Człowiek od najdawniejszych czasów starał się zrozumieć, odnaleźć klucz, zgłębić tajemnice i odpowiedzieć sobie na pytanie - "Jak ma wyglądać jego życie?" Zastanawiano się jakimi wartościami człowiek może się w życiu kierować, aby być szczęśliwym, zadowolonym. Niestety na te wszystkie pytania, wątpliwości nie ma jednej, konkretnej odpowiedzi. Wszyscy chcemy być szczęśliwi, ale nie każdemu z nas życie się tak układa, że właśnie tak jest. Ludzie współcześni również łamią sobie głowy nad tym, aby pojąć tajemnicę życia, zrozumieć dlaczego wydarzają się niekiedy rzeczy na jakie nie mamy wpływu. w tym aspekcie niezwykle aktualna wydaje się być twórczość renesansowego mistrza - Jana Kochanowskiego.

Twórca ten uważany jest za jednego z najwybitniejszych polskich twórców okresu odrodzenia. Cały jego dorobek artystyczny składa się w wielu pieśni, trenów (powstały po tragicznym wydarzeniu w życiu artysty - śmierci jego ukochanej córeczki Urszulki), czy fraszek. Poeta napisał również pierwszy polski dramat, którego zatytułował "Odprawa posłów greckich".

Wydaje mi się, ze ten twórca zawarł w swojej twórczości wskazówki - Jak należy postępować w życiu, jakimi wartościami się kierować? Pierwszym dowodem może stać się choćby fraszka "Na dom w Czarnolesie". Poeta opowiada o swoim sielskim, rajskim życiu, które spędza na wsi. Bohater wiersza prosi Stwórcę jedynie o to, aby Ten zesłała na niego spokój i pobłogosławił to co już ma. Kochanowski wyznaje, że nie pragnie żadnych bogactw, majątków, chce być jedynie człowiekiem o czystym sumieniu, dobrej sławie, cnotliwym. Poeta mówi, że ważne jest dla niego szczęście i zdrowie rodziny, a nie pieniądze.

Pieśń IX - podmiot liryczny tej pieśni mówi o tym, że człowiek powinien posiąść zdolność znoszenia i radzenia sobie radosnych, jak i nieszczęśliwych sytuacji w swoim życiu. W każdej sytuacji powinien zachować zimną krew i opanowanie. Poeta mówi, że sam wzoruje się na filozofii stoickiej i epikurejskiej. Obie te filozofie zakładają, aby człowiek zachował we wszystkim co robi "złoty środek". Nasze życie przynosi nam sytuacje miłe i niemiłe dlatego powinniśmy w każdej z nich umieć się zachować.

Pieśń XII (z ksiąg drugich) - Jan Kochanowski namawia, aby każdy człowiek dbał o swoją ojczyznę, patriotyzm jest największym dobrem i zaletą jaką człowiek może posiadać. Prawdziwy patriota walczy o swój kraj bo tak mu nakazuje sumienia, a nie liczy na korzyści materialne z tym związane. Poeta powie:

"A jeśli komu droga otwarta do nieba,

Tym, co służą ojczyźnie".

Poeta mówi, ze człowiek powinien zważać na to co podpowiada mu zdrowy rozsądek, sumienie. Nie można się temu sprzeciwiać. Powtarza, ze ludzi którzy walczą za ojczyznę są dla niego największymi bohaterami. Ludzie tacy mają zapewniają sobie wieczną dobrą sławę:

"Nie przegra, kto frymarczy na sławę żywotem:

Ażeby go lepiej dał w cieniu darmo potem?"

Pieśń XIX

Ważne w tym utworze wydają mi się słowa:

"Służymy poczciwej sprawie, a jako kto może,

Niech ku pożytku dobra spólnego pomoże".

Jan Kochanowski prosi ludzi, aby nie byli egoistami dbającymi wyłącznie o własne dobra. Każdy człowiek powinien zwracać uwagę na innych ludzi, bo kiedyś sam może potrzebować od nich pomocy. Dlatego każdy człowiek powinien dbać o dobro wspólne, państwowe, nasz wspólny dom - Polskę.

Utworami, które niosą ze sobą zupełnie inne emocje są treny. Powstały one w niezwykle trudnym momencie życia poety - kiedy zmarła jego córeczka Urszulka.

W Trenie XIX - poeta powie, że w życiu każdego człowieka mogą wydarzyć się sytuację, które przewrócą do góry nogami całe nasze życie i myślenie o nim. Śmierć osób nam bliskich wytrąca nas z równowagi, opanowania, wprowadza zamęt, cierpienie i ból. Poeta powie:

" ... ludzkie przygody

Ludzkie noś! Jest jeden Pan smutku i nagrody".

Poeta tymi słowami chce powiedzieć, że jeśli spotka nas coś strasznego to nie powinniśmy mieć pretensji do Boga, nie możemy się od niego odwracać. Bóg wie co robi, we wszystkim co robi jest jakiś głębszy sens i cel.

W dramacie zatytułowanym "Odprawa posłów greckich" w usta jednego z bohaterów wkłada wypowiedz, która jest krytyka na zachowanie ludzi dbających wyłącznie o sobie, o swój majątek, zamiast o dobro wszystkich, państwa. Oto następujące słowa:

"Lecz i to człowiek małego baczenia,

który na zgubę Rzeczypospolitej

Podarki bierze".

Jan Kochanowski jest przekonany, że najważniejsza powinna być dla ludzi uczciwość, skromność, oddanie sprawie wyższej. W dramacie pojawia się porównanie ludzi, którzy sprawują władzę na ludem do pasterzy mających czuwać nad stadem owiec (ludzi). Twórca zwraca się do tych, którzy mają wpływ na losy ojczyzny - "Wy którzy Pospolitą Rzeczą władacie". Ostrzega ich, aby dobro narody stawiali na pierwszym miejscu. Na samym końcu dramatu Antenor wypowiada słowa, wzywając wszystkich do walki i obrony ojczyzny:

"Ba, radźmy też o wojnie, nie wszystko się brońmy:

Radźmy, jak kogo bić lepiej niż go czekać".

Poeta żałuje również, że ojczyzna została zupełnie zaskoczona najazdem nieprzyjaciela, dlatego nie miała zupełnie czasu, aby przygotować się na obronę. Krytykuje ludzi, którzy się tym zupełnie nie interesują.

"Teraz na rozum nie dbają ,

A żądzą tylko zgadzając,

Zdrowie i sławę tracąc, tracąc majątek".

Wydaje mi się, że cała twórczość Jan Kochanowskiego jest wciąż niezwykle aktualna i uniwersalna.