"Pan Tadeusz" Adama Mickiewicza jest utworem, który podejmuje wiele wątków. Należą do nich wątek miłosny, wątek polityczny i wątek narodowowyzwoleńczy. To właśnie częścią dwóch ostatnich jest tematyka historyczna. Sądzę, oraz postaram się dowieść na podstawie przykładów, że wątki historyczne są w "Panu Tadeuszu" równie ważne, co, pozornie główny, wątek miłosny.
Jedną z najważniejszych postaci utworu jest Jacek Soplica, przez większą część fabuły ukrywający się pod pseudonimem księdza Robaka. Jego działalność polegała na głoszeniu tematyki narodowej i rozbudzaniu świadomości koniecznej do przeprowadzenia powstania i wyzwolenia Polski. Swojemu zadaniu poświęcał całą siłę i czas. Jako tajny emisariusz często odwoływał się do historii.
Tłem fabuły "Pana Tadeusza", do którego często odwołują się bohaterowie, jest historia kampanii napoleońskiej. Sam cesarz Napoleon Bonaparte ukazany jest na wzór postaci mitycznego herosa i otoczony istnym kultem. Powodem tego jest fakt, że to właśnie z jego osobą Polacy wiązali największe nadzieje, jeśli chodzi o odzyskanie niepodległości. Warto pamiętać, że dla bohaterów, kampania napoleońska jest współczesnością, a dla autora już historią - wiedział on, że Polska została wyzwolona, lecz w ograniczonym zakresie i na krótko.
Odwołania do historii i postaci historycznych ukazują patriotyzm bohaterów epopei. Przykładem mogą tu być portrety bohaterów narodowych, Kościuszki, Rejtana czy Jasińskiego, wiszące w dworze Soplicowo, oraz pozytywka grająca Mazurek Dąbrowskiego.
Kolejnym sposobem ukazania patriotyzmu bohaterów poprzez odniesienie do wydarzeń historycznych jest koncert Jankiela. Grający Żyd przedstawia za pomocą muzyki wydarzenia z polskiej historii - od Poloneza Trzeciego Maja po smutne tony konfederacji targowickiej i rzezi Pragi. Pierwszy utwór jest wesoły i majestatyczny, przypomina o wymarzonej sile i wolności. Drugi okazuje się smutny, agresywny i niszczący, taki, jakie opisywane wydarzenia. W końcu następuje też pieśń smutnej i niebezpiecznej tułaczki żołnierzy i emigrantów.
Powyższe argumenty dowodzą z całą pewnością, że tematyka historyczna jest podstawową i nierozłączną częścią naszej narodowej epopei. Właśnie dzięki obecnej w nim historii, "Pan Tadeusz" jest właśnie tak określany.
