KRETA (rozkwit: ok. 2000 r. - 1450 r. p.n.e.)

  • Minos - król Krety (małżonka - Pazyfae; dzieci - Ariadna, Fedra, Androgeos, Glaukos)

MYKENY (przybycie Achajów: ok. 1900 r. p.n.e.)

TROJA (wojna trojańska: około 1200 r. p.n.e.)

  • Parys (Aleksander) - porwał Helenę, co stało się przyczyną wybuchu wojny trojańskiej

MITY I WIERZENIA GREKÓW

  • Hellen (syn Pyrry i Deukaliona) - mityczny protoplasta Greków
  • Homer - VIII w. p.n.e.
  • Bogowie - Zeus, Posejdon, Hades, Afrodyta, Hera, Atena, Hermes, Apollo

SPARTA

  • Eurystenes i Prokles - bracia, pod których wodzą Dorowie przywędrowali na Peloponez i podbili Lakonię
  • Likurg - IX w. p.n.e.; prawodawca; ustanowił podstawy ustroju politycznego w Sparcie

ATENY

  • Kylon - VII w. p.n.e.; pierwszy tyran
  • Drakon - archont i prawodawca ateński; stworzył w 621 r. p.n.e. bardzo surowe prawo, którego celem było uniemożliwienie objęcia rządów przez tyranów
  • Solon - archont; dokonał wielu reform w 594 r. p.n.e.; wprowadził timokrację
  • Pizystrat - tyran Aten; przejął władze w 560 r. p.n.e., był dobrym władcą
  • Klejstenes - archont; w latach 508/507 p.n.e. wprowadził reformy, które całkowicie zmieniły system wyborczy w Atenach; stały się one podstawą demokracji
  • Koroibos - pierwszy znany zwycięzca olimpiady w 776 r. p.n.e.
  • Milon z Krotonu - wygrywał na olimpiadzie 24 lata z rzędu

WOJNY GREKÓW Z PERSAMI

  • Cyrus II Wielki - pochodzący z rodu Achemenidów władca perski w latach 558-529 r. p.n.e.
  • Kambyzes - syn Cytrusa II Wielkiego; władał Persją w latach 530-521 r. p.n.e.; zajął Egipt
  • Dariusz I - władca Persji w latach 522-486 p.n.e.
  • Mardoniusz - wódz perski; w 492 r. p.n.e. wyruszył na wyprawę do Grecji (podbił Macedonię); przegrał w 479 r. p.n.e. w bitwie pod Platejami
  • Datys i Artafernes - dowodzili Persami w bitwie pod Maratonem (490 r. p.n.e.)
  • Militiades - dowodził Ateńczykami w zwycięskiej dla nich bitwie pod Maratonem
  • Temistokles - polityk ateński; zaproponował zbudowanie floty na wojnę z Persami, następnie rozpuścił plotkę o złym stanie floty ateńskiej; dowodził w wygranej przez Ateńczyków bitwie morskiej pod Salaminą w 480 r. p.n.e.)
  • Kserkses - król perski; dowodził pod Termopilami (480 r. p.n.e.)
  • Leonidas - król Sparty; dowodził wojskami spartańskimi pod Termopilami; z 300 żołnierzami walczył do końca
  • Efialtes - zdrajca grecki, który wskazał wojskom perskim okrężną drogę, pozwalającą obejść wąwóz termopilski
  • Pauzaniasz - wódz spartański; dowodził Spartiatami w bitwie pod Platejami w 479 r. p.n.e.

SPARTA I ATENY PO WOJNACH GRECKO-PERSKICH

  • Arystydes - polityk ateński, który obiektywnie ocenił udział państw greckich w wojnie z Persami
  • Efialtes - polityk ateński; kierował stronnictwem demokratycznym w tym mieście; w 462 r. p.n.e. odebrał kompetencje Areopagowi i przekazał je zgromadzeniu ludowemu i Radzie Pięciuset
  • Kimon - arystokrata ateński przychylny Sparcie; został skazany na wygnanie przez sąd skorupkowy; uratował Spartę przed zniszczeniem jej przez helotów, którzy podnieśli bunt
  • Perykles - jeden z najwybitniejszych polityków ateńskich; zawarł 30-letni pokój ze Spartą
  • Sofokles, Ajschylos i Eurypides - tragicy ateńscy
  • Arystofanes - komediopisarz
  • Fidiasz - rzeźbiarz

WOJNA PELOPONESKA

  • Archidamos - król Sparty
  • Kleon - ateński polityk i wódz; po śmierci Peryklesa (429 r. p.n.e.) przywódca Aten; zwolennik walki ze Spartą; stawiał Spartiatom takie warunki, że uniemożliwiały one zawarcie pokoju
  • Nikiasz - wódz i polityk ateński; zawarł w 421 r. p.n.e. pokój ze Spartą
  • Alkibiades - wódz i polityk ateński; był przeciwnikiem pokoju Nikiasza; nakłonił Ateńczyków do zorganizowania wielkiej ekspedycji na Sycylię; w 415 r. p.n.e. przeszedł na stronę Spartan.
  • Lizander - wódz Spartan; kierował oblężeniem Aten aż do ich kapitulacji (w 404 r. p.n.e. zawarto pokój)
  • Pelopidas - przywódca Teb; wraz z Atenami zaangażował się w wojnę ze Spartą
  • Epaminondas - wódz tebański; w 371 r. p.n.e. w bitwie pod Leuktrami w Beocji pokonał armię spartańską, dwukrotnie większą od własnej; zajął Mesenię i spustoszył Lakonię; doprowadził do upadku hegemonię Sparty

FILOZOFOWIE ATEŃSCY IV w. p.n.e.

  • Tales z Miletu - pierwszy znany nam grecki filozof (VI w. p.n.e.)
  • Demokryt z Abdery - myśliciel i naukowiec; rozwinął teorię, że wszechświat zbudowany jest z atomów
  • Pitagoras - matematyk
  • Sokrates - jeden z największych filozofów greckich; twórca pojęcia prawdy absolutnej, w 399 r. p.n.e. oskarżono go o brak wiary w tradycyjnych bogów oraz dawanie złego przykładu młodzieży i skazano na śmierć
  • Platon - uczeń Sokratesa, który zapisał myśli swego mistrza; uczył w gaju Akademosa (akademia), twórca idealizmu obiektywnego
  • Arystoteles - stworzył podstawy nowożytnej logiki oraz klasyczną definicję prawdy; uważał, że Ziemia stanowi centrum wszechświata; uczył w ogrodach Lykejonu (Liceum)