1. Sytuacja na Półwyspie Arabskim przed Mahometem
Większą część terytorium Półwyspu Arabskiego zajmowały obszary pustynne, które zamieszkane były przez plemiona koczownicze. Plemiona te permanentnie rywalizowały ze sobą. Tylko południowe i zachodnie wybrzeża Półwyspu Arabskiego zamieszkałe były przez ludność osiadłą utrzymującą się z hodowli i rolnictwa. Zachodnie wybrzeża Półwyspu Arabskiego stanowiły ważną część szlaku handlowego, który prowadził z basenu Morza Śródziemnego przez Morze Czerwone ku wschodniej Afryce i Indiom. Dlatego też ludność zamieszkująca Półwysep Arabski duże dochody czerpała z pośrednictwa handlowego, angażując się do ochrony karawan kupieckich (koczownicy) lub otwierając własne zakłady kupieckie w miastach znajdujących się na szlaku handlowym.
2. Wystąpienie Mahometa
Mahomet urodził się w Mekce - jednym z miast na zachodnim wybrzeżu Półwyspu Arabskiego. Podczas swoich handlowych podróży, poznał dokładnie zasady wiary chrześcijańskiej i judaizmu. Pod wpływem tych doświadczeń stworzył nową monoteistyczną religię. Mahomet nie zyskał zbyt wielu zwolenników w Mekce. Szczególnie niechętny stosunek do jego religii wykazywały elity rządzące miastem, widząc w nowym proroku zagrożenie dla swojej władzy. Dlatego w 622 r. Mahomet zmuszony był uchodzić z Mekki do Medyny. Wydarzenie to określa się w historii nazwą hidżra. Następne dziesięć lat Mahomet zajmował się walką o zjednoczenie plemion arabskich i propagowaniem swojej religii. Oba te zadania zakończyły się jego sukcesem.
3. Islam
Islam - nazwa religii stworzonej przez Mahometa pochodzi od arabskiego słowa, które oznacza uległość i całkowite podporządkowanie się woli jedynego Boga - Allaha. Wyznawcy islamu zwani są muzułmanami, czyli uległymi. Świętą księgą islamu jest Koran, który zawiera nauki głoszone przez Mahometa. Mahomet uważał siebie za proroka i wierzył, że Allah objawił mu swoją wolę. Islam opierał się na pięciu filarach wiary, do których należały: post; jałmużna; modlitwa odmawiana pięć razy dziennie z twarzą zwrócona w kierunku Mekki; pielgrzymka do Mekki oraz wyznanie wiary (nie ma Boga prócz Allaha, a Mahomet jest jego Prorokiem).
4. Podboje arabskie
Po śmierci Mahometa w dokonano wyboru jego następcy, który przyjął tytuł kalifa (zastępcy proroka). Taki tytuł przysługiwał odtąd władcom państwa arabskiego. Wykorzystując popularność islamu kalifowie rozpoczęli politykę ekspansji. Jej przyczyną było przeludnienie Arabii i pustynny charakter Półwyspu Arabskiego, co ograniczało wydajność arabskiego rolnictwa. W pierwszej połowie VII w. Arabowie podbili: Libię, Egipt, Cypr, Syrię, Palestynę, Mezopotamię, Państwo Perskie. W drugiej połowie VII w. zajęli północną Afrykę (Maghreb), a na wschodzie dotarli do Indii i Turkiestanu. Na początku VIII w. Arabowie podbili państwo Wizygotów w Hiszpanii. Dalsza ekspansja Arabów w głąb kontynentu europejskiego została powstrzymana przez Franków, którzy pokonali wyznawców proroka w 732 r. w bitwie pod Poitiers. Początkowo stolica państwa arabskiego znajdowała się w Medynie. W toku podbojów przeniesiono ją do Damaszku, a potem do Bagdadu. Utrzymanie jedności tak rozległego państwa, którego terytorium rozciągało się od Atlantyku po Indie okazało się niemożliwe. Imperium arabskie rozpadło się na kilka mniejszych i niezależnych od siebie ośrodków państwowych zwanych kalifatami.
5. Kultura i nauka arabska
Arabowie byli tolerancyjni wobec kultur podbitych ludów. Nie niszczyli ich, starając się korzystać z ich dorobku. Wraz ze wzrostem popularności islamu upowszechnił się język arabski, ponieważ Koran uważany był za dosłowne słowa proroka, które nie mogą podlegać najmniejszym zmianom i zabraniano ich tłumaczenia. W toku swoich podbojów Arabowie zetknęli się z filozofią grecką. Największe wrażenie zrobiły na nich prace Arystotelesa i wiele jego dzieł znamy dziś tylko dzięki arabskim przekładom, ponieważ greckie oryginały zaginęły lub uległy zniszczeniu. Arabowie odnosili również liczne sukcesy w medycynie i matematyce. Zaadaptowali z Indii system cyfr, które dziś są w powszechnym użyciu i nazywane są cyframi arabskimi.
