Szlachta polska była warstwą społeczną, która twierdziła, że jej rodowód wywodzi się już od starożytnego rodu Sarmatów. Był to lud, który według legend wykazywał się ogromną walecznością oraz odwagą. Dlatego wizja szlachty przedstawiona przez Jana Chryzostoma Paska odpowiada właśnie takim idealistycznym wyobrażeniom. Twórca ten przedstawiał się jako dobry przykład tego typu szlachcica i tak właśnie opisywał tę warstwę społeczną. Myślę, że jego utwory zawierają zbyt pozytywny, a co za tym idzie, pewnie niezgodny z prawdą opis tej części społeczeństwa. Uważam, że miał on do szlachty wręcz fanatyczny stosunek - dostrzegał wyłącznie jej zalety, a pomijał wszystkie istotne wady.
Jako przykładem posłużę się omówieniem fragmentu tekstu Jana Chryzostoma Paska pt. W obozie- szlachta polska została w nim przedstawiona w negatywnym świetle, uwidocznione tu zostały najgorsze cechy przedstawicieli tej warstwy społecznej. Autor próbuje przedstawić się jako wzorowy szlachcic, odznaczający się takim cnotami jak patriotyzm, odwaga, rycerskość oraz gotowość poświęcenia wszystkiego dla dobra ojczyzny.
Uważam jednak, że to, co zostało przedstawione w dalszej części tekstu, a więc opisy pijackich awantur, kłótni o błahostki oraz bezsensownych pojedynków, nie pozwala o nim myśleć jako o idealnym przedstawicielu tej warstwy społecznej. Autor wbrew swoim zamierzeniom, ukazał w sowim utworze najgorsze z cech, jakie posiadała polska szlachta. Nic nie morze usprawiedliwić takiego zachowania szlachciców na czele z autorem.
W obozie nikt nie kieruje się wyznaczonymi zasadami, które należą do tzw. etosu rycerskiego, życiem w nim rządzi chaos i przypadek. Każdy robi to, co chce i nie stosuje się do żadnych reguł - w obozie panuje więc samowola. Nawet podczas pojedynków łamane są wszelkie prawa. Szlachta nie kieruje się w swoim postępowaniu honorem.
Moim zdaniem żaden człowiek nie powinien postępować tak, jak szlachta przedstawiona w utworze Jana Chryzostoma Paska. Nie potrafię zrozumieć, dlaczego ludzie, którzy zachowywali się w ten sposób uważali przedstawicieli swojej warstwy społecznej za najwspanialszych ludzi na świecie. Uważam, że autor przedstawiając szlachtę od takiej strony, nie osiągnął zamierzonego efektu, jakim było wysławianie zalet szlachty - ale sprawił, że ludzie zaczęli myśleć o niej z niechęcią.
Henryk Sienkiewicz natomiast swoich utworach przekazał czytelnikom istotną prawdę - ukazał, że Polacy są wielkimi patriotami, gotowymi natomiast każdej chwili rozpocząć walkę w obronie ukochanej ojczyzny. Poza tym są narodem, który potrafi się zjednoczyć i w trudnych momentach wykazać się wielką solidarnością i odpowiedzialnością. Jego utwór miał na celu przywrócenie wiary w siłę naszego narodu i nadzieję na odzyskanie niepodległości.
Wzorem do naśladowania jest dla mnie Zagłoba. Bohater ten, to dla mnie wspaniały rycerz i wzór szlachetnego postępowania. W obronie ojczyzny gotów był poświęcić nawet życie - uważał, że żołnierze powinni być ze sobą solidarni i muszą nawzajem się wspierać - tylko wtedy uda im się osiągnąć sukces. To dla mnie idealny przedstawiciel szlacheckiego rodu - osoba, od której inni mogliby się nauczyć szlacheckiego postępowania.
W Potopie Henryk Sienkiewicz ukazał czytelnikom wzorowych przedstawicieli szlachty. To ludzie, dla których najważniejsze było przestrzeganie etosu rycerskiego i poświęcenie dla ojczyzny. Zupełnie inny obraz wyłania się z utworów Jana Chryzostoma Paska - gdzie szlachta to ludzie pyszni, egoistyczni i zawistni. Ich zachowanie pod żadnym względem nie jest godne naśladowania.
