Jan Kasprowicz przyszedł na świat dnia 12 grudnia 1860 roku w Szymborzu, wsi położonej niedaleko Inowrocławia, zmarł zaś dnia 1 sierpnia 1926 roku w Poroninie. Potomni pamiętają go głównie jako poetę, ale pisał on również dramaty, a także parał się pracą translatorską oraz uprawiał krytykę literacką. Wywodził się z ubogiej rodziny chłopskiej, jego ojciec nie potrafił się nawet podpisać. Nauki pobierał w szkołach w Inowrocławiu, Poznaniu, Opolu, Raciborzu, w roku 1884 pomyślnie zdaje egzamin maturalny w gimnazjum w Poznaniu. Brał aktywny udział w działaniach organizacji młodzieżowych, propagujących wartości patriotyczne. Jego debiut poetycki nastąpił na łamach periodyku "Kłosy". Studiował przez kilka miesięcy na uniwersytecie w Lipsku w roku 1884 roku. Nawiązał wtedy kontakty ze socjalistami, na których czele stał wtedy L. Krzywicki.
Po opuszczeniu Lipska jeszcze tego samego roku podjął naukę na uniwersytecie we Wrocławiu. Podczas czteroletniego pobytu w tym mieście utwierdzał swoją pozycję poety oraz krytyka literackiego. W roku 1886 stanął Kasprowicz na ślubny kobiercu z Teodorą Szymańską. Małżeństwo o przetrwało ledwie parę miesięcy, niemniej jednak poeta poświęcił mu poemat "Miłość". W roku 1887 Kasprowicz trafił do więzienia na pół roku, co wiązało się z jego działalnością ma rzec socjalistów. W roku 1889 wyjechał do Lwowa, gdzie zaoferowano mu prace redaktora w "Kurierze Lwowskim". Zajmował się tu pisaniem różnych rzezy: od krytyk literackich aż po felietony zajmujące się bieżącymi sprawami politycznymi.
W roku 1893 Kasprowicz ponownie stanął na ślubnym kobiercu, tym razem wybranka jego serca była Jadwigą Gąsowską, ale i ten związek poety rozpadł się po kilku latach trwania, dokładnie w roku 1901. Przyczyną był romans małżonki Kasprowicza, a następnie ucieczka ze Stanisławem Przybyszewskim. W latach 1902 - 1906 poeta udzielał się jako krytyk teatralny w "Słowie Polskim". W roku 1904 na Uniwersytecie Lwowskim obronił pracę doktorską, która traktowała o twórczości lirycznej Teofila Lenartowicza. Pięć lat później w tejże wszechnicy został profesorem wydziału komparatystyki literackiej. W roku 1911 po raz ostatni stanął na ślubnym kobiercu, tym razem wybranką jego serca była Maria Bunin.
Podczas Pierwszej Wojny Światowej udzielał się jako działacz Narodowej Demokracji. W roku 1920 był jednym z obserwatorów polskich, obok S. Żeromskiego i W. Kozickiego plebiscytu na Warmii i Mazurach. W roku 1921 wybrano go na rektora Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Sprawował te funkcję do roku 1922. W 1924 kupił willę Harenda w Poroninie. Tutaj spędził ostatnie lata swego życia.
Dorobek twórczy Jana Kasprowicza
W jego twórczości możemy wyróżnić kilka okresów:
1. Okres zainteresowania sprawami społecznymi; technika naturalistyczna
W tej fazie twórczości poety dominowała tematyka społeczna, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii chłopskiej (wszakże Kasprowicz wywodził się z rodziny chłopskiej). Te zainteresowania zbliżały jego poezję do twórczości Marii Konopnickiej. We wierszach pochodzących z tego okresu widać wyraźny wpływ naturalistycznej metody kreacji świata poetyckiego. Nie brak tu różnego rodzaju szczegółów charakterystycznych dla życia na wsi oraz ostrych, naturalistycznych - by tak rzec - opisów. Do tego okresu jego działalności na niwie literackiej zalicza się cykl sonetów "Z chałupy" oraz wiersze "Oni i my", "W chałupie" i in.
2. Okres modernistyczny. Poetyka symbolistyczna.
O zmianie paradygmatu jego twórczości można już właściwie mówić przy okazji wydanego w roku 1895 poematu zatytułowanego "Miłość", który przynosi nam wizję tego uczucia godną największych poetów metafizycznych. Ważną tu role odgrywa również przyroda, którą poeta potraktował jako symbolistyczne tło. Jednakże datą, która zwykło się przyjmować za prawdziwy przełom w jego twórczości, jest rok 1898, gdy to na półki księgarskie trafił tomik poezji zatytułowany "Krzak dzikiej róży".
Utworem, który niejako stanowi znak rozpoznawczy tego tomu, jest "Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach". W genialnych niemalże proporcjach połączył w nim Kasprowicz obrazowanie symbolistyczne z impresjonistycznym. W swej warstwie - by tak rzec - wizualnej wiersz ukazuje fragment krajobrazu górskiego, który stanowi wysoka skała, stara, spróchniała limba, oraz krzak dzikiej róży, który rośnie obok niej, natomiast we warstwie ideowej utwór traktuje o kruchości ludzkiego istnienia, które w rozkwicie swych sił żywotnych przypomina ów krzew różany, po ich utracie zaś owo stare, sterane wiatrami i niepogodą, drzewo.
3. Okres modernistyczny. Poetyka ekspresjonistyczna oraz katastrofizm.
Tendencje ekspresjonistyczne oraz katastroficzne dochodzą najpełniej do głosu w twórczości Jana Kasprowicza w cyklu "Hymnów". Tematem, jaki w nich poeta podejmuje, jest metafizyczny zmierzch ludzkości. Ludzkość staje przed obliczem Boga, który jednak nie jest Bogiem miłosierdzia i przebaczenia, ale gniewu i kary, niewiele w nim z nowotestamentowego przesłania Jezusa Chrystusa, wręcz przeciwnie, jawi się raczej jako manichejski zły Demiurg, który bawi się swymi tworami w dość okrutny sposób. Tą eschatologiczną i katastroficzną tematykę przedstawia Kasprowicz za pomocą ekspresjonistycznej poetyki. Mamy zatem tutaj bardzo dużo zdań wykrzyknikowych, słów silnie nacechowanych emocjonalnie, ostrych przeskoków w rytmice wiersza, sporo hiperbol i wyrzutni, niemalże obsesyjne powracanie do motywu ognia i krwi. Kasprowicz pisząc "Hymny" sięgnął do tradycji średniowiecznej hymnistyki, ze szczególnym uwzględnieniem słynnego utworu Tomasza z Celano zatytułowanego "Dies irae" (Dzień gniewu), ale również do wielkiego dzieła polskiego romantyzmu, mianowicie trzeciej części "Dziadów" Adama Mickiewicza. Na ów cykl składają się, m. in.: "Dies irae", "Święty Boże, Święty Mocny", "Salome".
4. Okres franciszkański.
To ostatni okres twórczości poety. Można rzec, że przestał on wadzić się z Bogiem, gdyż udało mu się odnaleźć harmonię wewnętrzną, czemu dopomógł, zapewne, szczęśliwy związek z Maria Bunin. Świat to ciągła epifania boskości, a sam Stwórca to nie żaden złośliwy Demiurg, a wierny towarzysz cierpienia człowieka na ziemi. Z tego okresu twórczości pochodzi, m. in.: "Księga ubogich" (1916).