Romantyzm - nazwa pochodzi z języka włoskiego, gdzie mianem "romanus" nazwano rzymian. Stosowano tę nazwę do określania rodziny języków romańskich. W epoce średniowiecza mianem tym powszechnie określano społeczności żyjące na terytorium Rzymu. Do literatury nazwa ta przeszła dzięki ówczesnym uczonym, którzy mianem "romansów" nazywali opowieści, historie, które pochodziły właśnie z tamtych terenów. Ich cechą charakterystyczną były tematy baśniowe, tajemnicze, odnoszące się do podań o legend. Stąd nazwano późniejszy XIX wieczny prąd literacko-filozoficzny właśnie tą nazwą.

Bohater werteryczny - jego postać wykreował Goethe w swojej powieści epistolarnej "Cierpienia młodego Wertera". Postawa taka charakteryzuje się uczuciami, jest nadwrażliwa, delikatna i subtelna.

Nie potrafi walczyć o swoja miłość i uczucia, dlatego też, jak tytułowy bohater Goethego, w razie niepowodzenie dokonuje aktu odebrania sobie życia. Taki model charakteryzuje się tym, że jest inteligentny, pobierał nauki na akademiach, wie jak zachowywać się wśród salonowych bywalców. Dąży do odnalezienia tej jedynej, a jak już ją znajdzie to staje się ona dla niego boginią, której nie opuści aż do końca swych dni.

Bohater bajroniczny- nazwa pochodzi od nazwiska G.Byrona, który to jest autorem takich utworów, jak "Giaur", "Wędrówki Childe Harolda". Cecha charakterystyczną omawianej tu postawy jest bunt przeciwko całemu światu, normom, konwencjom i stosunkom w nim panującym. Taki bohater walczy przeważnie samotnie kierując się najwyższymi racjami - w imię miłości lub ojczyzny. Jest tajemniczy, również historię jego pochodzenia często owiana jest tajemnicą, autor wyjawią ją nam dopiero na końcu dzieła. Jest to postać dumna, mocno stojąca na nogach i wierząca we własną wyższość i siłę

Bohater wallenrodyczny- jest to bohater stworzony przez naszego wieszcza w powieści poetyckiej "Konrad Wallenrod". Posiada przymioty podobne do byronicznego. Jego postępowanie uwarunkowane jest patriotyzmem, miłością do utraconej ziemi. Na jej rzecz potrafi rezygnować z indywidualnych potrzeb i pragnień, by móc oddać się w pełni sprawie.

Weltschmertz - było to uczucie właściwe dla młodych twórców romantycznych oraz bohaterów, których kreowali w swych utworach. Objawiało się to zniechęceniem do życia, "bólem istnienia", który wynikał z samotności i niepowodzeń, którym poddawany był bohater romantyczny.

Irracjonalizm - objawiał się wiarą w to, że świata nie można do końca poznać zmysłami i umysłem. Duże znaczenie ma też wiedza duchowa, metafizyczna. Wiara w to, że istnieje jakiś drugi świat duchów, rusałek, demonów.

Profetyzm - w romantyzmie oznaczało to jednostkę, która ma dar wieszczenia, przepowiadania przyszłości, która ma łączność z jakimś bóstwem pozwalającym odkryć karty przyszłości.

Mesjanizm - to wiara w to, że jednostka albo naród ma jakąś wielką misję do spełnienia. W romantyzmie było to hasło, głoszone przez romantyków, ze Polska jest narodem wybranym - jak mesjasz - i ma wybawić wszystkie państwa Europy od ucisku.

Historyzm - dużym zainteresowaniem cieszyła się tematyka historyczna w czasach romantyzmu. Odwoływano się do form utworów, jak i tematów pochodzących z poprzednich epok.

Ludowość - romantyczna sztuka była zachwycona tematami ludowymi, stała się one jej główną inspiracją. Wykorzystywano podania i legendy ludowe uważając, że mają one w sobie największe mądrości oraz, że mają dużą rolę patriotyczną.

Indywidualizm - poczucie, że najważniejsza jest jednostka, że ma ona za zadanie działać na rzecz dobra kraju i odzyskania niepodległości. To w jej mocy leży stanąć na czele marszu ku wolności.

Burza i napór - to niemiecka grupa literacka, której wybitnymi członkami byli Goethe i Schiller. Wprowadzili oni do poezji wątki ludowe i tajemne. Są uznawani za pierwszych romantyków europejskich.

Orientalizm - Jest to uzewnętrznione w twórczości literackiej zainteresowanie i fascynacja rozmaitymi przejawami życia i kultury narodów Bliskiego i Środkowego Wschodu. Twórcy romantyczni poszukiwali natchnienia przede wszystkim w kulturze i tradycji arabskiej, perskiej, japońskiej i chińskiej.

Spór klasyków i romantyków - konflikt jaki wynikł po pojawieniu się utworów romantycznych. Przedstawiciele dawnej epoki - klasycznej - nie uznawali literatury romantycznej za wybitną, gdyż dla nich ważne było piękno formy, odwołania do kultury wysokiej, a nie zainteresowanie ludowością i eksperymenty formalne.