Wielkie odkrycia geograficzne z XV i XVI wieku to jeden z przełomowych momentów w historii ludzkości. Sprawiły one, że dotychczasowe przekonania i poglądy ludzi żyjących w czasach średniowiecza stały się zupełnie nieaktualne.

Dalekie wyprawy i odkrycia nowych lądów niosły ze sobą wiele zmian, ale także niebezpieczeństw. Europejczycy poszerzyli swoją wiedzę o żegludze, otaczającym ich świecie, a dzięki coraz większemu napływowi towarów mogli podnieść swój poziom życia.

Należy jednak pamiętać o negatywnych następstwach czyli o pojawieniu się niewolnictwa czy zniszczeniu przez odkrywców wspaniałych, pradawnych kultur ludów amerykańskich.

Główną przyczyną wielkich odkryć była chęć znalezienia drogi do azjatyckich krajów: Indii i Chin. Stało się to konieczne, gdyż dotychczasowa trasa lądowa przebiegała przez tereny opanowane przez Turków, co znacznie utrudniało handel, a nakładane cła bardzo podnosiły ceny sprowadzanych towarów.

Jako kolejną przyczynę dalekich wypraw należy wymienić zainteresowanie ludzi nowymi krajami i światem, rozbudzoną przez czasy renesansu.

Europejczycy widzieli również w nich możliwość rozszerzenia wiary chrześcijańskiej na inne, nie znające Chrystusa ludy. Nie bez znaczenia były również fantastyczne pogłoski o niezmierzonych bogactwach znajdujących się w nieznanych krajach.

Wielkie znaczenie miał także spory postęp, który dokonał się w żegludze i nawigacji. Budowano nowy typ okrętów - karawele. Były to statki dużo większe od dotychczas używanych, miały wyższe burty, ruchome żagle. Dzięki temu mogły poruszać się w kierunku przeciwnym do wiejącego wiatru.

Wszystkie te okoliczności sprawiły, że europejscy żeglarze, mimo wielkich obaw i zabobonnego strachu, pod koniec XV i w XVI wieku wyruszyli na wielkie wyprawy, które zmieniły oblicze świata.

Pierszeństwo w odkrywaniu nowych szlaków i lądów przypadło Portugalczykom i Hiszpanom.

W Portugalii zrodził się plan aby do Azji dotrzeć drogą morską, opływając kontynent afrykański od południa. Pierwsze, ryzykowne wyprawy wyruszyły w drugiej połowie XVI wieku, z inicjatywy króla Henryka Żeglarza. Podejmowane kolejno próby kończyły się sukcesami. Tak więc okręty portugalskie płynąc na południe odkrywały stopniowo: Wyspy Kanaryjskie, Azory, Zatokę Gwinejską. Wreszcie w 1471 roku jedna z wypraw osiągnęła równik. Wielkim, przełomowym sukcesem zakończyła się ekspedycja z 1487 roku, kiedy to Bartolomeo Diaz dopłynął aż do południowego krańca Afryki, nazywając go Przylądkiem Burz, później nazwę zmieniono na Przylądek Dobrej Nadziei.

Płynąc wzdłuż wybrzeży afrykańskich, Portugalczycy zakładali kolonie handlowe, nawiązywali kontakty gospodarcze z nieznanymi dotąd ludami.

Pierwsze wyprawy dostarczyły także poważnej wiedzy o żegludze i o samej Afryce. Portugalczycy zyskali pewność, że kontynent można opłynąć od południa, dzięki czemu otwierała się szansa dla następnych odkrywców na dopłynięcie tą drogą do Indii i Chin.

Człowiekiem, który dokonał tego wielkiego czynu jako pierwszy był Vasco do Gama, dopływając 20 maja 1498 roku do poru w upragnionych Indiach.

Dzięki temu Portugalia zdominowała handel na Oceanie Indyjskim. Do kraju napłynęły tkaniny bawełniane, pieprz, kość słoniowa, przyprawy korzenne. Z Afryki natomiast przywieziono mnóstwo złota i tysiące czarnych niewolników.

Do wybrania innej drogi zostali zmuszeni Hiszpanie. Krzysztof Kolumb, zakładając że Ziemia jest okrągła, postanowił dotrzeć do Indii płynąc w kierunku zachodnim. Jego trzy okręty wyruszyły 3 sierpnia 1492 roku z Kadyksu, by 12 października dotrzeć do nowego lądu, który dla Krzysztofa Kolumba był upragnionym kontynentem azjatyckim.

Pomyłka została wyjaśniona dopiero po śmierci admirała przez włoskiego badacza i przyrodnika - Amerigo Vespuciego, na którego cześć nowy kontynent nazwano Ameryką.

Wkrótce rozpoczęła się kolonizacja odkrytych ziem. W 1519 roku Kortez rozpoczął podbój Meksyku. Ponieważ w tym kraju nie znaleziono dostatecznej ilości złota, hiszpańscy konkwistadorzy wyruszyli do Ameryki Południowej. Wyprawy Franciszka Pizarra pozwoliły Hiszpanom zapanować nad dzisiejszym Peru, Kolumbią i Ekwadorem. Tak więc olbrzymi obszar Ameryki Południowej znalazł się w granicach Imperium Hiszpanii.

Na zdobytych terenach rozwijało się osadnictwo, budowano wzorowane na europejskich, nowe miasta. Rozwijało się chrześcijaństwo, pojawili się księża i zakonnicy.

Do Hiszpanii popłynęły wreszcie wielkie ilości złota i srebra.

Kolejnego przełomu dokonała wyprawa Ferdynanda Magellana w latach 1519 - 1522. Jego wyprawa opłynęła Ziemię dookoła, udowadniając jej kulistość.

Odkrycia geograficzne stały się wydarzeniem zmieniającym bieg historii. Dokonały się przeobrażenia w życiu gospodarczym Europy, zmieniło się wyobrażenie ludzi o otaczającym ich świecie. Zmieniły się drogi handlowe. Kultura europejska i wiara chrześcijańska rozprzestrzeniły się na nowe kontynenty. Europejczycy poznali wiele nowych produktów , które przywożono masowo z zamorskich kolonii np.: ziemniaki, tytoń, kukurydzę, kakao, trzcinę cukrową i wiele gatunków owoców południowych.

Nowe kontynenty pozwoliły również otworzyć Europie nowe rynki dla swych towarów, a pozbawieni ziemi ludzie mogli jej znaleźć pod dostatkiem na terenach zamorskich.

Niestety pojawiły się też negatywne skutki wielkich odkryć. Zniszczeniu uległy kultury Azteków, Inków i Majów. Ich mieszkańców wymordowano bądź zamieniono w niewolników. Podobny los spotkał też czarną ludność Afryki.

Wszystko to sprawiło, że czas wielkich odkryć geograficznych można z całą pewnością uznać za przełomowy moment w dziejach ludzkości.