Opisz sylwetki wierności na podstawie losów Rolanda, Antygony, Hektora i Zawiszy Czarnego

"Rzecz to piękna zaprawdę, gdy krocząc w pierwszym szeregu,/ Ginie człowiek odważny, walcząc w obronie ojczyzny" - pisze Tyrtajos, grecki poeta wsławiony wierszami zachęcającymi antycznych wojowników do walki (od jego imienia wzięła się cała nazwa takiej właśnie poezji- tyrejskiej). W zacytowanym fragmencie wiersza poeta chwali tych, którzy oddają życie ojczyźnie, ginąc w jej obronie. Utwór ten jest przykładem tego, że twórczość tak odległa czasowo od współczesności, może wyrażać kwestie istotne również i dla ludzi żyjących w XXI wieku. Patriotyzm oraz postępowanie zgodne z wyznawanymi wartościami to kwestie, które zawsze pozostaną aktualne. W literaturze można odnaleźć sylwetki postaci, które potrafiły walczyć do końca w obronie własnych przekonań, a wierność samemu sobie uważały za największą wartość.

Antygona jest tytułową bohaterką jednej z tragedii Sofoklesa. Córka Jokasty i Edypa może być wzorem córki i siostry. Dobrowolnie opiekowała się ojcem przebywającym na wygnaniu. Miała świadomość tego, że nad rodem Labdakidów, z którego pochodziła, ciążyło straszliwe przekleństwo. Gdy Kreon, władca Teb uznaje jej brata Polinejkesa za zdrajcę i nie pozwala go pochować, Antygona wbrew zakazowi urządza bratu pogrzeb. Zakaz Kreona był sprzeczny z prawem boskim. Mimo, iż bohaterka wiedziała, że za złamanie rozkazu władcy grozi jej śmierć, nie wahała się postąpić w zgodzie z własnymi przekonaniami. Za swój czyn zostaje żywcem zamurowana. Córka Edypa jest dumna i stanowcza, ma silnie ugruntowany system wartości, w którym pierwsze miejsce zajmują bogowie i prawa przez nich ustalone. Jej postępowaniem kieruje również miłość do obu poległych w walce braci. Jest przekonana, że nie można wartościować ludzi i wywyższać jednego z braci. Twierdzi, że jej bracia w Hadesie, królestwie zmarłych, mają równe prawa, więc nie może obdarzać jednego z nich większą miłością. Rezygnuje z osobistego szczęścia, nie chcąc podporządkować się nieludzkim rozkazom Kreona. Nie może liczyć na pomoc siostry Ismeny, która nie pomogła jej w pochówku Polinejkesa. Gdy Ismena chce wziąć część odpowiedzialności za czyn siostry, Antygona odrzuca jej współczucie, twierdząc: "tyś wybrała życie, a ja śmierć wybrałam". Bohaterka nie kryje lęku przed śmiercią, żałuje życia, którego przecież nie zaznała, ukochanego, którego opuszcza, ale ani przez chwilę nie zastanawia się nad tym, co ma czynić. Choć przyszła współkochać, nie współnienawidzić, to nie waha się w podejmowaniu decyzji, która ma wpływ również na jej narzeczonego, syna Kreona, który po jej śmierci popełnia samobójstwo. Jej wewnętrzna siła bierze się z mocnej wiary w to, że postępuje zgodnie z nakazami bogów. Antygona postępuje w zgodzie z wartościami, które uznaje za nadrzędne w życiu, dlatego postać jej wzbudza szacunek i podziw.

