Stosunki polsko-litewskie w XIV w.

1325- zawarto pierwszy sojusz polsko-litewski między Władysławem Łokietkiem, a Giedyminem, które przerwano za Kazimierza Wielkiego wskutek rywalizacji obu tych państw o tereny ruskie. Należy zaznaczyć, że Litwini napadali na ziemie polskie w celach łupieżczych.

1385- PolskaLitwa podpisały kolejny sojusz zwany Unią w Krewie, było to zjednoczenie obu państw pod wodzą jednego władcy.

Przyczynami dla, których zawarto unię personalną była wspólna walka przeciwko Krzyżakom. Kościół w Polsce dążył do tego, aby Litwa przeszła na chrześcijaństwo. Mieszczanie, kupcy litewscy i polscy opowiadali się za zawarciem sojuszu, gdyż wówczas zostałby ułatwiony handel między nimi. Za unią polsko-litewską był również Władysław Jagiełło, gdyż przyjęcie chrztu oraz objęcie tronu polskiego znaczyło dla niego wzmocnienie pozycji międzynarodowej Litwy.

Na mocy ustaleń Unii w Krewie Władysław Jagiełło miał się wywiązać z postanowień wobec Polski. Przyjąć chrzest, następnie ożenić się z Jadwigą przez co zostać królem Polski. Ponadto za zerwanie zaręczyn Jadwigi z Wilhelmem Habsburgiem Jagiełło zobowiązał się zapłacić mu odszkodowanie. Dalej nastąpiło połączenie obu państw, które zostało inaczej zinterpretowane przez Polaków, jak i przez Litwinów. Strona Polska rozumiała to jako włączenie Litwy do naszego państwa. Strona litewska, a szczególnie Witold traktowali to jako połączenie obu państw.

1392- zawarto ugodę ostrawską, w myśl której Władysławowi Jagielle nadano tytuł Najwyższego Księcia Litwy, z kolei Witoldowi, który miał sprawować rządy zamiast niego na Litwie nadano nazwę Wielki Książę Litewski

1399- Witold przegrywa bitwę z Mongołami pod Worsklą, przez co zdał sobie sprawę, że tylko dzięki wsparciu Polski może utrzymać swoje ziemie na Rusi. Konsekwencją tej potyczki jest zbliżenie się Litwy do Polski.

Stosunki polsko-litewskie w XV w. 

1401- doszło do zawarcia kolejnej unii polsko-litewskiej, nazwana ona została wileńsko-radomską. Unormowano wówczas prawnie ugodę ostawską z 1392 r., a ponadto ustalono, że Witold będzie rządził Litwą dożywotnio.

1413- podpisano Unię w Horodle, na której potwierdzono już istniejące stosunki polsko-litewskie odnośnie odrębności obu państw. Poza tym wprowadzono zmiany w dotychczasowej polityce obu państwa. Wspólnie głosowano odtąd na temat polityki zagranicznej, ponadto kilkadziesiąt rodów litewskich zrównano ze szlachtą polską dzięki czemu mogli oni zabierać głos na polskich sejmach.

1430- na Litwie umiera Witold, jego miejsce na tronie Litewskim zajmuje Świdrygiełła, który był bratem Władysława Jagiełły. Próbował on z pomocą Krzyżaków usamodzielnić Litwę od Polski, w wyniku czego doszło do wybuchu wojny domowej. Przeciwnikiem Świdrygiełły w tym sporze był Zygmunt Kiejstutowicz brat Witolda. Wojna na Litwie została wygrana przez zwolenników unii polsko-litewskiej.

1432- ustanowiono unię polsko-litewską w Grodnie, gdzie postanowiono, że Kiejstutowicz do końca życia będzie rządził Litwą. Po tym czasie Litwa miała być włączona do państwa polskiego.

1434- Władysław Jagiełło umiera, a jego miejsce na tronie polskim obejmuje jego syn Władysław Warneńczyk

1440- na Litwie umiera Zygmunt Kiejstutowicz, Władysław Warneńczyk nie wykorzystuje okazji, aby Litwę włączyć do Polski, gdyż związał się unią personalną z Węgrami. Spowodowało to zerwanie unii z Litwą, która obrała władcą swego państwa Kazimierza Jagiellończyka.

1444- śmierć króla polskiego na polu bitwy pod Warną, ta tragedia spowodowała wygaśnięcie unii polsko-węgierskiej. Polacy w następstwie zaistniałej sytuacji proponowali Kazimierzowi Jagiellończykowi swój tron. Zwlekał on z tą propozycją trzy lata, wówczas w naszym kraju datuje się kolejne bezkrólewie.

1447- na tron Polski wkracza Kazimierz Jagiellończyk, jednocześnie dochodzi do zawarcia kolejnej unii polsko-litewskiej, która wygasa z chwilą śmierci króla polsko-litewskiego w 1492 r.

1492- po Kazimierzu Jagiellończyku władcą Polski zostaje Jan Olbracht, natomiast tron litewski objął jego młodszy brat Aleksander Jagiellończyk

1499- zawarto unię wileńską, która gwarantowała prowadzenie wspólnej polityki zagranicznej oraz wpływ na wybór władcy w Polsce i na Litwie przez obie strony.

Stosunki polsko-litewskie w XVI w.

1501- Aleksander Jagiellończyk po śmierci Jana Olbrachta wstępuje na tron Polski, dochodzi także w tym roku do unii mielnickiej, która doprowadziła do połączenia obu państw.

1504- zerwanie unii mielnickiej

1569- zawarto unię lubelską, która doprowadziła do całkowitego połączenia Polski i Litwy w Rzeczpospolitą Obojga Narodów

Do przyczyn zawarcia tej unii możemy zaliczyć obawę Zygmunta Augusta, który nie posiadał męskiego potomka przez co unia przestałaby istnieć. Ponadto bojarzy litewscy dążyli do tych samych przywilejów jakimi cieszyła się polska szlachta. Zwolennikami tej unii byli także kupcy obu państw.

Unia realna zawarta w Lublinie ustanowiła, że PolskaLitwa od tej chwili posiadały wspólnego władcę, politykę zagraniczną, wspólny sejm oraz jedną monetę. Osobny pozostał skarb każdego z państw, urzędy, administracja, wojsko, sądownictwo oraz prawo.