu dziełem jest film pod tytułem "Dzikość Serca" w reżyserii Davida Lyncha. Stanowi on jakby kpinę z dotychczasowych przyzwyczajeń i upodobań widzów. W filmie o fabule przywodzącej na myśl operę mydlaną miesza się okrucieństwo i seks, a to wszystko przeplatane sentymentalnymi piosenkami Elvisa Presleya. Przez niektórych film odbierany był jako przełomowy, przez innych traktowany jako perwersyjny wybryk. Na pewno jest to znamienne dzieło dla całej epoki. David Lynch wprowadził w swoim filmie nowe elementy, często wykorzystywane później w filmach lat 90-tych XX w. Były to nietypowe ujęcia i zbliżenia na małe detale, narracja jak z wideoklipów, upodobanie do muzyki rockowej i drastycznych scen przemocy. David Lynch posłużył się w tym filmie tak zwaną estetyką kiczu. Jako podstawę

scenariusza wykorzystał powieść Barry'ego Gifforda o tym samym tytule. Według reżysera powieść ta doskonale oddaje nastrój przełomu 80-tych i 90-tych lat XX w. Jak mówi Lula, bohaterka filmu, ówczesny świat ma "dzikość w sercu i świra w głowie". Jedynymi normalnymi ludźmi w tych nienormalnych czasach mają być główni bohaterowie filmu. Wciąż nękani są jednak przez sadystów, psychopatów i morderców. Mimo to właśnie oni, zostają uznani za przestępców. W tym szalonym świecie odwrócone zostały pojęcia dobra i zła, nad wszystkim zapanowała przemoc. Wbrew pozorom film ten, niesie pod pokrywą celowego kiczu głębsze przesłanie. Jest pierwszym wielkim filmem 90-tych lat.

Innym reprezentantem postmodernistycznego kina to Quentin Tarantino, reżyser filmu pod tytułem "Pulp Fiction". Film opowiada typową amerykańską historię o policjantach i gangsterach. Świat w filmie opiera się na powszechnych stereotypach i mitach. W rzeczywistości "Pulp Fiction" to parodia gangsterskiego filmu. Nie ma tu głównego bohatera ani klasycznej akcji. Na film składają się niechronologicznie ułożone epizody. Bardzo dużą rolę odgrywają w filmie dialogi, które zyskały miano kultowych. Cechuje je celność i bystrość uwag, cięty dowcip, liczne wulgaryzmy. Zaczęły stanowić niedościgły wzór dla innych twórców filmowych. Bohaterowie filmu Tarantino, zostali zarysowani według najlepszego amerykańskiego stylu, ale film jest drwiną z dotychczasowego amerykańskiego kina. W filmie "Pulp Fiction" znajdujemy liczne nawiązania do innych dziedzin sztuki. Pojawiają się odwołania do Biblii, współczesnych postaci kultury, wykorzystane zostają elementy tańca. Nie bagatelną rolę spełnia ścieżka dźwiękowa filmu, tworząca oryginalny nastrój. Quentin Tarantino zapoczątkował w ten sposób nowy nurt we współczesnym kinie.

Zjawisko postmodernizmu zaznacza się wyraźnie także we współczesnej literaturze. Typową powieścią

postmodernistyczną jest powieść "Imię Róży" autorstwa Umberto Eco. Włoski pisarz przekonany o tym, że nie zostało już nic nowego do powiedzenia autora, podejmuje z czytelnikiem swoistą grę. Autor korzysta z rozmaitych scen i motywów literackich, różnych sposobów kreacji bohaterów. Posługuje się w swojej książce

wplata do swej książki cytaty z dzieł innych autorów. Czyni to wszystko w ironiczny i parodystyczny sposób, dając okazję do niekonwencjonalnej zabawy. Powieść "Imię róży" przeznaczona była dla szerokiego kręgu czytelników i z założenia mieszała elementy kultury masowej i wysokiej. Miejscem akcji tejże powieści jest średniowieczny klasztor, w którym dochodzi do tajemniczych zgonów wśród mnichów. Zadaniem głównego bohatera jest wyjaśnienie przyczyny śmierci zakonników. Bohater stara się logicznie uporządkować znane mu fakty, odnaleźć ich przyczyny oraz skutki. Korzysta ze znanych mu symboli, znaków i przekonań. Okazuje się jednak, że rzeczywistością rządzi przypadek i absurd, dlatego nie podlega ona logicznemu uporządkowaniu.

Współczesna powieść "Imię róży" zawiera obok wątku kryminalnego także wątek historyczny. Stanowi okazję do wypowiedzi na wciąż aktualne zagadnienia moralności, etyki i psychologii ludzkiej natury. Utwór wyraża również niepokój o to, gdzie zaprowadzi człowieka jego rozum, dokonujący wielkiego rozwoju technologii.

Wydaje się, że elementy postmodernizmu przeniknęły do wszystkich dziedzin estetycznej i intelektualnej aktywności ludzi. Wykreował takie postacie jak superludzie, chodzące maszyny, androidy i cyborgi, które powielają i masowo rozpowszechniają środki masowego przekazy. We współczesnym świecie dominuje naukowo-techniczna cywilizacja. Natomiast w postmodernistycznych nurtach obserwuje się coraz większy pesymizm, zwiastujący wielowymiarowy, poważny kryzys kultury.