Italia bardzo wcześnie, gdyż od VIII w. p.n.e. znalazła się pod wpływem greckim, z tego względu, że jej mieszkańcy naśladowali greckie instytucje polityczne. W ustroju państw włoskich znajdziemy wszystko to, co istotne:
- Zgromadzenie obywatelskie,
- Rady,
- Wybory urzędników na roczną kadencję,
- Obywatelską armię.
W świcie italskim rzymska civitas (łaciński synonim polis), już u schyłku IV w. p.n.e. była najpotężniejszym państwem na Półwyspie Apenińskim. Badając działanie instytucji civitas, w okresie mniej więcej od połowy III do połowy II w. p.n.e. ustrój działał sprawnie, a jednocześnie na twarzy republiki rysowały się pierwsze pęknięcia.
Specyficzną cechą rzymskiej civitas była znaczna liczba obywateli, Rzym bowiem bardzo wcześnie (w połowie IV w. p.n.e.) prowadził już otwartą politykę, czyli dając chętnie prawa obywatelskie, inaczej niż w greckich polis. Większość obywateli stanowili średnio zamożni rolnicy, zdolni do samodzielnego uzbrojenia się na wypadek wojny. Zamożność chłopstwa była wynikiem udanych podbojów w Italii, kończących się rozdawaniem ziemi podbitych zwycięzcom.
