Poezja ma wiele zalet. Najczęściej pełni rolę azylu dla zagubionych w rzeczywistości nadwrażliwców. Bywają różne rodzaje poezji: miłosna, wojenna, okolicznościowa... Niestety, w dzisiejszych czasach ludzie są zbyt zabiegani, by mogli docenić moc poetyckiego słowa.

Niejednokrotnie zastanawiałem się, kim jest poeta. Dopóki nie poznałem pewnego współczesnego poety, myślałem, że to postać odrealniona, żyjąca chwilą i niedbająca o jutro. Jednak myliłem się, bo poeta to człowiek taki sam, jak inni. Zazwyczaj jego życie nie różni się od naszego. Warto dodać, że z poezji nie da się wyżyć, chyba że jest się Szymborską.

Już w pieśniach Horacego znajdziemy rozważania na temat poezji i poety. To właśnie z jego poezji pochodzą skrzydlate słowa typu "exegi monumentum" ("stawiłem sobie pomnik trwalszy niż ze spiżu") i "non omnis moriar" ("nie wszystek umrę"). Horacy przedstawił portret nieśmiertelnego artysty, który zapewnia sobie życie wieczne dzięki swojej poezji. Tego rodzaju poglądy nie były obce romantykom. Przypomnijmy sobie chociażby wielką Improwizację z trzeciej części "Dziadów" Adama Mickiewicza:

"Samotność - cóż po ludziach!

Czym śpiewak dla ludzi?"

Gustaw-Konrad pragnął podkreślić swój boski dar tworzenia, wywyższając się ponad tłum gawiedzi. W pewnej chwili zatracił się w swoim monologu i o mało nie obraził samego Boga. Jego przykład ukazuje nam, że talent bywa niebezpieczny.

Warto również zwrócić uwagę na monolog Kordiana na szczycie Mont Blanc: "Jam jest posąg człowieka na posągu świata". Podobną koncepcję poezji i poety znajdziemy w innym utworze Słowackiego pod tytułem "Testament mój". Zapoznany za życia poeta ma świadomość, że siła jego poezji jest tak ogromna, że "zjadaczy chleba w aniołów przerobi". "Testament mój" to także swoisty miniżyciorys Juliusza Słowackiego.

W okresie romantyzmu sięgano w poezji po motywy tyrtejskie. Poezja tego typu to poezja bohaterska, zagrzewająca do walki. Przykładem poezji tyrtejskiej jest powieść poetycka Adama Mickiewicza pod tytułem "Konrad Wallenrod". W tym utworze poeta przyrównał "pieśń gminną" do "arki przymierza między młodszymi i dawnymi laty".

Poezja bywa też zdradliwa, o czym świadczy przykład hrabiego Henryka z "Nie-Boskiej komedii" Zygmunta Krasińskiego. Henryk żyje marzeniami o idealnej kobiecie i idealnej poezji. Maria, jego żona, choruje psychicznie z powodu jego nieodpowiedzialnego zachowania. "Nie-

-Boska komedia" porusza bardzo ważny temat odpowiedzialności za własne czyny. Utwór jest krytyką pięknoduchostwa i pogoni za mrzonkami.

W "Panu Tadeuszu" mamy do czynienia z pozbawionym talentu poetą, jakim jest Hrabia. Jest on człowiekiem całkowicie oddanym modzie, bezkrytycznie naśladującym zagraniczne wzorce.

Prawdą jest, że romantyzm był najbardziej poetycką z epok literackich. Jednak motyw poety i poezji był poruszany także w renesansie. Jan Kochanowski nawiązał do Horacego i przedstawił wizerunek poety jako unoszącego się nad ziemią ptaka. Prawdziwy poeta ma świadomość, że swoją twórczością zapewnia sobie nieśmiertelność:

"O mnie Moskwa i będą wiedzieć Tatarowie,

i różnego mieszkańcy świata, Anglikowie".

("Pieśń XXIV")

Jak widać, odrodzenie zaakcentowało rolę twórcy, nawiązując do myśli najwybitniejszych rzymskich poetów.

Poeci średniowieczni byli najczęściej anonimowi, ponieważ pisali na chwałę Pana, w związku z czym wyrzekali się doczesnej sławy. Epoka baroku podkreślała marność ziemskiego życia. Oświecenie zaś położyło nacisk na dydaktyczną rolę rzemiosła poetyckiego.

Reasumując, chciałbym nie zgodzić się z łacińską sentencją "inter arma silent Musae" (podczas wojny milkną muzy). Ta myśl wyraża przekonanie, że w czasie działań wojennych nie ma miejsca na poezję. Ten sąd jest błędny, ponieważ nawet w polskiej poezji znajdziemy mnóstwo utworów napisanych w czasie wojny. Według mnie wojna to czas, w którym twórcy powinni spełniać szczególną rolę, rolę pokrzepiania serc.