Zmierz średniowiecz oznaczał zmiany nie tylko dla dominującej roli kościoła, ale zmian dla przyjętej i ustalonej formy państwa. Powoli dobiegał kres monarchii stanowej, w której władca opierał swoja legitymizacje na akceptacji głównie duchowieństwa i pomocy rycerstwa. Rozwój kulturalny i gospodarczy doprowadza do powstania coraz silniejszej klasy mieszczaństwa zwłaszcza w budujących się miastach. W skutek wyniszczających Europę wojen ( wojny stuletniej 1337-1453 a także wojny w Anglii znanej jako wojny Dwóch Roz z lat 1455-1485) zmalała rola rycerstwa olbrzymie straty ludzkie tych wojen doprowadziły także do zmian techniki militarnej, najważniejszą bronią stała się liczna piechota a nie pojedynczy rycerze. Wraz z upadkiem rycerstwa nadchodzi koniec świetności wielkich możnych rodów szlacheckich. Długotrwałe wojny doprowadziły do zmian w polityce wewnętrznej ówczesnych monarchii wobec prowadzonych wojen królowie potrzebowali olbrzymi funduszy na finansowanie armii. Dlatego nakładali duże podatki na kler i konfiskowali cześć majątku kościelnego, co przyczyniło się do osłabienia pozycji kościoła, ale także pożyczali pieniądze u bogatych mieszczan, co było początkiem powiązania władzy z mieszczanami. Potrzeba funduszy wymogła zmiany organizacyjne i administracyjne w państwie. Powstawały nowe urzędy, jaki rady królewskie, które później były podstawa dla przyszłych ministerstw. Dostęp do tych urzędów był otwarty dla kandydatów, którzy spełniali określone wymagania, jednak niekoniecznie musieli oni pochodzić z rodów szlacheckich. Następował coraz większą centralizacja w państwie, wszelkie sprawy rozwiązywano w urzędach królewskich. Szlachta powoli traciła swój wpływ na władzę, choć pozostawiono jej pewne przywileje np. w armii, to jednak jej okres świetności powoli mijał. Zyskiwali mieszanie, uznanie króla, dostępność urzędów i szanse na awans społeczny. Oczywiście musieli się pogodzić z utrata pewnych przywilejów jak korzyści z uiszczania cel i myt, ale nie była to zbyt wygórowana cena. Najmniej na reformach ustrojowych zmieniła się sytuacja chłopów. Centralizacja władzy, skupienie jej na najwyższym szczeblu w rękach władcy legitymizowała powstanie monarchii absolutnej. Ta forma władzy powoli zaczęła dominować w Europie od polowy XVII wieku, utrwaleniem rządów absolutnych było wprowadzenie polityki merkantylizmu, novum w polityce ekonomicznej. Miała ona na celu głównie zwiększenie finansów państwa, poprzez wspieranie rzemiosła, produkcji i handlu, zwłaszcza handlu dążono do uzyskania nadwyżki eksportu nad importem. Główną bronią było wprowadzenie cel zaporowych na towary zagraniczne, naśladowanie owej polityki przez poszczególne monarchie doprowadza do regresu w handlu międzynarodowym, przyczyniając się do regresu gospodarczego w XVII wieku.
We Francji system monarchii absolutnej wprowadził Ludwik XI ( 1461 - 1483) wywodzący się z dynastii Walezjuszy, aczkolwiek dopiero panowanie Franciszka I ( 1515 - 1547) utrwalono monarchie absolutna. Francja stała się stabilnym, mocnym państwem narodowym, nowością było zastępowanie językiem francuskim zepchniętej w cień łaciny. Natomiast w Anglii po wojnie domowej dwóch Roz władze zyskuje Henryk VII z dynastii Tudorów. Henryk VII rozpoczął reformy w celu wprowadzenia władzy absolutnej, jego dzieło dokończył jego syn i następca tronu Henryk VIII. Zmienił religie na protestantyzm, wspierał rozwoju handlu i rzemiosła, finansował budowę wielkiej floty wojennej, przyłączając ponadto Walie do Anglii w 1536 roku. Jego politykę wprowadzała dalej jego córka królowa Elżbieta I Tudor. Celem jej polityki było podnoszenie prestiżu Anglii na arenie międzynarodowej, osłabiając pozycje Habsburgów w Europie.
