Genezy wybuchu II wojny światowej historycy doszukują się w wadach tzw. "ładu wersalskiego", który miał być zabezpieczeniem pokoju w Europie po zakończeniu I wojny światowej. Poważną wadą nowego systemu był brak procedur służących do sprawnego egzekwowania postanowień traktatu.

W myśl postanowień traktatu wersalskiego z 1919 roku wyznaczona została na nowo mapa Europy. Jednakże przyjęte rozwiązania terytorialne budziły spore kontrowersje i mogły stać się zarzewiem konfliktów.

Kompromisowe rozwiązania ani nie satysfakcjonowały zwaśnionych państw, ani nie gwarantowały na dłuższą metę stabilnej sytuacji na mapie Europy. Wśród państw, które najaktywniej występowały przeciwko nowemu ładowi prym wiodły pokonane, upokorzone Niemcy i bolszewicka Rosja.

W odczuciu wielu, nie tylko nacjonalistycznych kręgów społecznych w Niemczech, traktat był upokorzeniem i dyktatem ze strony mocarstw Ententy. W związku z obarczeniem Niemiec winą za wywołanie wojny, to dumne państwo zostało zmuszone do poniesienia znacznych strat terytorialnych oraz do ustępstw militarnych (utrata kolonii, zwrot Francji Alzacji, Lotaryngii i Zagłębia Saary, demilitaryzacja Nadrenii, redukcja armii do 100 tys. żołnierzy, wycofanie z armii jednostek łodzi podwodnych, lotnictwa wojskowego i ciężkich jednostek pancernych). Ponadto na Niemcy nałożono wysokie reparacje wojenne.

W wyniku wielkiego kryzysu gospodarczego, który w Europie najsilniej dotknął właśnie Niemcy, bezrobocie, inflacja i spadek standardu życia dały się społeczeństwu mocno we znaki. W tym czasie na scenę polityczną wkroczył Adolf Hitler, którego radykalne nacjonalistyczne i rewizjonistyczne poglądy zyskały wielu zwolenników. Charyzmatyczny przywódca nowej partii NSDAP przywrócił Niemcom wiarę w ich państwo, przekonując ich o wyższości ich narodu i jego rychłej potędze militarnej. Korzystając z tego, że państwa Ligi Narodów nie egzekwowały postanowień traktatu wersalskiego, Hitler rozpoczął budowanie potęgi militarnej i politycznej nowej Rzeszy Niemieckiej rozpoczynając od wprowadzenia obowiązku służby wojskowej (16.03.1935 r.), remilitaryzacji Nadrenii (7.03.1936 r.) i rozbudowania floty wojennej. Nie ulegało dłużej wątpliwości, że Niemcy zupełnie bezkarnie szykują się do wojny.

III Rzesza stała się gotowa do podjęcia zbrojnej walki o przestrzeń życiową: na skutek kolejnych ustępstw ze strony europejskich mocarstw w roku 1938 nastąpiła aneksja Austrii, później Sudetów, Czech, Moraw i Kłajpedy. Plany Hitlera zakładały podbicie całej Europy. Również faszystowskie Włochy wystąpiły z roszczeniami zmiany postanowień traktatu wersalskiego rozczarowane dyskryminującą polityką Zachodu. Ekspansyjna polityka Włoch Mussoliniego zakładała objęcie kontroli nad basenem Morza Śródziemnego, w planach pojawiło się również rozciągnięcie wpływów na państwa basenu dunajskiego i na Bałkany.

Po 1930 r. także Japonia rozpoczęła agresywną politykę, zmierzającą do zdobycia niezachwianej pozycji mocarstwa azjatyckiego i znacznych wpływów na Dalekim Wschodzie.

Nie trzeba było zbyt długo czekać, by doszło do porozumienia między państwami zainteresowanymi agresywną polityką i zburzeniem porządku wersalskiego. W 1936 r. powstał przy udziale Niemiec i Japonii tzw. pakt antykominternowski. Równolegle doszło do porozumienia niemiecko-włoskiego, które dało początek osi Berlin-Rzym. Niedługo później do paktu przystąpiła Japonia, skutkiem czego powstała oś Rzym-Berlin-Tokio.

Swoją szansę w wykorzystaniu niestabilnej sytuacji Europy widział również Związek Radziecki. Stalin planował zaprowadzenie w Europie dyktatury komunistycznej na szeroką skalę, jak tylko skłócone z demokratycznymi państwami Zachodu Niemcy wywołają wyniszczający obie strony konflikt zbrojny.

Liga Narodów - organizacja mająca stać na straży pokoju w Europie i postanowień traktatu wersalskiego, nie wypełniła swojej misji. Po 1936 r. wyraźnie straciła na znaczeniu: kraje skandynawskie przyjęły politykę tzw. neutralności absolutnej, a następnie wystąpiły z Ligi. We wrześniu 1936 r. Liga nie podjęła działań wobec wojny domowej w Hiszpanii. Wobec agresji Japonii na Chiny z 1937 r. uchwalono jedynie potępiającą działania Japonii rezolucję. Ostatecznie konferencja monachijska z 1938 r. przesądziła o definitywnej porażce idei Ligi.

23 sierpnia 1939 r. reprezentujący III Rzeszę Ribbentrop i Mołotow ze strony ZSRR podpisali w Moskwie niemiecko-radziecki układ o nieagresji. Najistotniejszym elementem paktu, był jednak odnaleziony dopiero po wojnie tajny protokół, w którym zawarto plan podziału Europy Wschodniej, w tym ziem polskich, na niemiecką i radziecką strefę wpływów według linii Narew - Wisła - San. Finlandia, Łotwa i Estonia znalazły się w strefie ZSRR, Litwa przypadła Rzeszy.

Casus belli stało się odrzucenie żądań niemieckich przez rząd polski. Przewidywały one włączenie Wolnego Miasta Gdańska do Rzeszy oraz budowę eksterytorialnej szosy i linii kolejowej z Rzeszy do Prus Wschodnich przez polskie Pomorze. Wobec twardego stanowiska władz polskich Niemcy hitlerowskie zyskały pretekst do rozpoczęcia wojny.