Uzasadnij prawdziwość słów J. Hiuzingi, który uważał, że „Każda epoka tęskni za jakimś piękniejszym światem. Im głębsze zwątpienie i ból z powodu powikłań dnia dzisiejszego tym głębsza jest owa tęsknota” – konspekt wypracowania

I. Wstęp

Historycy i badacze literatury wyrazili i nazwali kilkanaście epok literackich i historycznych, które następowały po sobie na przestrzeni wieków. Każdy z tych okresów charakteryzował się własnymi poglądami na świat i człowieka, własną filozofią oraz własnymi kanonami estetycznymi, którym artyści podporządkowywali się. Twórcy w swoich utworach starali się przekazywać główne idee i założenia, jakie przyświecały czasom, w których żyli. Opisywali również liczne problemy, z jakimi przyszło się im borykać oraz pragnienia i tęsknoty, które przejawiały się w społeczeństwach żyjących w ówczesnych czasach.

Tęsknota jest czymś naturalnym w życiu każdego człowieka. Każdy z nas za czymś tęskni. Jedne tęsknoty dotyczą rzeczy przyziemnych, materialnych i są wywołane głównie egoistycznymi pobudkami, podczas gdy inne związane są ze sfera duchową. Niektóre z nich są silniejsze, inne słabsze, ale wszystkie są nieodłączną częścią ludzkiego życia. Człowiek od początku świata tęsknił i marzył o czymś lepszym niż ma. Im bardziej było mu źle w życiu, tym większa tęsknota go ogarniała. Na tę swoistą prawidłowość zwrócił uwagę J. Huizinga: "Każda epoka tęskni za jakimś piękniejszym światem. Im głębsze zwątpienie i ból z powodu powikłań dnia dzisiejszego tym głębsza jest owa tęsknota".

II. Rozwinięcie tematu - rodzaje tęsknot najczęściej poruszanych w utworach literackich oraz przykłady tychże utworów.

1. Tęsknota za ojczyzną, także za utraconą niepodległością - temat bardzo popularny zwłaszcza w epokach przypadających na czasy niewoli państwa polskiego. Z jednej strony chodzi o tęsknotę wynikającą z faktu przebywania poza granicami ojczyzny, a z drugiej o pragnienie odzyskania przez nią wolności i niezależności (tematyka walki narodowo-wyzwoleńczej)

- "Ptaszki w klatce" Ignacego Krasickiego - ptak schwytany i zamknięty w klatce symbolizuje uciskany naród, czyli Polskę, która chce odzyskać odebraną jej niezależność; tęsknota za wolnością.

- "Stepy akermańskie" Adama Mickiewicza - podmiot liryczny przebywa daleko od swojej ojczyzny i bardzo tęskni; nostalgia.

- "Pielgrzym" Adama Mickiewicza - bohaterem jest wieczny tułacz, nie mający własnego domu. Tęskni, gdyż jego serce zostało na Litwie.

- "Moja piosnka II" Cypriana Kamila Norwida - również tęsknota za ojczyzną.

- "Smutno mi, Boże" i "Testament mój" Juliusza Słowackiego - obraz poety - tułacza żyjącego z dala od ojczyzny; żal za odległą i ukochaną Polską.

- "Konrad Wallenrod" Adama Mickiewicza - poświęcenie się dla obrony ojczyzny.

- "Dziady cz. III" Adama Mickiewicza - walka o wyzwolenie kraju; postać Gustawa-Konrada.

- "Pan Tadeusz" Adama Mickiewicza - jeden z głównych bohaterów Jacek Soplica naraża swoje życie w imię wolności ojczyzny; tęsknota za niepodległością.

- "Pieśń Legionów Polskich we Włoszech" Józefa Wybickiego - doskonale pokazuje, że w narodzie nadal jest chęć do walki o wyzwolenie Polski.

- "Potop" Henryka Sienkiewicza - pisany podobnie jak pozostałe części trylogii ("Ogniem i mieczem", "Pan Wołodyjowski") "ku pokrzepieniu serc". Sienkiewicz pokazuje, jak cały kraj jednoczy się w walce z najeźdźcą; obrona Częstochowy przed Szwedami.

- "Nad Niemnem" Elizy Orzeszkowej - wspólna mogiła powstańców, wspomnienie powstania styczniowego, tęsknota za zjednoczeniem narodu polskiego dążącego do odzyskania niepodległości.

2. Tęsknota za sprawiedliwością społeczną. Przez bardzo długo okres społeczeństwo polskie było podzielone na warstwy społeczne, pomiędzy którymi istniała bardzo duża przepaść. Przedstawiciele jednej klasy społecznej wytykali błędy innym.

- "Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią" - znamiona satyry społecznej wymierzonej przeciwko różnym stanom i grupom zawodowym.

- "Krótka rozprawa miedzy Panem, Wójtem a Plebanem' Mikołaja Reja - przedstawiciele trzech stanów: szlachty, chłopstwa i kleru oczerniają się wzajemnie i krytykują. Doskonały opis ówczesnej "sprawiedliwości", która nikomu się nie podoba. "Ksiądz pana wini, pan księdza / A nam prostym zewsząd nędza" .

- fraszki Jana Kochanowskiego: "O kaznodziei", "O kapelanie" - krytyka nadużyć dokonywanych przez osoby duchowne.

- "Polska nierządem stoi" oraz "Pospolite ruszenie" Wacława Potockiego - ogromna krytyka szlachty.

- "Pamiętniki' Jana Chryzostoma Paska - krytyka szlachty.

- "Chudy literat" Adama Naruszewicza.

- "O poprawie Rzeczypospolitej" Andrzeja Frycza Modrzewskiego - tęsknota za lepszym funkcjonowaniem państwa polskiego; propozycje reform.

