1). Myśl Przewodnia:
"Nie chciał nas bóg położyć równo z bestyjkami
Dał nam rozum, dał mowę, a nikomu z nami" < "Pieśń o dobrej sławie", Jana Kochanowskiego)
2). Co oznacza "człowiek" zdaniem czarnoleskiego Poety? Interpretacja myśli przewodniej.
Własna definicja słowa 'człowieczeństwo'.
Objaśnienie powodów, dla których ograniczyłem się do obrębu kultury Europy
Próba wyjaśnienia pojęcia kultury - w jednym zdaniu oraz podparcie się opinią Kołakowskiego w kwestii przyczyn postępu kulturalnego.
Rozróżnienie typów człowieka, pod względem jego postawy wobec świata
- homo viator - czyli podróżujący
- homo Faber - czyli twórca, sprawny
- homo eruditus - czyli wyedukowany
- homo novus - czyli dorobkiewicz, nuworysz
- homo sapiens - czyli człowiek rozumny
3). Omówienie powyższych typów człowieka w oparciu o teksty literackie oraz filozoficzne:
Homo viator - np. Odyseusz, podobny do romantycznego wędrowca ("Polak nazywa się pielgrzymem…"
<"Księgi narody i pielgrzymstwa polskiego" - A. Mickiewicz>), człowiek idący przez życie ("O to chodzi jedynie…" <"Odys" - Leopolda Staffa>; Fundamenty: "Budowałem na piasku" - odwołanie do "Ocalonego", autorstwa Tadeusza Różewicza).
Homo eruditus - odwołanie do postawy życia Jana Kochanowskiego oraz Zbigniewa Herberta, posłużenie się nazwą epoki - oświecenie, szacunek dla wiedzy w epoce pozytywizmu; wzięcie pod uwagę efektów postawy życiowej w stosunku do rzeczywistości homo eruditus, Homo Faber - rozróżnienie kultury (w sensie wytworu ludzkich działań), na kulturę duchową oraz materialną, odwołanie do osoby Dedala - bohatera mitów greckich, zacytowanie zdania R. Ingardena w kwestii istoty różnic zauważonych pomiędzy istotą ludzką a zwierzętami "Człowiek uprawia ziemię…" Homo novus -Paleta bohaterów: Harpagon, kler z utworu pt. "Krótka rozprawa między trzema osobami Panem, Wójtem i Plebanem", autorstwa M. Reja, a także: Eugeniusz Rastignac, Paweł Barecki, pani Dulska - podsumowanie postawy parweniuszowskiej Homo sapiens - w sensie pozycji człowieka istniejącego w świecie (pozycja uprzywilejowana), wyjątkowości człowieka pod względem: umiejętności zadumy nad sobą samym, wyrzutów sumienia, do uczuć, ofiarności na rzecz innych, zachowanie w pamięci dóbr kultury oraz zdolności wykorzystywania ich dla własnych korzyści; odwołanie do opinii Malraux, przytoczenie zdania Leszka Kołakowskiego, który twierdził, iż człowiek to sprawca, zaś nie narzędzie działania.
"Jesteśmy naprawdę sprawcami czynów, które spełniamy, nie zaś tylko narzędziami różnych sił, jakie się w świecie ścierają..."
"W naszym świecie te dwie, przeciwnie skierowane energie pojawiają się jako: potrzeba trwałości, bezpieczeństwa przebywania w otoczeniu znajomym oraz potrzeba nowości, odmiany, ciekawości. Te dwie skłonności kłócą się ze sobą ale obie są nam niezbędne byśmy ludzki żywot wiedli"
