ŻYCIORYS

Leopold Staff urodził się 14 listopada 1878 roku. Przyszedł na świat we Lwowie jako syn Franciszka i Leopoldyny Staffów. Była to wielodzietna (sześcioro) rodzina mieszczańska. Staff kształcił się najpierw w III Gimnazjum Klasycznym, we Lwowie, gdzie zdał maturę w 1897 roku, a później studiował na Uniwersytecie Lwowskim na wydziale administracji i prawa. W czasie studiów związał się ze stowarzyszeniem Czytelnia Akademicka, zaczął także twórczość artystyczną. W 1899 roku na forum kółka literackiego wygłosił odczyt "Rekonwalescencja końca wieku". Przedstawił nim swoje stanowisko, które uznano za manifest artystyczny młodzieży lwowskiej. To wpłynęło na decyzję Staffa o zmianie kierunku studiów, przeniósł się wiec z prawa na romanistykę i filozofie.

Debiut poetycki Staffa datuje się na rok 1900, kiedy to w dodatku do "Kuriera Lwowskiego" zamieszczono jego wiersz pt. "Noce bezsenne". Debiut książkowy nastąpił rok później, w 1901 r., wydano wówczas tomik "Sny o potędze". Staff zrezygnował ostatecznie ze studiów i jeszcze tego samego roku udał się w podróż do Włoch (z J. Kasprowiczem). W tym tez czasie związał się z czasopismem "Chimera" Zenona Przesmyckiego. W 1902 roku, niedługo po śmierci ojca, Staff wyjechał do Paryża. Potem odbywał kolejne wyprawy m.in. do Włoch (1906), a także w polskie Tatry, również z J. Kasprowiczem. Zainteresowała go działalność translatorska, sam zajął się przekładami i organizował bibliotekę przekładów filozoficznych "Sympozjon". Po raz kolejny wyjechał do Włoch w 1910 roku. W latach 1915 - 1918 został przeniesiony w głąb Rosji i zamieszkał w Charkowie. Tam ukazał się jego kolejny tom "Tęcza łez i krwi". Po wojnie wrócił do Polski i osiedlił się w Warszawie przy ulicy Koszykowej. W roku 1919 zmarła jego matka, Leopoldyna Staff. W roku 1920 Leopold Staff wziął ślub z Heleną Lindenbaum, nauczycielką geografii. Adoptowali oni córkę Ludwika Staffa, Ludwikę, jednak chore na gruźlicę dziecko zmarło sześć lat później.

Twórczość Staffa zdobył sobie uznanie w Polsce, w 1927 roku przyznano mu Państwową Nagrodę Literacką za tom zatytułowany "Ucho igielne". W 1931 r. zaczęły się ukazywać pierwsze tomy "Pism", a PEN Club zorganizował obchody jego trzydziestolecia twórczości. W roku 1933 obrano Staffa na stanowisko wiceprezesa Polskiej Akademii Literatury.

Staff był wielokrotnie nagradzany, wyróżniono go miedzy innymi orderem Polonia Restituta (1934 r. ), nagroda miasta Warszawy (1938 r.), doktoratem honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego (19390 a po wojnie też nagrodą PEN Clubu za działalność translatorską oraz tytułem honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego (1949). Później nastąpiły jeszcze: Państwowa Nagroda Literacka I stopnia (1951) i order Sztandaru Pracy I Klasy (1955).

W czasie drugiej wojny Staff prowadził tajne wykłady z literatury, po upadku powstania warszawskiego w 1944 r. przeniósł się wraz z małżonką do Starachowic, a potem do Krakowa. w roku 1949 wypadała pięćdziesiąta rocznica pracy twórczej Leopolda Staffa. Dzięki inicjatywie Juliana Tuwima, w Teatrze Polskim w Warszawie zorganizowano uroczysty jubileusz. Od eg też roku Staff na stałe zamieszkał w stolicy, na Nowym Świecie. Warszawę opuścił dopiero po śmierci żony 1957 roku. Wtedy to schronił się w Skarżysku Kamienne u księdza Antoniego Boratyńskiego, tam też zmarł 31 maja tego samego roku.

TWÓRCZOŚĆ

Leopold Staff jest twórcą trzech epok literackich - zaczynał w okresie Młodej Polski, pisał w dwudziestoleciu, publikował też powolnie, czyli w epoce określanej jako współczesność.

Modernistyczna poezja Staffa to przede wszystkim pierwszy tom pt. "Sny o potędze", ale w okresie Młodej Polski powstało łącznie osiem zbiorów jego poezji w tym: "Ptakom niebieskim" (1905 r.), "Gałąź kwitnąca" (1908 r.), "Uśmiechy godzin" (1910 r.), "Łabędź i lira" (1914 r.). w tych utworach wyraźny jest wpływ dominujących prądów epoki, głównie symbolizmu, ale jednocześnie jest też zdecydowany sprzeciw dal tak wówczas dekadentyzmu i filozofii Schopenhauera. Obok zniechęcenia , które w pierwszych utworach jeszcze się przewija, można tu znaleźć apoteozę siły i aktywności ("Kowal"). Jest poezja mocy, inspirowana poglądami Nietschego. Nietschego tym wczesnym okresie twórczości powstawały także utwory dramatyczne jak: "Skarb" (1904 r.), "Wawrzyny" (1912 r.), czy pisana prozą "Południca" (1920 r.) chronologicznie należąca już do dwudziestolecia.

W dwudziestoleciu skłania się Staff, coraz silniej ku codzienności i konkretowi. Nadal dominuje tu aktywność i czyn. Nowością w tej twórczości jest ukazanie spokoju i piękna życia wiejskiego, nie obciążone jednak młodopolską ludomanią. Zachwyt nad przyroda i prostotą jest z ducha franciszkański. Wychodzą wtedy takie tomiki jak: "Ścieżki polne" (1919 r.) czy "Ucho igielne" (1927 r.). w tym tez czasie, w pierwszym dziesięcioleciu niepodległości rozwija swa działalność grupa Skamandra, której patronem jest właśnie Staff. Tom "Wysokie drzewa" (1932r.) został entuzjastycznie przyjęty przez krytykę. Był on zapowiedzią kolejnego zwrotu w twórczości Staffa, widać w nim dążność do precyzji słowa, do maksymalnej zwięzłości. Ze Samandrem łączy go potoczny język wypowiedzi poetyckiej i odwołanie do codzienności. W "Barwie miodu" coraz wyraźniej zaznacza się obecność żartu, krytycy mówią tu o "dowcipie poetyckim". Ostatni tom międzywojenny Staffa to wydana w 1946 roku "Martwa pogoda".

Po wojnie poezja Staffa rezygnuje z wyszukanego języka poetyckiej metafory i kunsztownej formy, odchodzi od układu sylabotonicznego, regularnych miar metrycznych i rymu.

Już po śmierci autora ukazał się ostatni jego tom - "Dziewięć muz".