- "Janko muzykant" Henryka Sienkiewicza, "Antek" Bolesława Prusa i "Nasza Szkapa" Marii Konopnickiej - nowele ukazujące biedę i ciężkie życie chłopów w XIX wieku; każdy z bohaterów za czymś tęskni, o czymś marzy, najczęściej są to niespełnione marzenia.

- "Mendel Gdański" Marii Konopnickiej - tęsknota za tolerancją wobec innych narodów, w tym przypadku narodu żydowskiego.

- "Lalka" Bolesława Prusa - Wokulski nie może zdobyć serca ukochanej Izabeli, gdyż pochodzi on z niższej warstwy społecznej.

- "Wesele" Stanisława Wyspiańskiego - krytyka warstw społecznych; chłopi chcą walczyć, ale potrzebują przywództwa, a inteligencja tego nie rozumie.

- "Rozdziobią nas kruki, wrony" Stefana Żeromskiego - brak moralności wśród chłopów, ale to nie oni są temu winni.

- "Ludzie bezdomni" i "Przedwiośnie" Stefana Żeromskiego - złe warunki bytowe warstwy robotniczej; krytyka kapitalistycznego świata, który zapomina o najbiedniejszych; tęsknota za poprawą warunków mieszkaniowych. "Przedwiośnie" - Seweryn Baryka, ojciec głównego bohatera, marzy o lepszej Polsce - mit szklanych domów.

- "Granica" Zofii Nałkowskiej - doskonały przykład rozwarstwienia społeczeństwa polskiego. Ludzie mieszkający w kamienicy pani Kolichowskiej "żyją" na sobie warstwami, to co dla jednych jest podłogą, dla drugich staje się sufitem. Kamienia - symbol ówczesnego społeczeństwa. Justyna tęskni za lepszym życiem, wydaje jej się, że związek z Zenonem Ziembiewiczem zapewni jej awans społeczny.

3. Tęsknota za drugim człowiekiem, bliską sercu osobą.

- "Treny" Jana Kochanowskiego - powstałe po śmierci córki poety - Urszulki. Wyraz żalu z powodu śmierci ukochanego dziecka. Wraz z kolejnymi utworami tego cyklu Kochanowski zaczyna godzić się z losem.

- "Do Justyny" Franciszek Karpiński - wyraz tęsknoty za ukochaną.

- "Dziady cz. IV" Adama Mickiewicza - opis nieszczęśliwej miłości; trzy godziny: miłości, rozpaczy i przestrogi.

- "Cierpienia Młodego Wertera" - Joanna Wolfganga Goethego - tęsknota głównego bohatera za ukochaną, która go jednak nie kocha.

- "Romeo i Julia" Williama Shakespeare'a - przykład nieszczęśliwej miłości.

4. Przykłady pozostałych rodzajów tęsknoty:

- tęsknota za spokojnym życiem - "Fraszki" oraz "Pieśni' Jana Kochanowskiego

- tęsknota za cierpieniem - "Legenda o świętym Aleksym" - główny bohater rezygnuje z dostatniego życia i całkowicie poświęca się Bogu; chodzi po świecie i żebrze, ponieważ uważa, że cierpienie stanowi jedyną drogę do nieba.

III. Zakończenie

Przywołane utwory pochodzące z różnych epok literackich pokazują, że nigdy nie było tak idealnie na świecie, aby człowiek był do końca zadowolony z czasów, w których przyszło mu żyć. Ciągle tęskni za czymś lepszym, piękniejszym. Niektóre okresy historyczne dla narodu polskiego były bardzo tragiczne. Chodzi tu głównie o czasy niewoli przypadające na cały XIX wiek. Ucisk zaborców był wtedy tak silny, że ogarniająca Polaków tęsknota za wolnością i utraconą niezależnością była bardzo głęboka. Niejednokrotnie podejmowali próby walki, aby ją ponownie uzyskać, ale kolejne powstania kończyły się klęską. Winą za to można było po części obarczać niemożność porozumienia się pomiędzy przedstawicielami różnych warstw społecznych. Klasowość społeczeństwa polskiego również nie wszystkim odpowiadała. Ludzie tęsknili za sprawiedliwością, za możliwością lepszego życia. Gdy Polska wywalczyła wreszcie swoją niepodległość wydawało się, że nareszcie nastaną lepsze czasy i wszystkie marzenia się ziszczą. Snuto wiele różnych planów dotyczących odbudowy nowej, piękniejszej Rzeczypospolitej. Jednak czas pokazał, że poprzestano, jak to zwykle w Polsce bywało i nadal bywa, na planach. W dzisiejszych czasach, w XXI wieku, wydaje się, że człowiek ma wszystko, o czym dawniej tylko marzono. Gwałtownie rozwinęła się technika, przemysł, ciągle do publicznych wiadomości podaje się informacje o nowych odkryciach naukowych. Nastały lepsze czasy w porównaniu z poprzednimi, ale dzisiejszy świat też nie jest idealny. Wiele wydarzeń pokazuje, że ludzie nie uczą się na własnych błędach, nadal walczą z sobą, mimo iż tak wiele się mówiło o tragicznych skutkach dwóch najpotężniejszych wojen światowych. Więc człowiek XXI wieku dalej tęskni i marzy o jeszcze lepszym świecie. Bo przecież tęsknota jest nieodłączną częścią ludzkiego życia. Nawet jak człowiek osiągnie to, za czym tęsknił, to na miejsce tamtej tęsknoty pojawi się jakaś nowa. Taka już jest kolej rzeczy. Świat nigdy nie będzie idealny, więc ludzie nigdy nie przestaną tęsknić, chociażby za lepszym jutrem.