Gatunki literackie dominujące w epoce renesansu to:
Liryka:
fraszka - gatunek zaczerpnięty z antycznego epigramatu; Jan Kochanowski, np.: "Do fraszek", "Na lipę", "Na nabożną", "Na dom w Czarnoleskie", "O żywocie ludzkim", " Na swoje księgi", "Raki".
pieśń - Jan Kochanowski, np.: "Pieśń o dobrej sławie", "Czego chcesz od nas, Panie", "Pieśń o spustoszeniu Podola przez Tatarów".
tren - Jan Kochanowski - cykl dziewiętnastu trenów powstałych po śmierci ukochanej córki Urszulki ("Treny").
psalm - Jan Kochanowski (tłumaczył psalmy biblijne) "Psałterz Dawidowy"; Mikołaj Sęp-Szarzyński "Psalm CXXX De profundis clamavi ad Te, Domine".
elegia - Klemens Janicki "O sobie samym do potomności".
sonet - nowy gatunek renesansowy, Mikołaj Sęp-Szarzyński, np. "Sonet IV. O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem", "Sonet V. O nietrwałej miłości rzeczy świata tego".
sielanka - Szymon Szymonowic "Żeńcy"; Jan Kochanowski - cykl dwunastu utworów "Pieśń świętojańska o Sobótce".
Epika:
poemat satyrowy - Jan Kochanowski "Satyr albo dziki mąż", "Szachy", "Zgoda".
utwory parenetyczne - Mikołaj Rej "Żywot człowieka poczciwego"; Łukasz Górnicki "Dworzanin polski".
kronika - Marcin Bielski "Kronika wszystkiego świata".
kazanie - Piotr Skarga "Kazania sejmowe".
nowela - Giovanni Boccaccio "Dekameron".
mowy - Andrzej Frycz Modrzewski "Łaski, czyli o karze za mężobójstwo".
traktat - Andrzej Frycz Modrzewski "O poprawie Rzeczypospolitej".
Dramat:
tragedia - Jan Kochanowski "Odprawa posłów greckich"
