Don Kichota z Manczy znają chyba wszyscy, Cervantes jest twórcą tego, bodaj najsławniejszego rycerza na świecie. Cervantes urodził siew 1547 roku, a zmarł w 1616. Był wybitnym hiszpańskim prozaikiem i poeta, uważa się go za twórcę nowożytnej powieści europejskiej. Cervantes był hiszpańskim żołnierzem floty morskiej, walczył miedzy innymi pod Lepanto (został tam ranny), uczestniczył w wyprawie do Tunisu, przebywał w tureckiej niewoli arcyksiążę Algierze, po powrocie do Hiszpanii trochę się ustatkował, ożenił się, znalazł stałą prace (był poborcą podatkowym) i zaczął pisać. Jak widać jego życie było dość burzliwe, co znalazło odzwierciedlenie w awanturniczych przygodach jego bohaterów.
Pierwszym utworem Cervantesa była wydana w 1565 roku "Galatea". Najwybitniejsze jego dzieło "Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy", ukazywał się w latach 1605 - 1615. Powieść ta rozpoczynała nowa epokę gatunku, była parodią średniowiecznej powieści rycerskiej, wprowadzała nowy rodzaj narracji, dawał trafny, choć krytyczny obraz społeczeństwa hiszpańskiego z czasów współczesnych autorowi i tryskał wyjątkowym humorem. Ponadto jako prozaik pisał Cervantes także nowele ("Nowele przykładne") i romanse pasterskie.
Na polu dramatu jest Cervantes twórca dzisiaj mniej znanym, choć w XVII wieku cieszył się powodzeniem, napisał kilka komedii obyczajowych i intermediów ("Intermedia"), próbował też swoich sił w tragedii, stworzył pierwszy hiszpański dramat o charakterze narodowym "Oblężenie Numancji". Cervantes był tez poetą, głównie ludowym, choć ulegał tez wpływom renesansowej powieści włoskiej.
Don Kichote z Manczy stał się w Hiszpanii narodowym mitem, wielokrotnie przekształcanym i różnie interpretowanym. W powieści Cervantesa jest on ubogim szlachcicem, który pod wpływem literatury romansów rycerskich ulega szaleństwu i postanawia na ich modłę zbawić świat. Naczytawszy się takich powieści, uwierzył, ze świat zamieszkały jest przez najdziwniejsze stwory, smoki i olbrzymy, które uciskają niewinnych, rusza więc im na ratunek. Przy tym jest przekonany o swej sile wspaniałości i słusznym działaniu, w rzeczywistości jest tylko prostym szlachcicem na starej szkapie (Rosynancie), który w imię najświętszych ideałów wyrządza więcej szkody niż przynosi pożytku. W tej szalonej wędrówce towarzyszy mu wierny sługa Sanczo Pansa. Autor uzyskuje w ten sposób dodatkowy efekt komiczny, bowiem sługa jest uosobieniem rozsądku, nastawionym materialistycznie pragmatykiem. Jednocześnie ich nieustanne spory, dualistyczne widzenie świata ukazują złożoną osobowość człowieka, w którym zawsze tkwi trochę pragmatyzmu i choćby ziarenko idealizmu. Najbardziej znanym motywem powieści jest walka Don Kichote z wiatrakami, w której dzielny rycerz przekonany jest, iż pokonuje groźne potwory. Don Kichote powraca do zmysłów dopiero w godzinie śmierci, wtedy znów widzi świat w realnym kształcie.
Postać Don Kichota była różnie odbierana, współcześni autorowi odbierali powieść jako parodie romansu rycerskiego, a samą postać "przemyślnego szlachcica" jako komiczną. Jednak już w XVIII wieku zaczęto w nim dostrzegać szlachetnego idealistę, donkiszoteria zaczęła nabierać pozytywnego wydźwięku. Postać Don Kichota stała się szczególnie popularna w dobie romantyzmu. Dziś Don Kichote jest uznawany przez Hiszpanów za symbol ich narodowych cech, co chyba najdobitniej świadczy i jego pozytywnej ocenie.
