W literaturze nie trudno doszukać się przykładów chwalebnych czynów, wielkiego bohaterstwa. Skupiając się na dwóch przykładach mianowicie Hrabiego Rolanda z "Pieśni o Rolandzie" i Longinusa Podbipięty z "Ogniem i mieczem" postaram się przedstawić istotę bohaterstwa i postacie ludzi zdolnych do wielkich czynów. Są oni dowodem oddziaływania literatury - bohaterów tych ich czyny znają bowiem wszyscy.
"Pieśń o Rolandzie" opiewa bohaterskie czyny wielkiego Hiszpańskiego rycerza Rolanda. Podczas walki dla chwały ojczyzny odnosi śmiertelne rany, które powodują jego śmierć. Nie jest to jednak zwyczajna śmierć, jest wyjątkowa jak umierający bohater i jego życie. Na kilka chwil przed śmiercią widzi całe swe życie, walki jakie stoczył pod wodzą Karola Wielkiego, który jest mu nie tylko władcą, jest dla niego jak dobry ojciec. Oczami duszy widzi również swych przyjaciół i wrogów - wizje te stanowią swego rodzaju rachunek sumienia umierającego rycerza. Zdąża jeszcze przeprosić Boga za popełnione grzechy po czym oddaje się w ręce Stwórcy symbolicznie oddając swą prawą rękawicę. Po wielkiego rycerza przybywają aniołowie i zabierają jego duszę do Nieba. Scena ta utrzymana jest w tonie wyjątkowo podniosły, przecież odchodzi wielki rycerz, dobry i szlachetny człowiek do końca wierny swemu panu i szczytnym ideałom. "Pieśń o Rolandzie" jest utworem, który inspirował artystów do podnoszenia tematu doskonałego rycerza, jego legenda żywa jest w wielu utworach, ma wiele kontynuacji i odwołań. Opis tej wyjątkowej śmierci świadczy o wielkości Rolanda, nie odchodzi on jak zwykły śmiertelnik . jego śmierć jest równie podniosła jak czyny którymi się wsławił w życiu. Dla tego bohatera najważniejszymi wartościami Bóg, Ojczyzna, Władca i rycerski honor - o nie warto było walczyć i za nie umierać. Wizerunek tego bohatera stanowić może do dziś wzór do naśladowania, ponieważ wiara w szczytne ideały jest ponadczasowa i mimo, że okoliczności dziejowe się zmieniły warto zastanowić się nad swym postępowaniem mając za przykład szlachetnego Hrabiego Rolanda.
Jako jego odpowiednik w rodzimej literaturze podać należy postać Longinusa Podbipięty z "Ogniem i mieczem" Henryka Sienkiewicza. Stworzona przez Sienkiewicza postać to również szlachetny rycerz, który ginie w walce. Bóg, honor, Ojczyzna to wartości najważniejsze dla Longinusa. Wielokrotnie udowodnił już, że jest godny noszenia miana rycerza. Jest człowiekiem o ogromnej fizycznej sile i równie wielkim patriotyzmie, przy czym jest pokornym sługą bożym. Jego śmierć jest również wyrazem jego wielkości. Przeszyty wieloma strzałami umiera w ciszy, w ostatnich chwilach swego życia wręcz nadludzkim wysiłkiem zdobywa się na odmówienie ostatniej w życiu modlitwy. Swe modły kieruje do Matki Boskiej, broczy krwią i odmawia "Królowo Anielska". Dowód żarliwej wiary wypełnia ostatnie chwile jego ziemskiego życia, kiedy kończy modlitwę pada martwy. Po jego duszę, tak jak po duszę Rolanda przychodzą aniołowie zabierają Podbipiętę do Nieba. Jest to wyjątkowo bohaterska śmierć, która ukazuje nam odpowiednią drogę jakie powinien trzymać się każdy człowiek. Jego śmierć była godna i właściwa, odszedł z modlitwą na ustach zalanych krwią dając tym świadectwo nie swojej wielkości a wielkości ideałów którym był wierny.
Dwa obrazy podobnej śmierci ludzi podobnych do siebie w swej wielkości i doskonałości. Opisy śmierci Rolanda i Podbipięty stworzone zostały w taki sposób, aby ukazać czytelnikowi jakimi zasadami moralnymi należy się w życiu kierować, że nie tylko życie ale również śmierć człowieka musi być godna. Czytelnik ma traktować te opisy jako przykład, naukę, nie powinien odczuwać żalu po śmierci bohaterów. Współczesny świat nie przynosi nam wielu wzorców do naśladowania, dlatego też warto jest sięgać do literatury i tam szukać odpowiednich wzorców zachowań i postaw. Wraz z ewolucją literatury ewoluuje postać bohatera pozytywnego, opis śmierci nie stanowi jedynie opisu widzianego przez narratora obrazu, jest opisem odczuć i wizji jakie nachodzą umierającego.
