Adam Mickiewicz – biografia

Imię i nazwisko: Adam Bernard MickiewiczData urodzenia: 24 grudnia 1798 r.Miejsce urodzenia: Zaosie (koło Nowogródka, ówcześnie Imperium Rosyjskie, dziś Białoruś)Data śmierci: 26 listopada 1855 r.Miejsce śmierci: Konstantynopol (obecnie Stambuł, Turcja)Narodowość: polskaZawód: poeta, publicysta, działacz polityczny, wykładowca, ideolog romantyzmu

Dzieciństwo i młodość

Adam Mickiewicz urodził się w rodzinie drobnoszlacheckiej. Jego ojciec, Mikołaj Mickiewicz, był adwokatem sądowym, a matka, Barbara z Majewskich, pochodziła z rodziny o inteligenckich tradycjach. Mickiewicz dorastał w Nowogródku, gdzie rozpoczął edukację. Już w młodym wieku interesował się literaturą i historią.

W 1815 roku rozpoczął studia na Uniwersytecie Wileńskim (dziś Uniwersytet Wileński), gdzie studiował nauki humanistyczne, w tym filologię klasyczną i literaturę. Tam związał się z tajnym stowarzyszeniem filomatów (łac. miłośnicy nauki), a później filaretów (łac. miłośnicy cnoty), skupiającym się na rozwoju intelektualnym i patriotycznym.

Aresztowanie i zesłanie

W 1823 roku władze carskie wykryły działalność stowarzyszeń patriotycznych. Mickiewicz został aresztowany wraz z innymi studentami i spędził kilka miesięcy w więzieniu w Wilnie. W 1824 roku został skazany na przymusowe osiedlenie w głębi Rosji.

Lata 1824–1829 spędził w Rosji, m.in. w Petersburgu, Odessie i Moskwie. Tam poznał wielu rosyjskich intelektualistów i literatów, m.in. Aleksandra Puszkina i Wasilija Żukowskiego. Ten okres zaowocował powstaniem licznych dzieł literackich oraz refleksji nad losem narodu polskiego i własnym wygnaniem.

Twórczość literacka

Mickiewicz debiutował w 1818 roku, ale prawdziwy rozgłos przyniosły mu „Ballady i romanse” (1822), uznawane za manifest polskiego romantyzmu. Zbiór ten ukazywał nowe podejście do literatury – łączące ludowość, elementy fantastyczne, emocjonalność i patriotyzm.

Kolejne dzieła umacniały jego pozycję jako głosu narodu:

  • „Grażyna” (1823) – poemat rycerski o walce Litwinów z Krzyżakami.

  • „Dziady” – cykl dramatyczny. Część II (1823) i IV (1823) ukazywały ludowość i metafizykę, natomiast część III (1832), napisana już po upadku powstania listopadowego, to arcydzieło literatury patriotycznej, opisujące cierpienia Polaków w carskich więzieniach.

  • „Konrad Wallenrod” (1828) – poemat o konieczności poświęcenia i zdrady w imię wyższych celów narodowych.

Największym dziełem Mickiewicza był „Pan Tadeusz” (1834) – epopeja narodowa napisana w Paryżu, ukazująca obraz szlacheckiej Polski tuż przed rozbiorami. Utwór ten, pełen sentymentu do ojczyzny i opisów obyczajowości, do dziś uważany jest za najwybitniejsze dzieło polskiej literatury.

Emigracja i działalność polityczna

Po opuszczeniu Rosji w 1829 r., Mickiewicz udał się do Niemiec, Włoch i Szwajcarii, by ostatecznie osiąść w Paryżu. Po wybuchu powstania listopadowego (1830–1831) bezskutecznie próbował dostać się do walczącej Polski. Związał się z polską emigracją, tzw. Wielką Emigracją, i brał udział w działalności politycznej i publicystycznej.

W 1840 roku został profesorem literatury słowiańskiej w Collège de France, gdzie wygłaszał wykłady propagujące kulturę i historię narodów słowiańskich, zwłaszcza Polski. Jego wykłady zyskiwały ogromną popularność i były przepełnione duchem mesjanizmu – poglądu, że Polska, jako „Chrystus narodów”, ma do odegrania zbawczą rolę w historii Europy.

Mickiewicz zbliżył się także do środowisk mistyczno-religijnych, m.in. Andrzeja Towiańskiego i Koła Sprawy Bożej, co doprowadziło do konfliktów z innymi emigrantami, m.in. Juliuszem Słowackim i Zygmuntem Krasińskim.

Ostatnie lata i śmierć

W 1855 roku, w czasie wojny krymskiej, Mickiewicz udał się do Konstantynopola, gdzie organizował polski legion, który miał walczyć przeciwko Rosji po stronie Imperium Osmańskiego i Francji. Tam niespodziewanie zmarł 26 listopada 1855 roku. Oficjalnie przyczyną śmierci była cholera, choć pojawiały się również teorie o otruciu.

Początkowo został pochowany w Montmorency pod Paryżem. W 1890 roku jego prochy przewieziono do Katedry na Wawelu w Krakowie, gdzie spoczywają w krypcie wśród królów i bohaterów narodowych.

Dziedzictwo i znaczenie

Adam Mickiewicz uznawany jest za najwybitniejszego poetę romantyzmu i wieszcza narodowego Polski. Jego twórczość ukształtowała świadomość patriotyczną kilku pokoleń Polaków i była źródłem nadziei w czasach niewoli. Dzieła Mickiewicza do dziś są fundamentem kanonu literatury polskiej, a jego język, obrazowość i myśl filozoficzna inspirują zarówno literatów, jak i historyków, filozofów czy teologów.