"Oda do młodości" Adama Mickiewicza jest jednym z czołowych utworów epoki romantyzmu. Jest dziełem programowym ówczesnej młodzieży, która wzrastała w środowisku filomackim. Po części odwołuje się do tradycji oświeceniowych (tu jednostka musi liczyć się ze społeczeństwem, utylitaryzm, głęboka wiara w naprawę świata, ideały przyjaźni oraz jedności). Autor wykorzystał tu jeden z najbardziej charakterystycznych gatunków starożytnych - odę. Pojawiają się motywy mitologiczne (Herakles, Hebe). Z drugiej strony powstaje kreacja przywódcy romantycznego. Postać ta z niezwykłym entuzjazmem nawołuje do przemian zastanego świata, egoizm przeciwstawiony zostaje altruizmowi. Jedno z haseł programowych brzmi następująco: "Tam sięgaj, gdzie wzrok nie sięga; łam czego rozum nie złamie." ). Kompozycja omawianego utworu wykorzystuje obecność antynomii (np. jasność-ciemność, piekło - niebo). Podmiot liryczny zauważa, że w świcie jest wiele sprzeczności. Romantyk jest obdarzony darem proroczym.
W balladzie "Romantyczność" mamy do czynienia z obłąkana Kawusią, która doświadczyła śmierci swego ukochanego. Pojawia się także polemika narratora i Starca. W myśl nawiązania do twórczości ludowej pojawia się duch kochanka, świadczy to o łączności ziemskiego świata ze światem umarłych. Obłąkanie to sposób na wyrażenie niezwykłego i wewnętrznego życia, pozazmysłowego postrzegania rzeczywistości. Okazuje się, że zjawę dostrzega Karusia oraz lud prosty, który wierzy w obecność istoty duchowej, Starzec jednoznacznie zaprzecza temu widzeniu.
Miłość zostaje przeciwstawiona rozumowi. Wyraża się to w słowach: "Czucie i wiara silniej mówi do mnie, niż mędrca szkiełko i oko.". Wykorzystane zostają antynomie (świat materialny przeciwstawiany jest duchowemu, prawdy żywe prawdom martwym). Prowadzona dyskusja zostaje zakończona słowami: "Miej serce i patrzaj w serce."
