Dla trzech krajów dalekiego Wschodu, czyli dla Chin, Japonii i Korei, charakterystyczna był polityka izolacjonizmu. W przypadku Chin założenia tak prowadzonej polityki zagranicznej wynikały z tradycji religijnych i kulturowych, przede wszystkim z koncepcji władzy cesarskiej.
W starożytnych Chinach władza miała boskie pochodzenie. Wierzono, że Chiny są centrum świata, a cesarz - "Syn Niebios" panuje nad nim. Stąd tak oziębłe traktowanie wszystkich przybywających z zewnątrz. Poselstwa przybywające na dwór cesarski coraz licznej od XVII wieku były sprowadzane do roli wasali. Nie przysługiwało im miano równorzędnego partnera do rozmów i jako stronę do traktatów handlowych. Dla władcy chińskiego byli kimś w rodzaju wasali przybywających z jałmużną. Ale mimo takiej polityki prowadzonej przez wieki Chinom nie udało się uchronić od otwarcia się na państwa zachodnie i na Stany Zjednoczone.
Kalendarium kontaktów Europejczyków z Chinami:
- XVI wiek: pierwsza próba podjęta przez państwa Europy nawiązania stosunków handlowych, ale i dyplomatycznych z Chinami;
1511 r.: spośród Europejczyków to Portugalczycy jako pierwsi docierają do Chin droga morską, opanowują Półwysep Malakka; w połowie XVI wieku założyli ośrodek handlowy Makau; początkowo władze chińskie reagują dość ostro, nie zezwalając na istnienie takiego ośrodka, z czasem widząc korzyści także i dla siebie zezwalają na istnienie faktorii, ale wysyłają do niej swojego zarządcę;
1527 r.: Hiszpanie po zajęciu Filipin, rozpoczynają handel z Chińczykami;
- XVII wiek: Na dalekim Wschodzie pojawiają się Anglicy, zakładają faktorię na Tajwanie;
W też wieku do Chin przybywa pierwsza misja jezuitów (z Francji), cesarz dopuszcza misjonarzy na swój dwór, licząc że będzie mógł wykorzystać ich wiedzę z zakresu nauk ścisłych.
Zmiany na tronie, które zaszły w tym czasie wpłynęły niekorzystnie na rozwijające się kontakty handlowe. Tron cesarski objęła dynastia Cing z Mandżurii, która bardzo niechętnie odnosiła się nie tylko do Europejczyków, ale też do sąsiednich państw. Jej rządy dość skutecznie zahamowały rozwój gospodarczy kraju. Powoli w odpowiedzi zaczynają powstawać ruchy o charakterze konspiracyjnym, których celem stanie się walką z władzą i z panującym feudalnym porządkiem.
- XVIII wiek: przynosi pierwszą dyplomatyczną misję Wielkiej Brytanii do Pekinu;
Osiągnięcia cywilizacyjne Chin:
- architektura
- ceramika (wynalezienie porcelany)
- rozwój malarstwa (na uwagę zasługuje związek malarstwa z pismem, a także użycie podobnych materiałów), poezji i muzyki
- rozwój filozofii, myśli religijnej (konfucjanizm, taoizm)
- wynalezienie warsztatu tkackiego, prochu strzelniczego, młyna wodnego, igły magnetycznej czy zegarka mechanicznego
- wynalezienie druku i produkcja papieru
- sztuka ogrodowa
Do XVI wieku Japonia utrzymywała stosunki handlowe i polityczne ze swoimi sąsiadami - Chinami i Koreą. W wieku następnym zwyciężyła polityka izolacjonizmu. Japonia bała się obcych przybyszów, a przede wszystkim wszelkich nowinek z zakresu sztuki wojennej, przybywających wraz z nimi. Dopiero w drugiej połowie XIX wieku, po szeregu przeprowadzonych reform Japonia otworzy swoje rynki zbytu dla towarów z Zachodu i Wschodu. A w konsekwencji nawiąże także stosunki dyplomatyczne, wchodząc w XX wieku na arenę dziejową.
Kalendarium kontaktów Europejczyków z Japonią:
- XVI wiek: Europejczycy po raz pierwszy pojawiają się u wybrzeży japońskich wysp;
1549 r.: przybywa pierwsza misja chrześcijańska Św. Franciszka Ksawerego;
- XVII wiek:
1603 r. rządy obejmuje (w imieniu cesarza) Tokugawa Ieyasu. W ten sposób rozpoczęło się panowanie szogunów z rodu Tokugawa. Trwały aż do 1867 r. i obfitowały w prześladowania chrześcijan, bowiem szogunowie byli zwolennikami religii Konfucjusza, wcieli jego poglądy w życie (m.. in. taki, że nieporządek jest największym złem).
1634 - 1635 r.: lata prześladowań chrześcijańskiej ludności Japonii, deportacje misjonarzy;
1639 r.: wprowadzenie polityki izolacjonizmu;
1640 r.: uprzywilejowanie Holendrów w polityce ekonomicznej z Japonią, bowiem jako jedyni otrzymali prawo do handlu z Wyspami na terenie portu Nagasaki;
- XVIII wiek:
1792 r.: próby (bezskuteczne) nawiązania stosunków handlowych z Japonią podejmują Rosja, Stany Zjednoczone, Anglia i Chiny;
Religia:
Kult sinto (sinto - ścieżka bogów) jest rdzenną religią japońską. Religia o charakterze politeistycznym, w której wyznawcy czczą duchy przodków, cesarzy oraz siły przyrody. Na szczycie panteonu bóstw kultu sinto stoi bogini Słońca. Od niej panująca dynastia wywodzi swa genealogię.
W VI wieku w Japonii, ale także i Chinach pojawia się buddyzm. Ma on kilka odmian. Z chwilą pojawienia się pierwszych misjonarzy (XVI w.), rozwija się chrześcijaństwo, przyjmując formę wielu sekt i odłamów.
Osiągnięcia cywilizacyjne Japonii:
- architektura (charakterystyczna bardzo prosta konstrukcja budynków mieszkalnych, z przesuwanymi wewnątrz ściankami; do XVI wieku wykorzystywano jako budulec wyłącznie drewno, później kamień)
- sztuka malarska, grafika i drzeworyty
- teatr (dostępny jedynie dla widzów pochodzenie szlacheckiego; wystawiono poematy z udziałem chóru, czerpiąc tematykę z legend i dziejów Japonii)
- sztuka ogrodowa (ogrody miniaturowe, herbaciane i spacerowe)
- sztuka układania kompozycji kwiatowych (ikebana), znana od XI w.
- KOREA.
Swoistego rodzaju pomostem, z racji położenia, łączącym Japonię i Chiny była Korea. Podobnie jak w przypadku dwóch pozostałych państw dominującą religia stał się buddyzm, który wywarł ogromny wpływ na kulturę, sztukę tego państwa. Miejscami gdzie kwitło rozwój różnych dziedzin twórczości były klasztory.
Korea wyróżniała się produkcją ceramiki, mogąc swobodnie konkurować ze swoim chińskim sąsiadem.
