"Iliada" Homera uznawana jest za pierwszy epos w historii literatury i zarazem za wzór do naśladowania dla wszystkich późniejszych twórców.
Na początek należy przedstawić w miarę wyczerpującą definicję eposu. Epos, inaczej epopeja to najstarszy spośród gatunków epickich, dopiero w XVIII wieku zastąpiony przez powieść. Utwór zwykle wierszowany, rozbudowany, o dużej objętości. Opiewa zwykle czyny legendarnych, mitycznych lub historycznych bohaterów (na przykład "Iliada", "Odyseja") na tle życia zbiorowości bądź życie całej społeczności w przełomowych chwilach dziejowych (epopeja narodowa, w Rzymie: "Eneida", w Polsce: "Pan Tadeusz"). Najważniejsza w eposie jest fabuła. Charakterystyczną cechą eposu jest patetyczny i podniosły styl. Inną cecha charakterystyczna jest inwokacja - wstęp rozpoczynający utwór zwracający się do muz (lub w przypadku epopei narodowej - do ojczyzny). Narrator obiektywny, opis wydarzeń i postaci szczegółowy i realistyczny, akcja podzielona na wyraźne epizody, często dwuplanowość (w starożytności - akcja w świecie bogów i akcja w świecie ludzi). Z eposu pochodzi szczególny typ rozbudowanego i bogatego porównania - tak zwane porównanie homeryckie.
"Iliada", pierwotnie najprawdopodobniej przekazywana ustnie, zapisana jest heksametrem - starożytnym wierszem rytmicznym używającym do zrytmizowania ułożonych naprzemiennie długich i krótkich sylab. Należy do najobszerniejszych utworów starożytnych - zawiera 24 księgi. Utwór otwiera inwokacja skierowana do muzy Kaliope - prośba o wsparcie w poetyckim rzemiośle i stworzeniu wartościowego dzieła. Cały utwór zapisany został podniosłym i poważnym językiem - uznawanym za właściwy do opiewania bohaterskich czynów. Także słownictwo, opisy oraz przede wszystkim porównania, budują nastrój pełen patosu. To właśnie szczególny rodzaj porównania - zwany od imienia twórcy porównaniem homeryckim - jest wyznacznikiem eposu. Porównanie homeryckie opiera się na rozbudowanym opisie odnoszonym do przedmiotu - najsłynniejszym z porównań tego typu jest oczywiście bieg Achillesa. Z kolei jego tarcza jest przykładem charakterystycznego, bardzo rozbudowanego opisu. Opisy należą zarówno do statycznych, jak i dynamicznych. Narrator eposu jest obiektywny i wszechwiedzący. Dialogi nie zajmują dużej części dzieła, nacisk położony jest raczej na opowiadanie i opisy.
Epos winien opisywać dzieje społeczności w przełomowym momencie dziejowym oraz działania wybitnych jednostek. Społecznością opisaną w "Iliadzie" jest Troja - inaczej Ilion (stąd tytuł), a momentem - ostatnie pięćdziesiąt dni dziesięcioletnich zmagań zwanych wojną trojańską. Jednak główny wątek położony jest raczej na bohaterów, a w szczególności na jednego z nich, czego dowodzą pierwsze słowa inwokacji:
"Gniew Achilla, bogini, głoś, obfity w szkody, (…)"
Do innych kluczowych bohaterów zaliczają się: po stronie greckiej - Agamemnon, Menelaos, dwaj Ajaksowie i Odyseusz; po trojańskiej - Hektor, Parys i Priam.
