Państwa słowiańskie zaczęły powstawać na skutek jednoczenia się plemion słowiańskich. Proces ten mógł być realizowany na drodze pokojowej lub w wyniku zbrojnego podboju.
Państwo Bułgarskie
Bułgarzy to lud pochodzenia tureckiego. W 679 r. pod wodzą Asparucha przekroczyli Dunaj i weszli na tereny zajmowane przez Słowian. Zaczęli tworzyć własne państwo na południe od Dunaju u zachodnich wybrzeży Morza Czarnego, które stopniowo rozszerzali na zachód. W kontaktach ze Słowianami ulegli szybkiemu wynarodowieniu, zatracili swój język i w pełni stopili się z tubylczą słowiańską ludnością, której jednak narzucili swą nazwę i organizację. W 864 r. Bułgarzy przyjęli chrześcijaństwo. Bułgaria była w stałym konflikcie z Bizancjum, ponieważ była konkurencją dla Konstantynopola na Półwyspie Bałkańskim.
Państwo Wielkomorawskie
Plemiona morawskie zostały zjednoczone około 830 r. Władca Państwa Wielkomorawskiego Rościsław znajdował się w konflikcie z Niemcami. Rościsław pragnął zintegrować swe państwo i w tym celu chciał użyć organizacji kościelnej i wspólnego dla wszystkich poddanych chrześcijańskiego wyznania. Decydując się na chrystianizację nie chciał jednak odwoływać się do pomocy duchownych niemieckich, aby uniknąć możliwości wykorzystania przez władców niemieckich kościoła do walki z niezależnością Państwa Wielkomorawskiego. Dlatego też zwrócił się z prośbą do cesarza bizantyjskiego o przysłanie misjonarzy greckich, którzy przybyli do jego państwa w 863 r.
Za panowania następcy Rościsława, którym został Świętopełk Państwo Wielkomorawskie przeżywało okres największego w swej historii przyrostu terytorialnego. Świętopełk opanował tereny serbołużyckie, Morawy, Czechy, Część Panonii, Państwo Wiślan, Śląsk. Po śmierci Świętopełka Państwo Wielkomorawskie przeżywało kryzys. Ostatecznie rozbite zostało przez najazd węgierski w 906 r.
Ruś
Na terytorium zamieszkałym przez plemiona ruskie powstały dwa ośrodki władzy państwowej: w Nowogrodzie Wielkim i w Kijowie. W drugiej połowie IX w. Ruryk - jeden z normandzkich wodzów, którzy najeżdżali te tereny opanował tron Nowogrodu Wielkiego. Jego następcy podporządkowali sobie również Kijów, tworząc w ten sposób podstawy do zjednoczenia ziem ruskich i powstania jednolitego państwa ruskiego na tych terenach. W granicach państwa ruskiego znalazł się ważny szlak handlowy łączący Morze Bałtyckie z Morzem Czarnym.
Normanowie szybko ulegli slawizacji i wtopili się w ludność tubylczą. Państwo ruskie zaczęło prowadzić ekspansję w kierunku posiadłości Bizancjum. Ze względu na to, że Cesarstwo było za słabe na rywalizację z Rusią zdecydowało się na współpracę, a utratę wpływów politycznych chciało rekompensować sobie przez pozyskanie wpływów kościelnych i kulturalnych. W 988 r. władca Rusi Włodzimierz Wielki przyjął chrzest, uznał chrześcijaństwo za religię panującą i otrzymał rękę cesarzówny bizantyjskiej.
