Inny tytuł: Ateny i Rzym - porównanie.
Zarówno greckie miasto Ateny jak Rzym doszły do rozkwitu gospodarczego i kulturalnego. Można dokonać porównania pomiędzy nimi. W Atenach zrodził się ustrój polityczno-społeczny zwany demokracją. W Rzymie przez pewien okres czasu system zarządzania państwem opierał się na podobnych zasadach.
Demokracja ateńska
- obywatele mieli prawo głosu w sprawie sposobu zarządzania miastem,
- obywatelami byli mężczyźni, nie mogli być nimi cudzoziemcy i niewolnicy,
- prawa ustalała tak zwana Rada Pięciuset złożona z 500 obywateli, którzy byli wybierani przez losowanie, na jeden rok, posiadała funkcje kontrolne, prawo inicjatywy ustawodawczej,
- Zgromadzenie Ludowe - Eklezja - zbierała się co 10 dni. Była najważniejszym organem władzy. Zbierało się na wzgórzu Pnyks. Wymagano aby brało w nim udział dokładnie 6000 obywateli miasta, frekwencja była bardzo przestrzegana, jeżeli zabrakło kilku osób musieli być doprowadzeni przez organy porządkowe. Zgromadzenie zajmowało się rozważeniem ustaleń Rady. Raz w roku zgromadzeni mogli pozbyć się niepopularnych polityków, a ich imiona spisywano na kawałkach potłuczonego ceramicznego naczynia. Był to tak zwany ostracyzm, który miał zabezpieczać miasto przed rządami tyranów.
Społeczeństwo
- Wolni obywatele: rodowici Ateńczycy, którzy skończyli 18 lat,
Prawa obywateli:
- posiadali i uprawiali ziemię,
- byli równi wobec prawa,
Obowiązki obywateli:
- służyli w wojsku,
- obciążenia finansowe na rzecz skarbu państwa zależały od bogactwa obywateli,
- obowiązek wojskowy,
- udział w świętach religijnych,
(obywatel mógł ewentualnie stracić swoje prawa, gdy nie dbał o groby zmarłych lub starsze osoby).
- Metiojkowie - wyzwoleni cudzoziemcy lub niewolnicy. Służyli w wojsku, uprawiali ziemie, zajmowali się handlem i rzemiosłem.
- Niewolnicy:
- ludność podbitych krajów, zakupywani na targach niewolników,
- niewolnik nie miał praw,
- nie mógł zostać zabity przez właściciela,
- można go było uwolnić.
Podział niewolników:
Państwowi i prywatni.
Prawo ateńskie wykluczało wzięcie do niewoli obywatela, który nie spłacił w terminie długu.
Ustrój Rzymu
Początkowo była to monarchia, później republika, a dalej cesarstwo. Ustrój republikański był najbardziej zbliżony do ustroju demokratycznego. Po za tym początkowo Rzym był miastem-państwem, podobnie jak Ateny. Na tym polegają podobieństwa ustrojowe.
Demokracja ateńska pozostaje nadal najlepiej zorganizowaną formą rządów, na której wzorują się do dziś państwa Europy i Ameryki.