Hektor z "Iliady" Homera to kolejny słynny bohater antycznej literatury. Najstarszy syn Priama i Hekabe jest najodważniejszym i najszlachetniejszym z obrońców Troi. Stawia do pojedynku z Achillesem, choć ma świadomość, że syn Tetydy jest od niego znacznie silniejszy. Pozbawiony pomocy bogów staje do walki, mówiąc: "Jedna jest wróżba najlepsza: walczyć w obronie ojczyzny". Z pokorą poddaje się wyrokom przeznaczenia, zdaje sobie sprawę z tego, że jeden z nich musi zginąć. Jest wiernym mężem i dobrym ojcem, a jego pożegnanie z żoną Andromachą stało się inspiracją dla wielu artystów. Zostaje pokonany przez Achillesa, który w zemście za śmierć przyjaciela bezcześci jego ciało. Achilles wydaje zwłoki bohatera dopiero na wzruszającą prośbę Priama. Troja opłakiwała Hektora przez dwanaście dni, oddając mu cześć boską.

Jednym z wzorców parenetycznych literatury średniowiecza jest rycerz kierujący się w swym postępowaniu zasadami honoru oraz wierności Bogu i władcy. Taki jest właśnie hrabia Roland, bohater anonimowego poematu epickiego "Pieśń o Rolandzie". Poemat jest opisem walk władcy Francji Karola Wielkiego z Saracenami w Hiszpanii. Roland jest kreowany jako wzór do naśladowania. W utworze zostaje podkreślona radość hrabiego, jaką okazuje na wieść o konflikcie, walka jest bowiem doskonałą okazją do zaprezentowania swej odwagi i zdobycia sławy. Roland nie zastanawia się nad tym, że walka będzie kosztowała życie jego towarzyszy z drużyny. Wezwanie pomocy traktuje jako dowód tchórzostwa, lęka się, że prośba o wsparcie mogłaby okryć hańbą jego imię i cały ród. Jest przekonany o własnej odwadze i zwycięstwie. Żałuje poległych towarzyszy, pragnie, aby król pomścił ich ofiarę. W momencie śmierci myśli o ojczyźnie.

Roland to wierny królowi rycerz, który chce wiernie wypełnić swój obowiązek wobec Boga i władcy. Dla niego najważniejszymi wartościami są: Bóg, wierność wobec władcy, ojczyzna i rycerski honor. Bohater nie ma wątpliwości, jak postąpić. Nie ma wątpliwości moralnych - zabija Saracenów przekonany o tym, że w ten sposób zapewnia sobie zbawienie wieczne. Mimo, iż opłakuje poległych rycerzy, nie żałuje tego, jak postąpił. Czynił tak, jak nakazywał mu postępować honor rycerski. Był stanowczy i konsekwentny, bo tego wymagał od niego przyjęty system wartości.

W literaturze rodzimej ideałem rycerza jest Zawisza Czarny z Garbowa, herbu Sulima. Rycerz "bez skazy i zmazy" dla wielu pokoleń stał się uosobieniem honoru, cnoty i prawości rycerskiej. Julian Ursyn Niemcewicz w "Śpiewach historycznych" tak pisze o Zawiszy:

"Wkrótce się wsławił czyny walecznemi,

I tak śmiałość jego znano,

Że w Niemczech, Włoszech i tureckiej ziemi,

Kiedy kogo wychwalano,

Przysłowiem było bojów towarzyszy:

".

Życie rycerza polegało na walce w obronie ojczyzny i honoru. Śmierć Zawiszy Niemcewicz opisuje w następujący sposób:

"Poległ, a gdy krew dreszcz śmiertelny ścina,

Konając, lubą ojczyznę wspomina".

Wizerunki Antygony, Hektora, Rolanda i Zawiszy Czarnego stały się symbolami wierności sobie i temu, w co się wierzy. Postacie te bardzo mocno zakorzeniły się w ludzkiej świadomości. Mimo, iż postępowanie np. Rolanda budzi u współczesnych czytelników sprzeciw moralny, gdyż jest sprzeczne z obecną nauką Kościoła i poczuciem sprawiedliwości, to bezwzględna konsekwencja i siła charakteru może budzić podziw i zdumienie. Wierność samemu sobie i zasadom, jakie się wyznaje, przyznawanie ważności prawu naturalnemu, patriotyzm i poświęcenie dla dobra ojczyzny to wartości uniwersalne, które nadal są cenione. Wymienieni bohaterowie zawsze będą uosobieniem tych właśnie cech.